Testi kırılmadan çocuklarımızı tanıyalım

Çocuk, yetişkin değildir. Çocuğun davranış ve tutumları farklı değerlendirilmelidir. Çocuk, kendine özgü bir gelişim gösterir. Biz yetişkinler, çocuğun o yaşa özgü davranışlarını bilmek zorundayız. 2 yaş 4 yaşa benzemez, 4 yaş da 12 yaşa hiç benzemez. Çocuklar yaş özelliklerini, dönemlerini sağlıklı yaşarlarsa ileride sağlıklı daha doğrusu ruh sağlığı iyi bireyler olurlar.

0-1 yaş dönemi: Bebeğin tüm ihtiyaçları ağız yoluyla karşılanır. Tatmin ağız yoluyla olur. Acıktığında ağlar, altını ıslattığında ağlar, uykusu geldiğinde ağlar. Bu nedenle 0-1 yaş döneminin adı Oral (ağız) dönemdir. Bu dönemde sevgi ve temasla birlikte bebeklerin bakıma dayalı hizmetleri hiç aksatılmamalıdır.

İnatçı 2 yaş: Çocukları inatçı 2 yaş döneminde olan ana-baba, bu sürecin normal bir gelişimsel süreç olduğunu bilirlerse paniklemezler. Çocuklarıyla sürtüşmeye girmeden atlatabilirler. Çocuğuyla zıtlaşmaz, çocuğun inadını kırmaya çalışmaz, çocuğa uygulanan gereksiz baskı, ileride yetişkin yaşamında inatçı, bencil bir kişilik yaratabilirler.

Hayali arkadaşlar: Çocuk sürekli deneme ve öğrenme içindedir, dil ve zihin gelişimi hızla sürer. Mantıklı düşünce pek yoktur. Çevreyi yorumlamaya çalışır çoğunu da yanlış yorumlar. Hayal gücü çok gelişmiştir. 4 yaş çocuğunun hayali arkadaşları vardır. Onları gerçek sanabilirler. Çocuğun bunları yaşaması çok doğaldır. Ana-babalar bu dönemde öcü gibi kavramlarla çocuğunu korkutmamalıdır. Dönem olarak hayali kavramlar içindeyken öcüleri gerçek sanırlar.

Ben merkezcidir: Buradaki bencillik yetişkindeki bencillikle karıştırılmamalıdır. Çocuk dürtü ve isteklerini durdurmayı bilemez. Merkeze kendini koyar. Bu dönemi en güzel anlatan söz ‘Anne sen olmasaydın beni dünyaya kim getirecekti.’ Yani ‘Öyle yada böyle ben dünyada olacağım.’ der . Yine bu dönemde çocuk oyuncaklarını paylaşamaz. Arkadaşı tarafından sahiplenileceğini düşünür. Kendisi de arkadaşının oyuncağını aldığında kendisinin sanır, gerçeği kabul etmek istemez. Biz ana-babalar bu yaşananları ‘çocuğum dönemleri hakkını veriyor.’ diye düşünerek geçirmeliyiz.

Zaman kavramı gelişmemiştir: ‘Yarın baban geliyor.’ Denildiğinde, çocuk 1 saat sonra ‘Babam geldi mi?’ diye sorar. Bu yaş grubuna zamanı somutlaştırarak verin.

Ölüm kavramı gelişmemiştir: Ölümü uzağa gitme, seyahate çıkma gibi algılar. Soyut kavram olan atasözlerini de anlamazlar. Ölüm, zaman, mizah soyut düşüncenin ürünüdür. Çocukta soyut düşünce 12 yaşında oluşmaya başlar. Bunu neden söylüyorum biliyor musunuz? Çocuğa 12 yaşından önce ölümü uzun uzun anlatmayın. Sevgili öğretmen arkadaşlarım deyimleri, atasözlerini, zaman kavramını 11-12 yaşından önce mümkünse öğretmeyin. Öğretecekseniz de somutlaştırarak verin. Unutmayın ki var olan bir şeyi geliştirebilirsiniz. Soyut kavramı oluşmamış bir çocuğa ne öğretirseniz öğretin anlamayacaktır.

Animizm (cansız nesneyi canlı sanmak): Çocuklar 3-4 yaşların da canlı cansız ayrımını yapamazlar. Ayağını masaya çarpan çocuk annesinin masayı dövmesiyle rahatlar. Lütfen bu davranışları yapın ama abartmadan. Evcilik oynarken çocuğun bebekleri konuşturması da bu dönemi özetler.

Çocuklarımız doya doya dönemleri yaşasınlar ki bir sonraki döneme rahat, doygun, keyifli geçebilsinler.