W.A.T.C.H isimli kar amacı gütmeyen bir kuruluş, çocukları fiziksel zarar verebilecek oyuncaklardan korumak amacıyla her yıl sonunda yılın "en kötü" oyuncaklarından oluşan bir Top 10 listesi yayınlıyor.
2023 listesinde çocuklarda göz yaralanmalarına neden olabilecek üç oyuncak yer alıyor:
- Disney Raya'nın Aksiyon ve Macera Kılıcı: Bu kılıcın sivri ucu göz yaralanmaları açısından ciddi risk oluşturuyor. Buna rağmen oyuncağın önerilen yaşı 3 yaş ve üstü...
- Kara Panter Wakanda Savaş Pençeleri: Bu pençeler dikkatsizce kullanılırsa çok tehlikeli olabiliyor. Bu pençelerin sol elinin uzatıp geri çekme özelliği de bulunuyor. Çocuk eldivenlere dikkat etse bile yanlışlıkla uzatma düğmesine basabiliyor. Bir oyun arkadaşı o sırada pençelere yakın durursa, özellikle gözlerinden veya yüzünden ciddi şekilde yaralanabiliyor. Üretici pençeleri 5 yaş ve üzeri çocuklar için öneriyor.
- Nerf Pro Gelfire Efsanevi Püskürtücüler: Ürün, "mühimmat" olarak kullanılan yuvarlak, suyu alınmış polimer boncuklarla (jelfire mermileri) dolu... Kullanıcıya, atıştan önce mermileri nemlendirmek için suya koyması talimatı veriliyor. Mermiler yüksek hızda uçuyor ve hedefi vurduğunda patlıyor. Oyuncak kutusunda koruyucu gözlükler de veriliyor. Ama çocuklar koruyucu gözlüğü takmayı ihmal edebiliyor ve ciddi göz yaralanmalarıyla karşılaşabiliyor. Üretici silahı 14 yaş ve üzeri gençler için öneriyor.
Yüksek göz yaralanması riski taşıyan diğer oyuncaklar:
- Her türlü mermiyi fırlatan silahlar ve dart atan oyuncaklar: Dartlar, özellikle iç mekanlarda yakın mesafeden kullanıldığında ciddi göz yaralanmasına neden olacak kadar hızlı hareket eder.
Son yıllarda presbiyopiyi ortadan kaldıran akıllı lens ameliyatları çok yaygınlaştı. Bu ameliyatta gözün kendi lensi alınıp, yerine yapay bir lens konuyor. Bu lenslerin çok çeşitli tipleri olmakla birlikte; en sık kullanılan tipleri “trifokal” ve “EDOF” denen lensler...
Trifokal (3 odaklı) Göz İçi Lenslerin Avantaj ve Dezavantajları
Trifokal göz içi lensler uzak, orta ve yakın mesafede gözlüksüz görüş sağlarlar. Ancak gece karşıdan gelen araba farlarının etrafında hale şeklinde ışık dağılmasına yol açarlar. İlk 6 ay, bu ışık dağılmaları çok belirgindir. Ancak 6 aydan sonra “nöroadaptasyon” gelişir ve ışık dağılmaları azalmaya başlar.
EDOF Göz İçi Lenslerin Avantaj ve Dezavantajları
EDOF göz içi lensler, gece karşıdan gelen araba farlarının etrafında trifokal lensler kadar ışık dağılması yapmazlar. Bu durum, EDOF göz içi lenslerin avantajlı yönüdür. EDOF göz içi lenslerin dezavantajlı yönü ise yakını trifokal göz içi lensler kadar net gördürmemeleridir.
Göz İçine Konacak Lensin Seçimi Nasıl Yapılmalı?
Lens seçimi sizin beklentileriniz doğrultusunda göz hekiminiz tarafından yapılır. Göz muayenesi sırasında gözünüzün bu lenslere uygun olup olmadığı saptanır. Mesleğiniz, hobileriniz ve görsel ihtiyaçlarınız doğrultusunda size en uygun lense karar verilir.
1. Üst göz kapağı ameliyatı (üst blefaroplasti) nasıl yapılır?
Üst göz kapağı cildi yaşlandıkça gevşer ve sarkmalar oluşur.
Üst blefaroplasti ameliyatında, üst göz kapağı katlantısından bir kesi yapılarak gevşek deri ve varsa torbalanmış yağlar çıkarılır. Kesi yeri dikilir ve üstüne bir bant yapıştırılır.
Ameliyat iki göz için toplam 40-50 dak. sürer.
2. Üst göz kapağı estetiği (üst blefaroplasti) sonrası iyileşme süreci nasıldır?
Ameliyatın ertesi günü okuma-yazma yapılabilir, cep telefonu ve bilgisayar kullanılabilir, TV seyredilebilir, araba sürülebilir. Ağır olmayan spor ve yürüyüş yapılabilir.
Bir hafta sonra göz kapağındaki bant çıkarılır ve dikişler alınır.
Eskiden ülkemizde ciddi A vitamini eksikliği hiç görülmezdi. Ancak son yıllarda ülkemizde de A vitamini yetmezliği ile sık karşılaşmaya başladık. Bunun nedeni obezite tedavisi için uygulanan mide ve ince bağırsak ameliyatları…
Obezite ameliyatları, A vitamini emilimini bozarak göz kuruluğu, gece körlüğü ve görme kaybı gibi ciddi yan etkilere yol açıyor…
Hangi gıdalarda A vitamini bulunur?
Aşağıdaki besinlerde bolca A vitamini bulunur:
• Lifli yeşil sebzeler
• Turuncu sebzeler (havuç, tatlı patates, kabak)
Katarakt neden olur?
Gözümüzün içindeki lens, su ve proteinlerden oluşur. Proteinler parçalanmaya başladığında katarakt oluşur, lens bulanıklaşır ve sararır. Yaşlanma, kataraktın en yaygın nedenidir. Ancak bazı tıbbi durumlar, ilaçlar, yaralanmalar ve daha önce geçirilmiş göz ameliyatları da katarakta neden olabilir.
Katarakt nasıl tedavi edilir?
Günümüzde kataraktın tek tedavisi ameliyattır… Kataraktı tedavi eden bir göz damlası, ilaç veya vitamin mevcut değildir.
Katarakt ameliyatı lazerle mi yapılır?
Katarakt ameliyatında esas olarak ultrason enerjisi kullanılır. Katarakt ultrason ile parçalanarak emilir. Bu yönteme “fakoemülsifikasyon (fako)” adı verilir.
Katarakt ameliyatında bazen ultrasonun yanısıra “femtosaniye lazer” de kullanılabilir. Femtosaniye lazer; göze giriş kesilerinin yapılmasını, lensin ön kapsülünün kesilmesini ve kataraktın parçalara bölünmesini sağlar. Hem femtosaniye lazer, hem de ultrason kullanılan bu yönteme ise “femtofako” adı verilir. Femtofako yönteminin avantajı kesilerin daha düzgün yapılabilmesi, dezavantajı ise maliyetidir.
Bazı kişilerde ise COVID; gözün retina (ağ) tabakasında problemler yaratarak görmeyi tehdit edebiliyor. Bu problemler, genellikle covid-19 belirtilerinin ortaya çıkmasından sonraki 1 ila 6 hafta içinde gelişiyor. Bu sorunlar, covid nedeniyle çok hasta olan kişilerin yanı sıra görünüşte sağlıklı olan ve belirtileri olmayan kişilerde de ortaya çıkabiliyor.
COVID’in retinada oluşturduğu problemler şunlar:
1. "Pamuk yünü" lekeleri:
COVID kaynaklı kan pıhtıları, besinlerin retinaya ulaşmasını engellediğinde retinadaki doku şişmeye ve ölmeye başlıyor. Bu alanlar pamuk gibi beyaz ve kabarık görünüyor. Bu lekeler genellikle kişinin görüşünü etkilemiyor.
2. Retina atardamar tıkanıklığı:
Çocuklar ne sıklıkta göz muayenesi olmalı?
Çocukların göz muayeneleri bebeklik çağından itibaren yapılmalıdır. Bebeklere ilk göz muayenesi doğar doğmaz çocuk doktoru tarafından yapılır. Bebek 4-6 haftalıkken yine çocuk doktoru tarafından “kırmızı refle testi” denen göz testi uygulanır. Kırmızı refle testi bozuk olan bebekler göz doktorunun yapacağı detaylı göz muayenesine yönlendirilir. Kırmızı refle testi normal olan çocuklar ise 1 yaşında, 3 yaşında, 6 yaşında ve sonraki yaşlarda her yıl göz doktoru tarafından muayene edilmelidir.
Tabii belirtilen bu muayene periyotları; şaşılık, göz teması kurmama, gözde beyaz leke, yaşarma gibi dışarıdan belli olan sorunlar olmadığı takdirde geçerli. Böyle sorunlar olduğunda, beklemeden göz doktoruna başvurulması gerekiyor.
Çocukların göz muayenesinde nelere bakılır?
Çocukların göz muayenesinde öncelikle göz dereceleri ölçülerek; miyop, hipermetrop veya astigmat olup olmadıklarına bakılır. Yaşlarına uygun bir eşelden şekiller/harfler gösterilerek görme seviyesi tespit edilir. Gözde kayma olup olmadığı ve göz hareketleri kontrol edilir. Üç boyutlu görme ve derinlik algısı kontrol edilir. Renk hissinin normal olup olmadığı ölçülür. Göz bebeği damla ile büyütülerek göz dibi incelemesi yapılır. Göz bebeğini genişletici damla, göz derecelerinin de en doğru şekilde ölçülmesini sağlar. Bazı durumlarda göz doktorunuz, göz bebeğini genişletici damlaya gerek duymadan da muayeneyi tamamlayabilir.
Çocukların göz muayeneleri ihmal edilirse ne olur?
Erken göz muayenesi özellikle tek gözü bozuk olan ya da bir gözü diğerinden daha bozuk olan çocuklarda önemlidir. Çünkü günlük hayatta bu çocuklar sadece sağlam ya da daha az bozuk olan gözlerini kullanır ve kullanmadıkları diğer göz tembelleşir. Diğer gözün iyi görmediği ebeveynler tarafından da fark edilmez.
Göz yogası, göz yorgunluğunu azaltıyor
International Journal of Yoga dergisinde 2020 yılında göz yogasının etkilerini araştıran bilimsel bir çalışma yayınlandı. Bu çalışmaya 32 üniversite öğrencisi dahil edilmiş ve öğrenciler 16’şar kişilik iki gruba ayrılmıştı. Gruplardan birinin 6 hafta boyunca yoga göz egzersizleri yapması sağlandı. Diğer grup ise yoga göz egzersizi yapmadı. Daha sonra her iki gruptaki göz yorgunluğu belirtileri değerlendirildi. Yoga göz egzersizi yapanlarda göz yorgunluğu belirtilerinin azaldığı saptandı, diğer grupta ise göz yorgunluğu belirtileri hayli fazla idi. Çalışmanın sonucunda, yoga göz hareketlerinin göz kaslarını çalıştırarak göz yorgunluğu belirtilerini ve göz çevresinde ağrı şikayetini azaltmaya yardımcı olduğu saptandı.
Göz yogası miyopi, hipermetropi ve astigmatizmayı düzeltmez
Göz yogasının miyopi, hipermetropi ve astigmatizma gibi göz bozukluklarını düzelttiği iddiası doğru değildir.
Ayrıca göz yogası iddia edildiği gibi göz kuruluğuna iyi gelmez ve gözaltı morluklarını azaltmaz.
Kimi yoga asanaları (duruşları) göz tansiyonunu yükseltiyor
2023 yılında yayınlanan bir bilimsel çalışmada ise yoga duruşlarının sağlıklı bireylerde göz tansiyonu üzerindeki etkileri araştırıldı. Bu çalışmaya yoga yapan 107 gönüllü alındı. Bu gönüllüler 12 hafta boyunca haftada en az 5 gün yoga yapmaktaydılar. Çalışmaya katılmadan önce ve çalışma boyunca 4 haftada bir her duruş öncesi ve sonrasında göz tansiyonları ölçüldü. Duruşların kimileri (“sun salutation, skull shining breath, downward facing dog, standing forward bend, legs up the wall pose”) , derin meditasyon ve alternatif nefes teknikleri göz içi basıncında düşüş sağladı. Ama yoga baş üstü duruşu, körüklü nefes ve nefes kontrolü; geçici olarak göz içi basıncını yükseltti.