Spina bifida nedir? Spina bifida tedavisinde çocuk ortopedisinin rolü

Spina bifida hangi problemlere neden olmaktadır?

Spina bifida nedeniyle bebeğin sırt kısmında tam omurgada bir açıklık söz konusu olur. İleri derecedeki açıklıklar hayat ile bağdaşamazken klinikte sık gördüğümüz spina bifida olguları genellikle omurganın alt segmentlerinde ortaya çıkar. Açıklıkların üzeri cilt ile kapalı ve sadece omurga kemik yapısını ilgilendirebileceği gibi bazı durumlarda omurilik çevresi zarların ya da omuriliğin kendisinin omurga kanalı dışına cilt altına çıktığı, hatta bazı olgularda ciltte de defektin olduğu görülebilmektedir.

Spina bifida problemine neden olan durumlar nelerdir?

Bu hastalığın oluşmasında genetik bozukluklar, ailesel yatkınlıklar ve gebelikte maruz kalınan kimyasallar ya da enfeksiyonların rolü olmasının yanında annedeki folik asit eksikliğinin de rolü büyüktür. Bu nedenle gebelerin ve gebelik düşünen anne adaylarının belli dozları aşmadan folik asit takviyesi alması önerilmektedir. Hastalığın taraması ise rutin gebe takip protokollerinde yapılarak erkenden tanı koyulabilmektedir.

Tedavi süreci hakkında merak edilenler

Spina bifida doğum anında tespit edildikten sonra hemen nörolojik muayeneler yapılır ve erkenden omurilik elemanlarının üzerinin örtülmesi ve korunması amacıyla beyin ve sinir cerrahisi tarafından ameliyat yapılır. Bu ameliyatın yapılmaması halinde çocukta halihazırda görülen felç ya da güçsüzlüğün ilerleyeceği ve hatta hayati riskin de ortaya çıkacağı bilinmektedir.

İlk müdahalelerden sonra çocuklar düzenli fizik tedavi sürecine dahil edilirler. Burada amaç mevcut sinir arazına rağmen çalışan kasların kuvvetlendirilmesi ve çocuğun kendi potansiyelinin izin verdiği ölçüde destekle daha aktif olmasını sağlamaktır. Bu aşamada ve tüm hayatı boyunca bu çocuklarımız hem fizyoterapi ekipleri hem de ortez teknisyenleri ile yakın ilişki içinde kalacaklardır.

Spina bifida probleminde çocuk ortopedisinin rolü nedir?

Spina bifidalı çocuklarımızın takiplerinde aktif olmalarını, fizik tedavide ilerlemelerini ya da bazı eklemlerini tam olarak kullanmalarını engelleyen durumlar için çocuk ortopedistleri olarak bizler devreye gireriz. Yaptığımız operasyonlar ile çalışan kasların yerini değiştirerek eklemlerin daha iyi kullanılabilmesini sağlayabileceğimiz gibi kalıcı hale gelmiş deformiteleri de kemik veya yumuşak doku ameliyatları ile düzeltebilmekteyiz.

Ayrıca, bu çocuklarda takip sırasında görülen skolyoz dediğimi omurga eğrilikleri de ortopedi ve beyin cerrahisi ekipleri tarafından takip edilir. Omurgadaki eğrilik ileri dereceye ulaşıp oturma dengesini bozmaya başladığında ya da solunum veya dolaşım sistemini etkilemeye başlayacağı ön görüldüğünde ise omurga ameliyatları ile omurgadaki eğrilikler büyük ölçüde düzeltilebilmektedir.

Aile ve çocuk için bir yük olabilen bu hastalığın daha kolay taşınabilmesi ve çocuklarımızın daha sağlıklı, aktif, mutlu olabilmeleri için biz tıp profesyonelleri bir arada çalışmaktayız. Toplumda da bu konudaki bilgi düzeyinin biraz daha artması ile çocuklarımızın daha hareketli olabileceklerini, dolayısıyla çocuklarımızın ve ailelerin olduğu kadar bizlerin de daha mutlu olabileceğimizi düşünüyorum.