Türkiye’de afet turizmi ne alemde

Meraktan afet bölgesine seyahat, afet turizmi olarak adlandırılıyor. Belki geçekliği tatmak, belki de bazı şeyleri birinci elden yaşamak için afet bölgesine gitmek isteniyor. Aşırı meraklılık, insanları sıra dışı ve tehlikeli şeylere çekebiliyor. Belki de bir trafik kazasını görmek için trafik çok yavaşlıyor ve ne olduğu görebilmek için birbirinin üstüne çıkan, sağdan soldan kafasını uzatanlar da “iyi ki ben değilim” diyerek şükrediyordur. Sorduğunuzda bunu hemen inkar etseler de temel duygu bu!
Ne 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi’nde, ne de en 2011 Van Depremi’ndeki karmaşada kimin turist olduğu; kimin yardıma geldiği belli değildi. Bununla beraber, dünyada turizm literatürüne giren bazı örnekler var. ABD’deki Katrina tayfunu ve İzlanda’daki Eyjafjallajökull volkan patlaması bunların en önemli örnekleri. Aslında büyük savaşların gerçekleştiği bölgelere gelen tarafların yakınları için de afet turisti diyenler var. Örneğin, Anzakların her sene Çanakkale’ye gelmesi gibi…  Ayrıca geçmişin Pompei felaketi bugünün önemli bir turizm mekanı!
İster inanın ister inanmayın Katriana Tayfunu’ndan sonra New Orleans’da büyük bir afet profesyonel turizm firmaları tarafından turizm hareketi başlatıldı. Büyük hasar gören mahallelere, patlayan sel setlerine ve duvarlarına rehber eşliğinde otobüs turları düzenlendi. Yerel halktan birçok insan, toplumlarının ve ailelerinin içine düştükleri bu kötü durumdan para kazanmaya çalışan tur firmalarını etik davranmadıkları için eleştirmekteydi. Ayrıca tur otobüsleri, enkaz kaldırma ve temizlikte çalışan kamyonların hareketlerini engelledi veya zorlaştırdı. Aynı zamanda, alt yapının hasar gördüğü ve yollardaki trafik işaretlerinin olmadığı bir afet bölgesinde dolaşmak tehlikeliydi. Bu nedenlerden dolayı, afet tur organizasyonları bazı bölgelerde yasaklanmıştı... Bununla beraber, New Orlèans’ın Gentilly, Lakeview ilçelerinde halk organize turist gruplarını kamuoyu yaratarak daha fazla yardım almak için desteklemişti.
2010 yılında Eyjafjallajökull Volkanı patladığında halk bölgeden tahliye edilirken bölgeye afet turisti getirilmesi turizmi patlattı! Tur firmaları patlayan volkanı göstermek için turlar satmaya başlatı ama volkan külleri yüzünden etrafdaki ülkelerin hava alanları kapandı ve hava trafiği aksatı.
İster merak, ister şükür etmek için olsun afet turizmi bir gerçek. Afet turizmini, birilerinin acıları üzerinden para kazanmak yerine, başkalarının acılarından ders almak ve yerel ekonominin yarasını sarmak için iyi bir fırsat diye düşünmek lazım. Yani temel soru şu olmalı: “Afet turizmi için doğru zaman nedir?” Afetzedelerin yas tutmasını ve acil müdahale çalışmalarının tamamlanmasını beklemek gerekir. Yani en az 3 gün...