Kötü huy düzelir mi?

Kötü huy düzelmez çünkü can çıkar huy çıkmaz. “İnsan 7’sinde neyse 70’inde de odur” lafı huyların değişmeyeceğini gösteren laftır. Huy dediğimiz, kişilik yapısının 7-8 yaşlarında kazanılıp yetişkinlikte de aynı şekilde devam etmesidir. Kişiler artık otomatik duygu ve davranışlar kazanıp daha sonra bunları devam ettirir.

Beyindeki sinir hücreleri her bir uyaranı alıp ona tepki vermekte, uyaranların sıklığı arttıkça bu tepkiler artık kalıcı bellek haline gelmekte ve kişi bir dış uyaranla karşılaştığında bildiği tepkiyi göstermektedir. Örneğin, çocukluk çağlarında ne yapsa ailesine yaranamayan, sürekli evde kardeşinin örnek gösterildiği “Bak o ne kadar iyi huylu, sen ne kadar kötüsün” denilen bir çocuk artık yaptıklarının normal kişiliği haline geldiğine inanmakta ve giderek bu davranışları içselleştirmektedir.

Bir istekte bulunup bu isteği yapılmayan çocuk, ağlayıp yerlere yattığı zaman istediklerinin anında yerine getirildiğini gördüğünde “Yaşasın kötülük!” cümlesinin anlamını bilmese de faydasını görmekte ve artık kötü huyu alışkanlık edinmektedir. Her şeye tutturmakta, yapılmadığında ağlayıp bağırıp tepki vermektedir. Biraz daha büyüdüğünde bencil, “Her şey benim olsun” diyen bir insan haline gelip, çevresindekiler tarafından sevilmese bile şerrinden korkulduğu için istedikleri yapılan bir birey olacaktır. İşin kötüsü böyle bireyler haklı olduğuna inanır ve kendisine karşı çıkanları haksız olarak görüp bir türlü kendisini düzeltme yoluna gitmemektedir.

İşte kötü huyu yaratan zemin budur. Kötü huyu sürdüren insanlar bununla kaybettiklerini fark edemedikleri ve bu yöntemin her zaman işe yaradığını gördükleri için “kötü huy”larını sürdürmekte ve düzelme yönünde bir çaba göstermemektedirler. İyi huylu bir insanın huyu zamanla bozulabilir ama kötülerin düzelmesini beklemek saflık olur. Biz psikiyatrist ve psikologlar insanın çocukluğuna iniyoruz ya orada bulduğumuz “kötü huylu” insanların çocukluklarında dışlanan, horlanan ve en ufak isteklerini bile almak için savaş vermek zorunda kalan insanlar olduğunu görüyoruz. Meşhur ceza avukatı Faruk Erem’in dediği gibi “Suçluyu kazıyın, altından toplum çıkar!”