Değişik bir kadın bilimci: Chatelet

İSKENDERİYELİ Hypatia'dan sonra uzun süre bilim dünyasında bir kadın ismine rastlanmıyor. Avrupa'nın orta çağ ile birlikte karanlık bir döneme girmesiyle aslında bilim dünyasında yalnızca kadınların değil, erkeklerin de ismine zor rastlanır oluyor.Rönesans ile birlikte bilim ve sanat yeniden öne çıktığında Avrupalı bilimcilerin çok büyük ölçüde Araplar'dan etkilendiğini görüyoruz. Örneğin, Leonardo da Vinci'yi en çok etkileyenler Arap dünyasının bilimcilerdir. Avrupa karanlığa gömüldüğünde Arap dünyası özellikle matematik, felsefe, optik, fizik ve tıp alanında bilime önemli katkılar yapmışlardır. Orta çağ döneminde bilim Doğu'ya kaymıştır. Ama, Arap dünyasında eserleriyle bilinen hiçbir kadın bilimci yoktur.EULER İLE REKABETAvrupa yeniden Rönesans ile beraber aydınlık döneme geçtiğinde, uzun sure kadın bilimcilere rastlanamıyor. Bilinen ilk kadınlardan biri 18. yüzyılda ortaya çıkıyor. Erkeklerle rekabet edebilecek düzeyde eserler vermiş ilk kadın olarak Fransız Gabriel du Chatelet bilinmektedir. 18. yüzyılın başında doğmuş ve çok hareketli bir hayatı olmuştur. Geldiği yerlere kadınlığını kullanarak geldiği yönünde sayısız tezler vardır. Bazı eserlerini erkek arkadaşlarına yazdırdığı dahi iddia edilir. Gabrielle du Chatelet 1725 yılında, 19 yaşında, Semur en Auxois valisi Marquis Florent du Chatelet ile evlenmiş ve kocası sayesinde ünlü düşünür Voltair ile yakın bir dostluk kurmuştur. Voltair ile beraber felsefe ve bilim konularında çalışmıştır. Voltair'i baştan çıkardığı da söylenir. Bilim dünyasında tanınması Voltair ile olmuştur.Chatelet'in hazırladığı Dissertation sur la nature et la propagation du feu (Tabiat ve Ateşin Yayılması üzerine tez) isimli eser Fransız Akademi Ödülü için yarışmaya sokulmuş fakat kazanamamıştır. O yıl ödül tarihin en büyük matematikçilerinden biri olan Euler'a verilmiştir. Buna rağmen Chatelet'in eseri Fransız Akademisi tarafından basılıp yayınlanmaya layık görülmüştür.VASİYETİChatelet'in en önemli eseri Newton'ın Principia adlı eserinin Fransızca'ya tercümesidir. Chatelet bu projeye zamanın bir başka meşhur matematikçisi olan Clairaut'un nezaretinde 1745 yılında başlamış ve bir bölümü 1756 yılında basılmıştır. Voltair kitabın önsözünü yazmıştır. Eserin tamamı 1759 yılında basılmıştır. Uzun yıllar Chatelet'in tercümesi Newton'ın Principia kitabının tek Fransızca tercümesi olarak kalmıştır. Tercümede Chatelet'in ne kadar katkısı olduğu çok açık değildir. Aslında eserin Clairaut'a ait olduğu dahi söylenir. Ama, kitaptaki bazı bariz hatalar nedeniyle Chatelet'in katkısının az olamayabileceği düşünülmektedir!Chatelet'in meşhur Fransız şairi Jean-François de Saint-Lambert ile bir aşk ilişkisi de olmuştur. Bir çocuk dünyaya getirirken 43 yaşını bitirmeden ölmüştür. Vasiyeti üzerine cenaze töreninde Voltair, kocası Marquis Florent du Chatelet ve sevgilisi Jean-François de Saint-Lambert hazır bulunmuşlardır.