Rusya’nın altyapıya yönelik saldırıları nedeniyle birçok hanede elektrik ve sular kesik.
Başkentliler bir yandan Rus füzelerine, öte yandan kara kışa karşı yaşam mücadelesi veriyor.
Tek teselli kaynağı ise cepheden gelen Rus işgaline karşı elde edilen ilerleme haberleri.
MORAL VEREN GELİŞME
UKRAYNA, Batı’dan aldığı askeri ve silah desteğiyle Rusya’ya karşı büyük direnç gösteriyor. Nitekim Rusya, Ukrayna’da ilhak ettiğini açıkladığı Herson’dan geçen hafta çekilme kararı aldı.
Rusya’nın kontrol ettiği Kırım’a komşu olan Herson’da tutunabilmek Moskova için kritik önem taşıyordu.
Ancak halkın direniş göstermesi, lojistik sıkıntılar Rusya’yı geri çekilmeye zorlarken Ukrayna için de büyük moral kaynağı oldu.
ABD’Lİ KOMUTANIN MESAJI
Mesele Afrika Boynuzu’nda insanların kuraklık yüzünden açlıkla karşı karşıya kalmaları.
Mesele yaz aylarında yüzyılın selini yaşayan Pakistan’ın hâlâ kendini toparlayamamış olması.
Mesele Avrupa’nın dünyanın en hızlı ısınan bölgesi olması.
Mesele Akdeniz Havzası için alarm zillerinin çoktan çalmış olması.
Mesele yaz gelince bitmek bilmeyen orman yangınları.
Mesele özetle iklim krizi ve verilen sözlerin hayata geçirilmesindeki isteksizlik.
İKLİM ZİRVESİ
İşte
Salı günü yapılacak seçimlerde ABD Kongresi’nin 435 sandalyesi ve 100 üyeli Senato’nun 35 sandalyesinin yeni sahipleri belirlenecek. Halihazırda Temsilciler Meclisi ve Senato’da Başkan Joe Biden’ın Demokrat Partisi çoğunlukta bulunuyor. 36 eyalette valilik seçimlerinin yanı sıra eyalet meclisi seçimleri de yapılacak.
CUMHURİYETÇİ EĞİLİM
ABD’de âdettendir, ara seçimlerde Başkan’ın partisi bir miktar sandalye kaybeder. Şimdi de anketler, Temsilciler Meclisi’ndeki çoğunluğun Cumhuriyetçi Parti’ye geçebileceğini gösteriyor. Senato ise daha belirsiz. Şu anki haliyle 50’ye 50 kalabileceği gibi, orada da Cumhuriyetçilerin üstünlüğü sağlayabileceğine dair öngörüler de söz konusu.
Ara seçimlerin gidişatı bir anlamda 2024 başkanlık seçimleri için de ipucu verici olacak. Henüz ikinci dönem için aday olup olmadığını açıklamayan Başkan Joe Biden’ın (79) akıbeti de muhtemelen buna göre şekillenecek.
Demokrat Parti, son dönemde sık sık gafları ve şaşkın tavırlarıyla gündeme getirilmek istenen Biden ile mi yoluna devam edecek, yoksa yeni bir aday mı çıkaracak?
TRUMP İÇİN REFERANDUM
Madalyonun öbür yüzünde ise 2020 seçimlerini Biden’a karşı kaybeden eski Başkan Donald Trump (76) var. Bu nedenle seçimler Trump açısından da neredeyse bir referandum özelliği taşıyor.
Cumhuriyetçi Parti’nin önemli aktörlerinden olmayı sürdüren
İsrail’de aralıksız 12 yıl iktidarda kalan şahin Başbakan Binyamin Netanyahu’nun görevden ayrılmasının ardından Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir ivme yakalanmıştı.
10 YIL SONRA İLK
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog mart ayında, Başbakan Yair Lapid ise haziran ayında Türkiye’yi ziyaret etmişti. Yine Birleşmiş Milletler’in açılış toplantıları için geçen ay New York’ta bulunan Lapid, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edilmişti. Dün de İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz Ankara’daydı.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile görüşen Gantz, daha sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından da kabul edildi. Gantz, yaklaşık 10 yıl sonra Türkiye’yi ziyaret eden ilk İsrail savunma bakanı oldu.
ASKERİ İŞBİRLİĞİ
Malûm krizli dönem başlamadan önce Türkiye-İsrail özellikle savunma, askeri ve istihbarat paylaşımı konusunda önemli bir ortak haline gelmişti. Ancak Mavi Marmara gemisine baskın, Gazze’ye askeri operasyonlar, Filistinlilere yönelik kötü muamele, Kudüs meselesi, Türkiye’ye yönelik Hamas’a destek olduğu iddiaları ilişkileri geren unsurlar olmuş, iki ülke arasındaki askeri ortaklık da rafa kalkmıştı.
YENİ BİR DÖNEM
O zamandan bu yana köprülerin altından epey bir su aktı. Eski ABD Başkanı
Ukrayna’nın doğu cephesinde Rusya işgaline karşı önemli ivme kazandığı bir dönemde Ukrayna kentleri bir kez daha füzelerin hedefi oldu. Rusya, binlerce km ötedeki Hazar Denizi ve Karadeniz’den attığı seyir ve balistik füzelerle Ukrayna’daki birçok kritik hedefi vurdu.
HAVA SAVUNMA ÖNEMLİ
Saldırı, 21’inci yüzyıl savaşlarında ülke güvenliği için güçlü hava savunma sistemlerinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Pazartesi günü Ukrayna, Rusya’nın attığı 84 füzenin yaklaşık yarısının hava savunma sistemleriyle imha edildiğini belirtirken Kiev yönetimi Batı’ya ‘Daha fazla hava savunma sistemi temin edin’ diye baskıyı arttırdı.
Batı bir yandan cephe savaşları için Ukrayna’yı silahlandırırken, öte yandan da hava savunmasını güçlendirmek için Kiev’e destek çıkıyor. Nitekim önceki gün Almanya, henüz kendi ordu envanterine bile alamadığı ileri teknoloji ürünü orta menzilli IRIS-T füze savunma sistemini Ukrayna’ya teslim etti, arkasının da geleceği bildirildi.
RUS SİLAHI ARANIYOR
UKRAYNA lideri Volodimir Zelenski ile telefon görüşmesi yapan ABD Başkanı Joe Biden’ın da ‘ileri teknoloji hava savunma sistemi’ taahhüdünde bulunduğu belirtildi. ABD, savaş başladığından bu yana Ukrayna’nın en büyük silah tedarikçisi.
Bu bağlamda Amerikan New York Times gazetesinde iki gün önce ilginç bir yazı vardı. Buna göre ABD ve NATO, Ukrayna ordusu için Rus yapımı eski silah arıyor. Çünkü Rus askeri teçhizatına alışık olan Ukrayna askerleri herhangi bir eğitime ihtiyaç duymadan bunları kullanabiliyor. İşte bu nedenle Batı ülkeleri Rus silahı bulmak için birçok ülkenin kapısını çalıyor.
RUMLARLA TAKAS PAZARLIĞI
Başta Almanya ve Fransa olmak üzere Avrupa’nın büyük ekonomileri enerji tasarrufu yaparak kara kışa hazırlanırken bir yandan da siyaseten birlikte olmanın ve Rusya’ya karşı safları sıklaştırmanın yolunu arıyor.
PRAG BULUŞMASI
DÜN AB dönem başkanı Çekya’nın başkenti Prag’da yapılan 27 AB ülkesi ile 17 ülkenin liderinin katıldığı Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) zirvesini bu açıdan okumak mümkün.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un mayıs ayındaki AB zirvesinde gündeme getirdiği AST’nin diyalog ve işbirliğini arttırıcı bir buluşma platformu oluşturması hedefleniyor.
Kimine göre yeni üye almak istemeyen AB, AB’den ayrılan İngiltere, yıllardır kapıda beklettiği Türkiye ve bekletmeye hazırlandığı Ukrayna gibi diğer ülkeleri yeni bir oluşumla kendine yakın tutmaya ve ortak politikalar üretmeye çalışıyor.
HEDEF ORTAK DURUŞ
NİTEKİM Fransa lideri Macron, dün zirveye gelirken hedefin Avrupa’yı etkileyen durumu birlikte okumak, strateji geliştirmek ve ‘birlik’ mesajı vermek olduğunu söyledi.
Türkiye’yi Cumhurbaşkanı
Dünya siyasetinin bu haftaki en önemli başlıklarından biri olarak dün Özbekistan’ın Semerkant şehrinde başlayan Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesi öne çıkıyor.
DOĞUNUN ÖRGÜTÜ
Türkiye’nin de davetli olduğu zirve ABD’nin lider olduğu tek kutuplu dünyadan çok kutuplu döneme evrilme girişimlerinin ağırlık kazandığı bu dönemde ayrıca dikkat çekiyor.
Batı kökenli örgütlere alternatif olarak 2001’den itibaren temelleri atılmaya başlayan ŞİÖ’nün halihazırda Çin, Hindistan, Pakistan, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan olmak üzere sekiz üyesi var. Dün katılım protokolünü imzalayan İran’ın ise 2023 nisan ayı itibariyle yeni tam üye olması bekleniyor.
GİDEREK BÜYÜYOR
Afganistan, Belarus ve Moğolistan gözlemci ülke statüsünde. Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan, Kamboçya, Nepal ve Sri Lanka ‘diyalog partneri’ ülkeler olarak geçiyor. Katar ve Suudi Arabistan’ın da ‘diyalog partneri’ olabileceği belirtiliyor. Şanghay grubunun halihazırda dünya nüfusunun yüzde 40’ı ile toplam küresel gayri safi milli hasılanın yüzde 30’unu karşıladığı iddia ediliyor.
ERDOĞAN DA KATILIYOR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
Türkiye, sorunların uluslararası hukuk çerçevesinde çözümünden yana bir yaklaşım benimserken, Atina özellikle Batı’nın desteğini alarak uluslararası bir kamuoyu oluşturmaya çalışıyor.
GERİLİMLİ TON
Malûm bir süredir ikili ilişkilerde gerilimli bir ton hâkim. Mayıs ayında Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in ABD Kongresi’nin ortak oturumunda yaptığı ve Türkiye’ye adını geçirmeden silah satışına izin verilmemesi çağrısında bulunduğu konuşma, Ege’nin iki yakasında ipleri daha da gerdi. Bu dönemde karşılıklı söylemlerde de bazı ifadeler dikkat çekmeye başladı.
ATİNA’NIN DİLİ
Mesela Yunan yetkililer Türkiye aleyhinde bir açıklama yapacaksa, mutlaka ‘revizyonist’ kelimesini kullanıyorlar. Bunu da Türkiye’yi anlaşmaları tartışma konusu yapmakla itham etmek için gündeme getiriyorlar. Dikkat çeken bir diğer kelime ‘Neo Ottoman’, yani yeni Osmanlı. Türkiye’nin Osmanlı İmparatorluğu’nu canlandırmak istediği, 19’uncu yüzyıldan kalma siyaset izlediğini öne sürüyorlar.
‘ADALARIN İŞGALİ’
Ve geçtiğimiz günlerde Atina’yı heyecanlandıran Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın adalar çıkışı geldi.
Cumhurbaşkanı
