Doğum ve ölüm arasında geçen süreçte bir dizi gelişim aşamalarından geçiyoruz. Büyüyor, olgunlaşıyoruz. Ama özellikle ‘ergenlik’ dediğimiz gelişim döneminde genç birey başkalaşıyor, tam bir yetişkine dönüşmeye ve kişiliğini kazanmaya çalışıyor. Bu dönemi genç bireyle birlikte yaşayan ebeveynler çocuklarının büyüyor olmalarının verdiği heyecanı ve mutluluğu yaşarken, aynı zamanda korku ve endişe de hissediyorlar.
Genç, gelişim ve değişim süreci boyunca hayata dair yeni bakış açıları geliştiriyor, zihninde oluşan sorulara yanıtlar arıyor, çoğu zaman var olan düzene ve ailesine eleştiriler getiriyor. Birkaç yıl öncesine kadar en iyi sohbet arkadaşı anne-babası olan çocuk, ergenlik dönemiyle birlikte akranlarının söylediklerini ve yaptıklarını çok daha fazla önemser hale geliyor. Dinlediği müzikler, tercih ettiği arkadaşlıklar, giyim tarzı farklılaşıyor. Ebeveynleri ilk etapta endişelendiren bu köklü değişimler aslında gençlerin varoluşlarını tamamlayabilmeleri için gerekli ve normal. Bu yüzden tüm süreç ebeveynler tarafından bu farkındalıkla takip edilmeli. Neler yaşayacaklarını ve nasıl bir yaklaşım sergilemeleri gerektiğini bilmek yaşanabilecek her duruma karşı hazırlıklı olmayı sağlayacaktır. Gelin birlikte bakalım, ergenlik değişimlerine ve neler yapılması gerektiğine.
• Uzun süreli odasında vakit geçirmek, yüksek sesli müzik dinlemek, olayları zihninde büyütmek, dertlenmek ve melankolik tavırlar bu dönemde gencin varlığını gösterme çabalarının sonucu ortaya çıkıyor.
• Gençlerin ‘özel alanlara’ duyduğu ihtiyaç onları uzun süreli olarak odalarında, yalnız vakit geçirmeye yönlendiriyor. Bu durum ebeveynleri endişelendirse de yapmaları gereken onların güvenliği için takibi bırakmamak ve aynı zamanda mahremine saygı göstermek. Aksi takdirde aile içi ilişkiler bozulabilir.
• Aşırı koruyucu ya da müdahaleci ebeveynlere karşı ergen, içine kapanıp, aileden uzaklaşabilir, yaşantılarını gizlemeye başlayabilir. Bu gibi bir durum, yaşanabilecek olumsuz bir olay karşısında ebeveynlerin müdahalesini geciktirebilir, güvenlik riskleri yaratabilir.
• Okul problemleri bilişsel yetersizlik, davranış ve gelişim güçlükleri, ruh sağlığı problemleri, yetersiz ebeveyn ilgisi, zayıf iletişim becerisi, düşük benlik saygısı gibi faktörlere bağlı olabilir.
• Okulda zorba akranlar olması, ağır disiplin cezaları, okul kültürüne uyumsuzluk, öğretmen ve akranlarla yakın ilişki kuramama gibi okul faktörüne bağlı sorunlar olabilir.
• Ebeveynlerin çocuklarının eğitimleriyle ilgilenmemesi, huzursuz bir ev ortamı, boşanma ya da aile içi iletişim problemleri, aile içi ölüm ya da hastalık yaşantıları gibi sebepler akademik problemlere neden olabilir.
Dünyaya yeni bir kültür hâkim. Dijital dünya kültürü. Çocuklar ve gençler bu dünyanın bireyleri. Sosyal medyada olmak en çok zaman ayırdıkları aktivite. Bu sanal dünyada yer almanın hem olumlu hem de olumsuz sonuçları var. Bunları doğru şekilde yönetmek ve sınırlandırmak elbetteki bilinçli ebeveynlere düşüyor. Ergenlik döneminde gençlerin en büyük problemi olan ebeveynleri tarafından anlaşılmamak, isteklerine onay görememek, aynı dilden konuşamamak.
Sosyal medya kullanımı genç bireyin yaşam kalitesini bozmayacak ölçülerde olmalı. Kullanım süresi okul başarısını, arkadaşlık ilişkilerini, aile bireyleri ile geçirilen zamanları, iletişim dilini, davranış şekillerini olumsuz yönde etkilememelidir. Kullanım süresi uzuyor, kontrol edilemiyor ve genç içe kapanma, sosyal ilişkilerinden uzaklaşma, akademik başarıda düşüş gibi belirtiler yaşıyorsa mutlaka bir uzman desteği alınmalıdır. Ev içinde ailecek uyulacak teknoloji kullanım kuralları belirlemek en sağlıklı yöntem olacaktır.
1- Yeni arkadaşlar edinme, bilgiyi hızla paylaşma, sosyal etkinlikler için haberleşme imkânı buluyorlar.
Özellikle kendini ifade etmekte zorlanan gençler için kolaylık sağlıyor. İstediği kişilerle rahatça konuşabilmek yalnız olmadıklarını, anlaşıldıklarını hissetmelerine ve sosyal doyuma ulaşmalarına yardımcı oluyor.
2- Yeteneklerini paylaşarak bireysel yaratıcılıklarına katkı sağlıyorlar, akranlarına örnek oluyorlar. Özgüvenlerini besliyorlar.
3- Sevdiği sanatçı, grup ya da tanınmış kişilere ulaşıyorlar, fan gruplarına katılıp yeni çevreler edinebiliyorlar. Farklı kültür ve fikirdekilerle tanışarak bakış açılarını genişletiyorlar.
4- İlgi duyduğu bir konuda araştırma yapma, proje ve ödevleri için yeni fikirler bulma, ortak gruplarıyla fikirlerini paylaşma fırsatı buluyorlar.
