Şahver Kaya

Teknolojik önemi kadar siyasi önemi olan yapay zeka arayüzü

2 Haziran 2021
Çince için bu teknoloji ara yüzü oluşturuldu.

İngilizce için bu teknoloji ara yüzü oluşturuldu.

Bu hafta Korece için bu teknoloji ara yüzü oluşturuldu.

Neden mi bahsediyorum?

Derin öğrenme teknolojilerini kullanarak doğal text geliştirebilen teknolojiler ailesi/ grubundan bahsediyorum.

En başta ABD’de Open AI kuruldu ve GPT-3’yi geliştirdi. Ben bu konuyu, perde arkası ile birlikte detaylı bir şekilde birkaç hafta önce bültenimde yazmıştım.

Daha sonra Çinliler PanGu’yu ortaya koydu.

Bu hafta Kore HyperCLOVA’yı duyurdu. HyperCLOVA Korece data kullanılarak geliştirilmiş bir model. GPT-3 ile uyumlu çalışması beklenen bu sistemde her dilin varlık gösterebildiği bir yarın için hazırlıklarını yapıyor.

Rusya’da Sberbank ve Fransa’da PAGnol sistemleri de GPT-3 ile çalışabilen diğer sistemler ve yakında duyurulması bekleniyor.

Yazının Devamını Oku

Bir sağlık girişimcisinin ilham veren başarısı

19 Mayıs 2021
2016 Ocak ayında MIT Sloan School’un eski dekanı Glen Urban ile bir teknoloji girişimi üzerinde çalışıyorduk. Boston, Rotterdam ve İstanbul arasında gidip geliyordum.

Kafamı kaşıyacak zamanım yok sanıyordum.

Bu özelliğimi babamdan aldım. Dinlenmeyi bilmez. Her zaman yeni ve daha heyecanlı projeleri vardır. 2016 yılının Ocak ayında çok da önemli olmayan bir rahatsızlık için doktora gittiğinde aile doktoru babama kalbinde sorun olduğunu ve hemen bir uzmana görünmesi gerektiğini söyler. Bunu duyar duymaz apar topar kendimi Aydın’da buldum tabii ki. Babam “ben turp gibiyim, hiçbir sorunum yok” diyordu ancak doktorlar durumun acil olduğunu söylüyordu. Önce ameliyatın gerekliliğini anlamamız ve sonra babamı ameliyat için ikna etmemiz gerekiyordu.

Bunu başarabilmek için de dünyanın en iyi doktorunu bulmam gerekiyordu.

Hemen araştırmalara başladık. Çok sayıda cerrahla konuşma imkânımız oldu. Bir kısmı bizi daha da korkuttu. Bir aile dostumuz bize Prof. Berent Dişcigil’e ulaşmamızı önerdi. Ve ulaştık. Berent Hoca’ya durumu çok açık anlattım ve “sizin babanız olsa bu ameliyatı yapar mıydınız bu koşullarda” diye sordum. “Evet, hiç beklemezdim” dedi.

Berent Hoca bana öyle güven vermişti ki, babamı ikna ettim. Babam 2016 yılının Şubat ayında Berent Hoca’nın gerçekleştirdiği çok başarılı bir operasyon geçirdi. Biz 15 gün Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi bölümünde kaldık. Ve evimize döndük, şükrederek.     

Ameliyat sonrası ADÜ Kalp ve Damar Cerrahisi katındaki huzurlu ve mutlu ortamda hastaların nasıl ivedilikle iyileştiğini gözlemledim. 20 yıldır beraber çalışan bir takım vardı. Sadece güler yüzün ve pozitif enerjinin olduğu iyileştirici bir ortam vardı. Profesöründen hemşiresine ve temizlik görevlilerine kadar sizi iyi eden bir ortam.

Bu iyileştirici ortamın nasıl oluştuğunu geçenlerde Berent Hoca’ya sorma imkânım oldu.

O da detaylı cevaplar verdi.

Yazının Devamını Oku

Z kuşağı ve yapay zekâ bazlı bir oyun girişimi

9 Nisan 2021
Bu köşede bundan sonra başarılı çıkış yakalamış veya yakalamaya yakın takımları gündeme getirme niyetim uzun zamandır vardı. Berk Özer bana ulaştığında ve yaptıkları işleri anlattıklarında mutlaka onların hikayesini sizlerle paylaşmak istedim.

Neden?  İki temel sebebi var:

    1-Z kuşağına yönelik ürün ve servisler geliştiriyorlar. Bu grubu onların çalışmalarından daha yakından tanıma fırsatı yakalayabiliriz.

    2-Oyun sektörü ülkemizde en başarılı sektörlerden biri. Bloomberg’in raporuna göre son 5 yılda 5,24 milyar dolar yatırım alan bir sektör. Eminim on yıl sonra bir Türk oyun mafyası ortaya çıkacak (Paypal mafyasını düşünün. PayPal mafyasının en ünlü üyesi Elon Musk) – bu grupta sektörden milyar dolarlık çıkışlar yapmış girişimcileri göreceğiz. Berk ve takımı da bu yarışın içinde.

Berk Özer benim on yıla yakın yaşadığım şehir olan Boston’da şu anda. E-posta yoluyla yaptık söyleşimizi.

Şahver: Berk öncelikle kendinden ve takımından kısaca bahseder misin?

Berk Özer: Kurucu ortağım Olcay Yılmazçoban ile Bilkent Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü‘nden arkadaşız. Lisans eğitimi sonrası ben yine aynı bölümde yüksek lisans yaptım. Sonrasında yönetim danışmanı olarak dijital strateji projelerinde sorumluluk aldım. Görev alanlarımdan biri gelişmekte olan yeni teknolojileri incelemek ve bunları iş modellerine nasıl entegre edileceğini araştırmaktı. Olcay’ın ise yüksek lisans çalışmaları kapsamında MIT - LIDS laboratuvarında araştırma - geliştirme tecrübesi ve yine ABD’de bir girişimcilik tecrübesi oldu. Olcay’ın aynı zamanda teknoloji girişimlerine yatırım yapan bir risk sermayesi (VC) fonunda yatırımcı tecrübesi de bulunuyor.

 

Şahver:

Yazının Devamını Oku

Derin Teknoloji: Çin ve Fransa

2 Nisan 2021
Geçen hafta ünlü bir araştırma kurumu şu anda dünyanın en büyük unicorn’larını sıraladı. Bu liste bir arkadaş grubumda paylaşıldı, ben de ilk öyle gördüm. “Çin’den ne kadar çok şirket var” gruptan gelen ilk tepkiydi.

Neden böyle küresel bir listede Çin’den çok fazla yeni şirket var peki?

Çünkü Çin bu oyunu herkesten farklı oynuyor. Yerel yönetimlerle içerde büyük bir yarış sürüyor. Komünist Parti’nin yerel yöneticileri parti içinde daha hızlı yükselebilmek için merkezden gösterilen hedeflere en çabuk koşan, en başarılı çözümleri oluşturan yönetici olmak istiyor. Doğal bir yarış söz konusu. Bu da Çin’den neden bu kadar çok unicorn çıkıyor sorusunun basit cevabı.

Bir örnek: Wuhan’daki çip girişimi HSMC

Çin merkezi yönetimi yerli ve milli yarı iletken sanayii konusunda kararlılığını ortaya koymaya başladığından bu yana çok sayıda girişimci bu işe kafa yoruyor.

Cao Shan isimli girişimci tüm Çin’i dolaşıyor. Yarı iletken ve çip konusunda yatırım yapmaya en motive yerel yöneticileri arıyor.

Yerel yöneticilerin başarı açlığını iyi bilen Shan ve diğer iki girişimci Wuhan Hongxin Semiconductor Manufacturing (HSMC) adında bir şirketi 2017 yılında Wuhan’da kuruyor.

Evet yanlış okumadınız. Bu Wuhan, Korona virüsün ortaya çıktığı aynı Wuhan.

Wuhan’daki yerel parti yöneticileri merkezden aldıkları yarı iletken ve çip üretimi sinyallerini doğru okumuş ve fırsatlarını beklemektedir. İşte bu ortamda HSMC yaklaşık 1 Milyar doları yerel devlet kaynaklarından alıyor.

Yazının Devamını Oku

Dijital sanat ve milyonlarca dolarlık NFT pazarı

26 Mart 2021
Son bir aydır büyük bir rüzgâr ya da balon aldı başını gidiyor.

Son birkaç yıldır ortalıkta olan NFT son birkaç aydır blokzinciri ile alakalı topluluklar arasında konuşulan en sıcak konu haline geldi.

Nasıl gelmesin ki?

Elon Musk tweet atmaya başladı bu konuda.

Elon Musk’ın kız arkadaşı Grimes isimli sanatçı birkaç çalışmasını 20 dakika içinde NFT olarak sattı ve 5,8 milyon dolar kazandı. Bu bugünün kuruyla 20 dakikada 45 milyon TL demek.

Olaylar bu kadar enteresan hale geldiğinde bir Fransız düşünür çıktı ve dedi ki Fransa Mona Lisa tablosunu 55 Milyar dolara satarak tüm milli borçlarından kurtulabilir. Ve bunu bir kişiye değil NFT ile milyonlarca kişiye satar ve hala Fransa büyük hak sahibi olarak da kalır diyordu bu yazar.

Öte yandan NFT ile birlikte algoritmaların ortaya koyduğu sanat hayatımıza girmeye başladı. Buna generative art deniyor. Bu tamamıyla blokzincirinde gerçekleşen kesinlikle değiştirilemeyen türden çalışmalar. Bu blokzinciri üzerinde algoritmaların ortaya koyduğu dijital sanat kısaca.

Geleneksel anlamda bir güzellik ifade ediyor olmasa da bu çalışmalara ilgi gösterenlerin çoğu bu işin önemini ilk anlayan kişiler olduklarını haykırırcasına bu çılgın rakamları ödüyor.  

Mona Lisa için önerilen

Yazının Devamını Oku

Türkiye neden Silikon Vadisi çıkartamıyor?

18 Mart 2021
Bizim Silikon Vadisi’nden daha yaratıcı mühendislerimiz var.

Savunma sanayii şirketlerinin yaptığı projelere bakın. Çok kısa zamanda en karmaşık projeler hayata geçiyor. Çünkü hem beceri hem de istek ve arzu var. Savunma şirketlerimizin arkasında demir bir irade ve finansal olarak Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı kanalıyla tüm halkımız var. 

Öte yandan özel girişimlere bakın. Enteresan ve özgün bazı girişimler var. Çoğunlukla tabii Batı’daki iş modellerini görüp burada uygulayan modeller görsek de arada gerçekten özgün projeler var.

Mesela Getir. Son derece zor ve yenilikçi bir model. Gıpta ile takip ettiğim bir proje.

Silikon Vadisi çıkartamayışımızın arkasında yatan esas sorun kaliteli yatırımcı eksikliği.

Yenilikçi teknolojiler ciddi ve akıllı yatırım gerektirir.

Şimdi ülkemizdeki yatırımcı sınıflarına bakalım ve neden bu yatırımcı sınıflarının Milli Teknoloji Ekosistemi için doğru desteği vermekte eksik kaldığını anlayalım.

İlk grup teknoloji yatırımcısı gibi kendilerini konumlandırmış yatırım şirketleri. Bunlar genelde yatırım yaptıkları girişimlere yüksek pazarlama vs. harcamaları yaptırıp hızlı bir şekilde girişimlerin çoğunluk hissesini ele geçirme peşindedirler. Bu aslında kaybet-kaybet oyunudur. Zira kafaları ancak bu işlere çalışan bu yatırımcılar bu şirketleri ortaya koyan kuruculardan kurtulduktan sonra bu işleri çoğu zaman batırır. Yaklaşımları bir tüccar yaklaşımıdır. Bu teknoloji ortaya koymak için yanlış bir yaklaşımdır.

Bunlar en tehlikeli gruptur. Çünkü girişimciye en doğru grup gibi görünürler ancak sonu genelde hüsrandır.

Yazının Devamını Oku

Dijital ekonominin önemli cepheleri

5 Mart 2021
Bugün büyük bir savaşın ortasındayız.

Bugün büyük bir savaşın ortasındayız.

Adı dijital ekonomi savaşı.

Bu savaşın farklı cepheleri var.

Yapay zeka bunlardan biri.

Siber güvenlik bir diğeri.

5G bir diğeri.

Bizim yaptıklarımız kadar, yavaş yavaş hız almaya çalışan yanı başımızdaki Avrupa’nın bu cephelere nasıl yaklaştığını ve savaştığını anlamamız da önemli.

ABD’de borsasının yüzde 85’inin yüzde 28’i teknoloji şirketlerinden oluşuyor.

Yazının Devamını Oku

Trump’ın Çin’e yaptığı büyük iyilik

19 Şubat 2021
Hafta başı mağarada doğmuş ve daha sonra Oxford’da doktora yapmış Çinli bir profesörün uzunca bir yazısını okudum.

Tüm endüstri devrimleri sıralamıştı yazısında. Ve İngiltere’nin 1760’larda tecrübe ettiği, buhar makinalarının başrolü aldığı ilk endüstri devrimini anca 1980’lerde Çin’de kendi köyünde tecrübe ettiklerini yazıyordu. Ve diğer iki endüstri devriminin de bir o kadar gecikerek Çin’e geldiğini söylüyordu.

Bugün Çin yapay zekâ başta olmak üzere şu anda gerçekleşen endüstri devriminin liderlerinden biri.

Peki bu nasıl oldu?

Bu derler ya o milyon dolarlık sorulardan biri …

Batı tüm üretimini Çin’e kaydırdıkça Çin elinde biriken Amerikan dolarlarını çok akıllıca bilim ve teknolojide liderlik için kullandı.

Bildiğimiz tüm sistemlerden farklı olarak Çin var olan tüm güçlerini bir araya getirdi bu zoru başarmak için.

Bugün tüm dünya gibi Türkiye de büyük bir yol ayrımında. Ya gelişmekte olan ülkeler treninde yolculuğa devam edeceğiz. Ya da hızla büyüyerek gelişmiş ülkeler trenine katılacağız.

21.yüzyılda askeri ve ekonomik güç yeni teknolojileri çok hızlı geliştirebilen ülkelerin olacak.

Yazının Devamını Oku