İdrara sık mı çıkıyorsunuz?

“Toplumda genel idrar kaçırma görülme oranı %25-55’dir. Aşırı aktif mesane ise %16 civarındadır” diyen ve sık idrara çıkmanın genellikle 60 yaşından sonra yaşanan bir sağlık problemi olduğunu dile getiren SDÜ Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. İlker Günyeli, bu hastalığın ayrıntılarını açıkladı.

Aşırı aktif mesane, enfeksiyon ya da diğer patolojilerin yokluğunda, genellikle işeme sıklığında artış ve gece sık idrara kalkma ile ilişkili, sıkışmaya bağlı idrar kaçırma olsun ya da olmasın sıkışmayı içine alan bir semptom sendromudur. Genellikle 60 yaşından sonra ortaya çıkan bir sağlık problemidir. Hastanın kilosu ile hastalığın görülme sıklığı artmaktadır. Genetik bir geçişi yoktur.

İdrar kaçırma nedenleri

- Ikınma ile idrar kaçırma (%29-75): Karın içi basınç artışı ile ve mesane kasının kasılması olmaksızın meydana gelir.

- İdrar kaçakları: Cerrahi, radyoterapi tedavileri ve enfeksiyonlara bağlı olarak idrar torbası ya da kalın bağırsak, vajina arasında istemsiz ve sürekli idrar kaçağı olmasıdır.

- Doğuştan böbrek ve kanallarının anormallikleri

- Mesane kasının aşırı aktivitesi (%14-33): Özel testlerle objektif tanısı konabilir.

- Mesane iç kasının yetmezliği: Radyoterapi gibi kanser tedavileri, şeker hastalığı, cerrahi veya doğum travması, menopoz ve diğer nedenlerle olan östrojende azalma.

- Hem ıkınma hem mesane aşırı kasılması (%32): İdrar kaçıran kişilerde yapılan araştırmalarda;

Hastalığın risk faktörleri

En önemli risk faktörü yaşlanma olup, nörolojik problemler (inme, alzheimer, demans, parkinson), omurga hasarları (Multiple Sklerozis, kanal darlığı, disk hernisi, travma), diyabet varlığı, obezite, menopoz (E2 eks), doğum şekli ve çok doğum yapma, rahim sarkması, idrar taşları, radyasyon maruziyeti önemli risk faktörlerdir.

Tedavisi

Davranışsal: Tedavide ilk aşama bazı diyet alışkanlıklarının düzenlenmesidir. Kafein alımının ve sigara içiminin azaltılması-kesilmesi, gece idrara sık kalkan hastalarda yatmadan 4 saat önce sıvı alımından kaçınılmasının önerilmesi, yatmadan önce mutlaka mesanenin boşaltılması, mesane egzersizleri faydalı olabilir.

Cerrahi: Bu amaçla değişik cerrahi metodlar mevcuttur. İlaç tedavisine yanıtsız hastalarda denenebilir.

Fiziksel:

Biofeedback: Hastanın görsel, duyusal, sözlü olarak yaptığı egzersizlerin farkına varmasının sağlanmasıdır. Kas gerilimi gibi fizyolojik sinyaller ölçülür, hastaya kas egzersizi yaparken anında performans değerlendirmesi imkanı verir.

Kegel egzersizleri: Leğen kemiği kaslarının ve vajina etrafındaki kasların -6 hafta-4 ay arasında, haftada 3-4 kez, günde 3-4 kez, 8-10 sn süren; 8-12 kasılma egzersizleridir. İdrar kaçırmayı % 65-90 oranında azalttığı bildirilmektedir.

İlaç tedavisi: Lokal olarak menopoz gibi östrojen eksikliği durumlarında vajinal yolla uygulanan östrojenli kremler sık kullanılmaktadır. Ayrıca mesane kası içerisine botulinum toksini verilmesi ile de kasılmalar azaltılabilir. Sistemik olarak ise bir grup ilaç kullanılmaktadır. Bunların ortalama etkileri 4 haftada gözlenir. Ağız kuruluğu, kabızlık, yorgunluk, bulantı-kusma gibi yan etkilerden dolayı genel ilacı bırakma oranı %58-71 dir. İdrar torbası kasına daha hassas, seçici ilaçlarda bu yan etkiler azaltılmıştır. Prognoz tedavi ile hastaların %70-80’inin semptomlarında iyileşme sağlanır.