14 Kasım Diyabet Günü: Diyabette beslenme nasıl olmalı?

DİYABETTE BESLENME TEDAVİSİNİN TEMEL HEDEFLERİ NELERDİR?

1. İnsülin veya diğer ilaçlar ve fiziksel aktivite düzeyi ile besin alımını dengeleyerek normale yakın kan şeker düzeyini sürdürmek,
2. Yetişkinler için uygun vücut ağırlığını sağlamak, çocuk ve adolesanlarda büyüme ve gelişmesini destekleyecek düzeyde enerji gereksinimini sağlamak,
3. Komplikasyonları önlemek ve tedavi etmektir.

Diyabet hastalığının oluşumunda etkili olan bazı değerlere göz atalım:

KAN ŞEKERİ KAÇ OLMALI?

Açlık kan şekeri sağlıklı kişide 90 mg/dl altında olmalı,
Tokluk kan şekeri sağlıklı kişide 2. saatte 140 mg/dl nin altında olmalıdır.

SAĞLIKLI KİŞİDE AÇLIK İNSÜLİN HORMONU KAÇ OLMALI?

Sağlıklı kişide açlık insülin hormon düzeyi 10 un altında olmalıdır.

DİYABET VEYA ŞEKER HASTALARINDA KAN ŞEKERİ KAÇ OLMALI?

Şeker hastalarında ideal olanı açlık kan şekeri 100 mg/dl’nin altında tokluk kan şekeri 2. saat 140 mg/dl altında olmalıdır. 60 yaşın üzerinde bu değerler yüksek tutulabilir. Örneğin 60 yaşın üzerinde açlık kan şekeri 110 mg/dl altında olmalı tokluk kan şekeri 2. saat 160-180 mg/dl altında olmalıdır.

GEBELİKTE KAN ŞEKERİ KAÇ OLMALI?

Gebelikte açlık kan şekeri 90 mg/dl nin altında tokluk kan şekeri 1. saat 130 mg/dl nin altında, tokluk 2. saat kan şekeri 120 mg/dl nin altında olmalıdır.

BESLENME TEDAVİSİNDEKİ PÜF NOKTALAR NELERDİR?

1. Tip 2 diyabetli bireylerin %80’den fazlası obezdir. Yeterli ve dengeli beslenme ile enerji düzeyi ayarlanarak oluşturulan diyetlerle kısa dönemde kan glukoz düzeyi düzelir.

2. Tip 2 diyabette basit şeker tüketiminde kısıtlama yapılarak, basit şeker tüketimi yerine kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir. Kompleks karbonhidratlar kana daha yavaş karışarak kan şekerinin dengelenmesini sağlar. Örneğin; Tam tahıllı ekmek, kepekli ekmek, çavdar, yulaf ekmeği, bulgur pilavı ve kepekli makarna grubu, yulaf ezmesi, müsli vb.

3. Beyaz şeker, reçel, bal, tatlı, dondurma vb. basit şeker içeriğinden dolayı diyabetli hastaların uzak durması gereken besinlerdir.

4. Karbonhidrat içeriğinin yanı sıra diyetin posa içeriği de ayrı bir önem taşımaktadır. Posadan zengin besinler daha düşük enerji yoğunluğu içerirler ve midede hacim oluşturarak doygunluğu artırırlar. 20-35 gr/gün diyet posası önerilmektedir. Özellikle baklagil ve sebze ağırlıklı beslenme posa alımını artıracaktır.

5. Yapılan araştırmalar besin alımı aralıklarının uzun tutulması yerine; öğün sayısı artırılarak besin tüketiminin 5-6 öğüne bölünmesinin kan şekerinin dengelenmesinde önemli olduğunu göstermiştir.

6. Uzun süren açlıklar kan şekerinde dengesizlik ile hipoglisemiye sebep olabilir. Ara öğünlerde proteinden zengin besin ile karbonhidrattan zengin besin birlikte tüketildiğinde kan glukoz düzeylerinin daha iyi dengelendiği görülmüştür.

DİYABETE UYGUN ÖRNEK DİYET MENÜSÜ

Kahvaltı:

2 dilim avuçiçi büyüklüğünde ekmek
Kartvizit büyüklüğünde beyaz peynir
1 adet yumurta
Domates, salatalık, yeşillik gibi çiğ sebzeler
5-10 adet zeytin

Ara öğün: Aşağıdaki Listeden seçebilirsiniz.

Öğle öğünü:

6 çorba kaşığı sebze yemeği
2 çorba kaşığı yoğurt
3 çorba kaşığı bulgur pilavı
Mevsim salatası veya Haşlanmış Sebze

Ara öğün: Aşağıdaki Listeden seçebilirsiniz.

Akşam öğünü:

6-8 çorba kaşığı etli kurubaklagil yemeği
1 dilim çavdar ekmeği
2 çorba kaşığı yoğurt
Mevsim salatası veya Haşlanmış Sebze

Ara öğün seçenekleri;

• 2-3 çorba kaşığı yulaf ezmesi + 2 çorba kaşığı yoğurt
• 1 çay bardağı tarçın eklenmiş süt + 5-6 adet badem
• 2 dilim wasa + 1 bardak ayran
• 2-3 adet tam ceviz + 1 adet meyve
• 1-2 adet galeta + 1 dilim peynir