Mutfakta kullanılan baharatlar, kullanım alanları ve görevleri - 1

ACI BAKLA

Şeker hastalığına karşı kullanılır.

ACI KIRMIZI TOZ BİBER

Acı ve tatlı taze biberlerin kurutulup, dövülmesinden elde edilmiştir.

Sıcak yöre yemeklerinin çoğunda kullanılır.

ACI YONGA

İştah açıcı, kuvvet verici, kurt ve ateş düşürücü

ADAÇAYI

Gaz söktürücü, antiseptik, kuvvet verici ve uyarıcı

ALIÇ

Özellikle kalp üzerinde etkili, idrar söktürücü, kabız

ALTINOTU

İdrar söktürücü ve kabız etkileri vardır. Basura karşı, haricen kullanılır.

AMBER

Kaşalot balığından elde edilir. Kalbi kuvvetlendirir, iştah açar ve cinsel arzuyu artırır.

ANASON

Gaz söktürücü, iştah açıcı, süt artırıcı ve uyku vericidir.

ANDIZ KÖKÜ

Safra söktürücü, öksürük kesici, göğüs yumuşatıcı,kuvvet verici ve kurt düşürücüdür.

ARDIÇ TOHUMU

İdrar artırıcı, terletici, midevî ve antiseptik özellikleri vardır.

ASPİR

Romatizma ağrılarına karşı etkilidir. Dahilen terletici, kurt düşürücü ve adet getiricidir.

BALIKOTU

Dahilen kurt düşürücü, sara nöbetlerini azaltıcı olarak kullanılır. Tehlikeli bir drogdur.

BAMYA ÇİÇEĞİ

Dahilen göğüs yumuşatıcı, lapa halinde haricen çıbanları olgunlaştırıcıdır.

Kabızlığa karşı etkili ve zararsız bir drogdur.

BESBASE

Müshil, safra ve balgam söktürücü ve kurt düşürücü etkilere sahiptir.

BEYAZ TOZ BİBER

Karabiberin dış kabuğu alınmış ve öğütülmüş olanıdır.

Karabiberden daha keskin kokuludur ama tadı karabibere göre daha hafiftir.

BİBERİYE

Dahilen kabız, hazım sistemi uyarıcısı, safra artırıcı ve idrar söktürücü,

Haricen ise iltihaplı yaraların tedavisinde kullanılır.

BÖĞÜRTLEN

Kabız, kuvvet verici, idrar söktürücü ve şeker hastalığına karşı kullanılır.

Bademcik iltihaplarında da gargara yapılır.

CEVZ-İ BEVVA

Sıcak bölgelerde yetişen bir ağacın bir yemişidir.

Rendelenerek toz haline getirilir ve tavalarda, beşamel soslarda, et, dolma ve sarmalarda kullanılır.

CİVAN PERÇEMİ

İdrar artırıcı, iştah açıcı, gaz söktürücü, adet söktürücü ve yara iyileştiricidir.

ÇAKŞIROTU KÖKÜ

Cinsel kudreti artırıcı olarak etkilidir.

ÇAM SAKIZI

Solunum ve idrar yolları hastalıklarında kullanılan etkili bir antiseptiktir.

ÇEKEM

Kabız, idrar artırıcı, kusturucu, kuvvet verici ve tansiyon düşürücü etkileri vardır.

Romatizma ağrılarında kullanılır.

ÇEMENOTU 

Sert, kahverengimsi sarı renkli bir tohumdur.

Öğütülmüş olarak turşularda, çorbalarda, soslarda, güveçlerde ve et yemeklerinde kullanılır.

ÇÖREKOTU

İdrar ve süt artırıcı, iştah açıcı ve adet söktürücüdür.

ÇÖVEN KÖKÜ

Tedavide nadiren kullanılır. Bilhassa tahin helvası yapımında kullanılır. İdrar ve balgam söktürücüdür.

DAĞÇAYI

Uyarıcı, gaz söktürücü, iştah açıcı ve mide ağrılarını kesici özelliklere sahiptirler.

DEFNE YAPRAĞI

Terletici, antiseptik ve midevi etkilere sahiptir.

DEMİR HİNDİ

Müshil ve müleyyin bir etkiye sahiptir. Hiçbir tahriş edici etkisi yoktur.

DENİZ KADAYIFI

Dahilen, çok kullanılan bir göğüs yumuşatıcı ve öksürük kesicidir.

DEREOTU 

Maydonozdan sonra en çok kullanılan taze ot. Sindirimi kolaylaştırıcı bir bitkidir.

Birçok salata ve zeytinyağlı yemeklerde kullanılır.

DEVE ÇÖKERTEN

Taş düşürücü, idrar söktürücü ve kuvvet verici olarak kullanılmaktadır.

DEVE DİKENİ

Karaciğer hastalıklarına karşı ve safra artırıcı olarak kullanılır.

DOLMALIK FISTIK 

Özellikle dolma içlerinde kullanılır.

DUT MEYVASI

Meyvalardan hazırlanan şurup, gargara halinde, ağız ve boğaz hastalıklarına (pamukçuk) karşı

kullanılır.

EĞİR KÖKÜ

Gaz söktürücü, terletici ve antispazmotiktir. Dahilen Prostat, haricen ise romatizma için kullanılır.

FASULYE OTU

Özellikle kurufasulye ya da diğer baklagiller pişirilirken katılırsa lezzet veren bir ottur.

FESLEĞEN

Yatıştırıcı, midevi, idrar artırıcı ve gaz söktürücüdür.

FRENK MAYDANOZU 

Yerli maydanozun kıvırcık yapraklısı. Kokusu daha hafiftir. Süslemeye çok uygundur.

FUNDA

İdrar yolları dezenfektanı, idrar söktürücü ve kabız etkilere sahiptir.

GELİNCİK

Yatıştırıcı, öksürük kesici, göğüs yumuşatıcı ve hafif uyutucu etkilere sahiptir.

GİNSENG

Kalp kuvvetlendirici ve yorgunluğu gidericidir. Cinsel gücü artırıcı etkileri vardır.

GÜNLÜK

Dahilen kuvvet verici, yatıştırıcı, kabız, idrar artırıcı, adet söktürücü, adet getiricive romatizma

ağrılarını dindiricidir.

HALİLE (KARA-SARI)

Sarı halile müshil, Kara halile ise kabız olarak kullanılır. Haricen ise yara iyileştiricidir.

HARDAL TOHUMU

Haricen lapası, yakısı ve banyosu yapılir. Kanı cilde toplamak ve ağrı kesmek için kullanılır.

HAŞHAŞ TOHUMU

Haşhaş bitkisinin tohumudur. Mavi-siyah veya beyaz renkte olur. Ekmek, çörek,börek gibi fırın

ürünlerinde kullanılır.Ayrıca kavrularak salata, kanape, meze vesebze yemeklerine de katılır.

HATMİ ÇİÇEĞİ

Göğüs yumuşatıcı ve tahrişleri gidericidir.

HAVACIVA

Kabız ve yara iyileştiricidir.

HAVUÇ TOHUMU

Midevi, gaz söktürücü, gebeliği önleyici ve cinsel gücü artırıcıdır.

HAYIT TOHUMU

idrar artırıcı, gaz söktürücü ve yatıştırıcıdır.

HİNTCEVİZİ 

Bir diğer adı müskat'tır. Beşamel sos ve benzerleri ile peynirli yemeklerde kullanılır.

En ince rendeden çekilir. Acımsı tadından ötürü çok küçük miktarlarda kullanılmalıdır.

HÜNNAP

Göğüs yumuşatıcı, öksürük kesici, müshil ve kan temizleyicidir. Şeker hastalığına karşı da kullanılır.

IHLAMUR

İdrar artırıcı, terletici, yatıştırıcı, uyutucu ve göğüs yumuşatıcıdır.

ISIRGAN

Yaprak veya kök, dahilen kan temizleyici, idrar artırıcı ve iştah açıcıdır.

İĞDE ÇİÇEĞİ

Kabız, kuvvet verici ve antiseptiktir. C vitamini deposudur. Gribe karşı etkilidir.

KAFUR

Sinir sistemi, solunum ve kalp üzerinde uyarıcı etkileri vardır.

KAKULE

İştah açıcı, gaz söktürücü ve midevi etkilere sahiptir. Kahveye konur.

KARABİBER

Kuru ve siyah tanelerinin baharlı ve acı bir tadı vardır.

Hemen hemen her türlü yemekte bütün veya toz durumda kullanmak mümkündür.

KARANFİL

Uyarıcı, midevi ve antiseptik etkileri vardır.

KEBABİYE

Solunum sistemi antiseptiğidir. Belsoğukluğunda kullanılır.

KEKİK

Midevi, yatıştırıcı, antiseptik etkileri vardır.

Etlerde, ızgaralarda, sebzelerde ve balıklarda kullanılır.

Özellikle çorbalarda nane gibi kekik de bol kullanılır.

KERBEL

Bir maydanoz türüdür. Salatalarda kullanılır.

KEREVİZ TOHUMU

Uyarıcı ve iştah açıcıdır. Prostat için kullanılır.

KETEN TOHUMU

Müshil, sindirim sistemi iltihapları ve tahrişlerine karşı koruyucudur.

KINAKINA

Midevi, sıtma ve gribal enfeksiyonlara karşı koruyucu, kalp yatıştırıcıdır.

KISA MAHMUT

Midevi, uyarıcı, şeker hastalığına karşı etkilidir.

KİMYON 

Genel olarak toz halinde kullanılmaktadır. Türk mutfağında, köftelerde,

Bazı et yemeklerinde ve sucuk yapımında kullanılır.

KİŞNİŞ

Kişniş genellikle şuruplarda ve likörlerde kullanılmaktadır. Kişniş şekeri

pastacılıkta ve bazı et yemeklerinde de kullanılmaktadır. Bitkinin yaprakve filizleri de çorba ve

salatalara doğranarak yenir.

KİTRE

Boğaz hastalıkları ve iltihaplarında koruyucudur.

KÖFTEBAHARI

Köftelerde kullanılır.

KÖRİ 

Kimyon, biber, zerdeçal, kişniş, karanfil, kakule, zencefil, hintcevizi, demirhindi

ve acı kırmızı biberden oluşan bir baharat karışımıdır.

KUDRET NARI

Mide ve barsak ülserine karşı dahilen kullanılır. Yara, çıban ve ekzemalarda haricen kullanılır.

KURU TARHUN

Tazesinin kullanıldığı her yerde kullanılır.

KUŞBURNU

Bilhassa C vitamini bakımından zengindir. Kabız ve kuvvet vericidir. Şeker hastalığına karşı da kullanılır.