Noyan Doğan

Bir ay emekliliğinizde fark yaratmaz

24 Ocak 2024
Soru: EYT’li olarak emeklilik zamanım geldi. Bir SSK’lı olarak 2024 yılının Ocak ayında mı işten çıkış yapıp emeklilik başvurusu yapmalıyım? Serkan G.

Cevap: Ocak ayının sonunda işten çıkış yapmanız emekliliğiniz açısından bir şey değiştirmeyecektir. Emeklilik dilekçesini şimdi verirseniz, gelecek aydan itibaren emeklilik işleminiz başlayacak. Maaş hesaplanırken de 2023’teki enflasyon oranı hesaba katılacak. Ocak ayındaki emekli zamlarından da yararlanacaksınız.

İŞTEN AYRILIRSANIZ TAZMİNAT ALAMAZSINIZ

Soru: 1 Aralık 2011 günü çalıştığım işyerinden emekli oldum. Tüm alacaklarımı aldım ve aynı gün girişim yapılarak tekrar çalışmaya başladım ve halen de çalışmaktayım. 12 yıl oldu, ayrılmak istiyorum, işyerim çıkartmıyor. Ne yapabilirim? Ahmet Süha K.

Cevap: Emekli olduğunuzda kıdem tazminatı dahil tüm haklarınızı alarak emekli olmuşsunuz. Bir anlamda kıdeminizi sıfırlamışsınız ve işyeriniz ile yeni bir iş sözleşmesi yapıp, sıfırdan başlamışsınız. Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek, çalışmaya devam edenler, kendi isteğiyle işten ayrılmak isterse kıdem tazminatını talep edemez. Bu durumda 12 yıllık çalışmanız karşılığında kıdem tazminatı alabilmeniz için işverenin sizi işten çıkarması gerekiyor.

KIDEMİNİZ BRÜT ÜCRET ÜZERİNDEN HESAPLANACAK

Soru: Son kıdem tazminatı ile ilgili yazınızı okudum. Çalıştığım döneme göre ve son brüt ücrete göre tazminat almayacak mıyım? Asgari ücretle çalışıyorum, tekstil işçisiyim. Rahmi G.

Cevap: Çalışılan her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş (ikramiye, prim, yol ve yakacak yardımı gibi tüm ödemeler) brüt ücret üzerinden kıdem tazminatınızı alacaksınız. Asgari ücretli çalıştığınız için kıdem tazminatı tavanına takılmıyorsunuz. Bu yılın temmuz ayına kadar alacağınız kıdem tazminatı tutarı 20 bin lira üzerinden hesaplanacak.

Yazının Devamını Oku

Konutta tüm hesaplar değişti

22 Ocak 2024
İşin aslı, yazacaklarım gündemimde yoktu.

Gündemimde yoktu derken, aklıma gelmemişti. Ne zaman ki, bazı okuyuculardan sorular gelmeye başladı; konunun önemi de ortaya çıktı. Okuyucunun sorusu şu; “DASK’tan teminat artışından yararlanmak için zeyilname yaptırın mesajı geliyor, konut sigortamız için de zeyilname yaptırmamız gerekiyor mu?”. Konunun detayını anlatayım.

1 Ocak 2024 itibariyle DASK’ta teminatlar iki katı arttı. Konutlarda metrekare bedeli 6 bin lira, DASK’ın bir konut için vereceği en yüksek teminat tutarı da 1 milyon 272 bin liraya çıktı. 100 metrekare bir konuta DASK’ın vereceği teminat tutarı da 600 bin lira oldu. Bir de 2024 başından itibaren DASK’a enflasyon koruması geldi. Bundan sonra zorunlu deprem sigortasında teminatlar enflasyona göre otomatik artacak. Teminat artışlarından ve enflasyon korumasından yararlanmak için de 2023 yılı içinde deprem sigortası yaptıranların aradaki prim farkını ödeyip, zeyilname yaptırarak, poliçelerini yenilemeleri gerekiyor. Öğrendiğime göre de 11 milyon 700 bin deprem sigortalısının şu sıralar zeyilname yaptırması gerekiyor.

İNŞAAT METREKARE MALİYETİ

Şimdi diyeceksiniz ki, DASK’ın 6 bin liraya yükseltilmiş metrekare bedeli bile halen çok düşük kalıyor. Doğru; 2023 sonu itibariyle inşaat metrekare maliyeti Türkiye ortalaması 27 bin liralarda. İstanbul’da bu tutar 40 bin liraya yakın. Ancak DASK’ın; zorunlu sigorta ve sosyal boyutu olduğu hesaba katıldığında maliyetinin de düşük olması gerekiyor ki, toplumun tüm kesimleri tarafından yaptırılabilsin. DASK’ın kurgusu böyle. O nedenle de önce DASK yaptırılıyor, DASK’ın verdiği sigorta teminatının üzeri için de sigorta şirketlerinden konut sigortası yaptırılıyor. Böylece konutun değeri kadar (yanlış anlaşılmasın piyasa değeri değil yeniden inşa bedeli) sigortalanmış oluyor, eşya da sigortanın içine dahil ediliyor.

2023’TE YAPILAN SİGORTALAR

İşte, 1 Ocak itibariyle DASK’ta artan teminatlarla birlikte konut sigortalarında da hesap değişti. Örnekle anlatayım. Kafanızı karıştırmadan çok kaba bir hesapla anlatacağım; eşya sigortasını falan da hesaba katmayacağım. 1 Ocak 2024 öncesi 100 metrekare konutunuz için DASK ve konut poliçesi yaptırdınız. 2023 yılında DASK’ın metrekare birim maliyeti 3 bin lira olduğundan, 300 bin lira teminat aldınız. DASK’ın üzeri için de konut sigortası yaptırdınız, metrekaresi 12 bin liradan, sigorta şirketinde de 1 milyon 200 bin lira teminat aldınız. Konutunuz depremde yıkılırsa DASK size 300 bin TL ödeyecek. Ödenen bu tutar sigorta şirketinden aldığınız 1 milyon 200 bin liralık teminattan düşülecek, geri 900 bin TL kalacak; enflasyon korumasını falan da eklediğinizde sigorta şirketi size 1.1 milyon TL ödeyecek.

BU HESABA DİKKAT!

2024 başından itibaren ne olacak? Eğer DASK ve konut sigortanızda zeyil yaptırmadıysanız ya da sigorta teminatlarınızı günün şartlarına uyarlamadıysanız, depremde alacağınız tazminat yukarıdaki hesaptaki gibi olacak; DASK’tan 300 bin lira, sigortadan 1.1 milyon lira. DASK için zeyilname yaptırıp, konut sigortanızı günün şartlarına uyarlamazsanız ne olacak? Zeyilname yaptırıp DASK teminatınızı 300 binden 600 bin liraya çıkaracaksınız, sigorta şirketinde aldığınız 1 milyon 200 bin lira teminat ise duracak. Konutunuz depremde yıkılırsa DASK’ın ödeyeceği 600 bin TL, 1 milyon 200 bin liradan düşecek, sigorta şirketinden enflasyon koruması ile 700-800 bin lira hasar alacaksınız. İşte olacak

Yazının Devamını Oku

İşte SSK, Bağ-Kur emeklilerinin ek zamlı maaşları

18 Ocak 2024
Cumhurbaşkanı Erdoğan, milyonlarca emeklinin beklediği maaş zammı haberini verdi. Daha önce SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklilerine enflasyon bazlı gelen yüzde 37.57 oranındaki zamma yüzde 5 ilave edilecek. Böylece bu grubun maaş zammı yüzde 42.6 olacak. Ayrıca 6 milyon emeklinin beklediği artış da gerçekleşti, en düşük emekli maaşı 7.500 TL’den 10.000 TL’ye çıkacak. İşte yeni maaşlar...

Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı ve SSK, Bağ-Kur, tarım emeklilerinin günlerdir beklediği ek zam oranı da belli oldu. Buna göre emekliler, maaşlarını yüzde 42.6 zamlı alacak. Ayrıca 7.500 TL olan en düşük emekli aylığı da 10.000 TL’ye çıkacak.

Açıklanan enflasyonla birlikte memur emeklilerinin maaş zamları yüzde 49.25; SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklilerinin zamları da yüzde 37.57 olmuş ve iki kesim arasında 11.68’lik zam farkı oluşmuştu. Sayıları 15 milyonu geçen SSK, Bağ-Kur, tarım emeklileri ile bunların dul ve yetimleri günlerdir aradaki farkın kapatılmasını bekliyordu. Benzer şekilde 7.500 TL alan 6 milyon emekli de en düşük emekli aylığının artırılmasını talep ediyordu. 

ZAM FARKI 6.65 PUANA İNDİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kabine toplantısı sonrasında beklenen açıklamayı yaptı. SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklilerine yüzde 5 ilave artış yaparak zam oranını yüzde 42.6’ya çıkardı, böylece memur emeklileri ile aralarındaki zam farkı 6.65 puana indi.

En düşük emekli aylığı da Ocak 2024 tarihinden itibaren 10.000 TL olarak açıklandı.

Yeni açıklanan zam oranı ile 2023’ün temmuz ayında 7.506 TL aylık alan emeklinin maaşı 10.703 TL’ye çıkacak; ek ödeme ile emeklinin eline 11.131 TL geçecek. Benzer şekilde 2023’ün temmuz ayında 35.000 TL alan SSK emeklisinin maaşı yeni açıklanan zam oranı ile 49.910 TL’ye çıkacak, ek ödeme ile eline 51.906 TL geçecek. Yeni zamdan dul ve yetimler de yararlanacak. 

EN DÜŞÜK AYLIK 10.000 TL

Gelelim, en düşük emekli aylığının 7.500 TL’den, 10.000 TL’ye çıkarılmasına. 2022 yılında en düşük emekli aylığı önce 2.500 TL’ye, ardından 3.500 TL’ye çıkarılmış; 2023’ün başında 5.500 TL’ye, nisan ayında da 7.500 TL’ye yükseltilmişti. 2023’ün temmuz ayında ise en düşük emekli aylığı artırılmamış, 7.500 TL olarak uygulanmaya devam etmişti. Şimdi ise en düşük emekli aylığı 10.000 TL’ye çıkarıldı.

Yazının Devamını Oku

Çalışma hayatını etkileyecek iki düzenleme

17 Ocak 2024
Sosyal güvenlik alanında yeni düzenlemeler içen beş maddelik kanun teklifi Meclis’e sunuldu. Teklifin yasalaşması ile özellikle işverene ödenen asgari ücret desteği ve çalışanların yararlandığı kısa çalışma ödeneğinin şartları değişecek.

Neler değişecek?

Önce işverene ödenen asgari ücret desteğinden başlayayım.Yeni asgari ücretle birlikte işverene ödenen destek de arttı. İşverenlere, 2023’ün Ocak-Haziran döneminde günlük 13.33 lira, aylık 399.90 lira olarak verilen asgari ücret desteği, geçen yılın temmuz-aralık döneminde günlük 16.66 lira, aylık 499.80 liraya çıkarıldı. Meclis’e gönderilen kanun teklifi ile 2024’te işverene verilecek asgari ücret desteği günlük 23.33 liraya, aylık da 700 liraya yükseltilecek. Böylece asgari ücret desteği 2024 için yüzde 40 artırılmış oldu.

ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ

Peki, destekten kimler yararlanacak? Asgari ücret desteği sadece malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödenen, yani uzun vadeli sigorta kollarına bağlı çalışanlara verilecek. Destekten özel sektör işverenleri yararlanacak. Prime esas günlük kazancı 671 TL ve altında olan sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere 2024 yılında günlük 23.33 TL ile çarpılması sonucu bulunacak tutar, asgari ücret desteği olarak işverene ödenecek. Bu tutar; toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 1.341 TL, linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde yer altında çalışan sigortalılar için ise 1.789 TL olarak uygulanacak.

2024 yılı içinde ilk defa asgari ücret desteği alacak işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının, 2024 yılı ocak ilâ aralık dönemi için günlük 23.33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecek.

KİMLER DESTEKTEN YARARLANACAK?

Asgari ücret desteğinden yararlanabilmek için 2023’ün ocak-aralık döneminde bildirilen sigortalı sayısının altına düşülmemesi gerekiyor. Yani, geçen senenin tamamında işyerinde bin kişi çalışıyorsa ve bu yılın ilk yarısında aynı işletmede çalışan sayısı 900’e düşmüşse o işletme asgari ücret desteğinden yararlanamayacak.

Emekli çalışanlar asgari ücret desteğinden yararlanamayacak. Örneğin, geçen yıla kadar asgari ücret desteği verilen çalışan bu yılın sonunda EYT’den emekli olmuşsa, işveren o çalışan için asgari ücret desteği alamayacak.

Yazının Devamını Oku

2023’te yüzde 80’le en yüksek getiri altında oldu: BES’te altın bereketi

15 Ocak 2024
Hem okuyuculardan hem de çevremden, ‘yüksek enflasyon döneminde tasarruf edilir mi, hangi yatırım aracı tercih edilmeli?’ sorusunu sıklıkla alırım.

Verdiğim cevap ise, ‘edilir ama hangi yatırım aracını seçtiğiniz önemli’ olur. Aslolan seçtiğiniz tasarruf aracının getirisinin enflasyon karşısında erimemesidir.  Peki, BES, bir yatırım enstrümanı mı? Düne kadar tasarruf aracıydı, özellikle son yıllarda yatırım enstrümanı olarak da ön plana çıktı. Bunları niye anlattım? 9 milyona yakın katılımcı için önemli olan veri açıklandı ve BES’in 2023 yılı getirisi belli oldu.

2023 yılında BES’in ortalama getirisi yüzde 70’e yakın oldu ki, yıllık enflasyon yüzde 64.7 olarak açıklandığına göre; BES, enflasyonun 5.3 puan üzerinde getiri sağlamış. Yani, BES katılımcısının tasarrufları enflasyon karşısında erimemiş, aksine birikimler enflasyonun üzerinde artmış. Birikimlerini faizli emeklilik fonlarında değerlendirenler yüzde 67’ye yakın, faizsiz fonlarda değerlendirenler ise yüzde 77 getiri elde etmişler. Geçen sene faizsiz fonları tercih edenler neredeyse enflasyonun 10 puan üzerinde reel getiri sağlamışlar.

FAİZ, HİSSE, DOLAR KAYBETTİRDİ

Diğer yatırım araçlarının 2023 getirilerini de paylaşayım ki, BES’in farkı daha net anlaşılsın. Mesela geçen sene mevduat faizini seçenler yatırımlarına yüzde 28.5 ile enflasyonun 36 puan altında getiri sağlamış. Yani, enflasyon karşısında birikimler bırakın erimeyi, kül olmuş. Benzer şekilde hisse senedine yatırım yapanlar yüzde 36.39 getiri sağlamış ki, bu da enflasyonun 28 puan altında bir getiri anlamına geliyor. Hisseyi seçenlerin de birikimleri erimiş. Dolara yatırım yapanlar ise yüzde 57 getiri elde etmişler ama enflasyonun 7.3 puan altında kalmışlar, onların da birikimleri erimiş. 2023’te enflasyonun üzerinde getiri sağlayan tek bir yatırım aracı olmuş, o da yüzde 81 getiri ile altın. Altına yatırım yapanların birikimleri enflasyon karşısında 16.6 puan artmış. Bu da şunu gösteriyor; geçen yıl, BES ve altının dışındaki yatırım araçlarını tercih edenlerin birikimleri enflasyon karşısında erimiş.

ALTININ GETİRİSİ YÜZDE 80

BES’in getirisine dönersek; değindiklerimiz, tüm emeklilik fonlarının ortalama getirisi. Fon bazında incelendiğinde ise durum değişiyor. Mesela, geçen sene, BES fonları içinde altın fonunun getirisi yüzde 80 olmuş. Bu durumda altın fonunu tercih edenlerin birikimleri enflasyonun 15.3 puan üzerinde artmış. Diğer emeklilik fonlarına bakıldığında ise altın fonu dışında diğer birkaç fon enflasyonla aynı getirileri sağlarken, kimi fonların getirileri ise enflasyonun çok çok altında kalmış. Şunu da belirteyim, 2023’ün ortasına kadar birikimlerini hisse fonlarında değerlendirmeyi tercih edenler yüzde 58 gibi, enflasyonun 27 puan üzerinde getiri elde ederken, sene ortasından sonra ibre altın fonlarına döndü ve yılın tamamında altın fonlarının getirisi yüksek oldu. Bunun altını neden çizdim? BES’te de hangi dönemde, hangi yatırım fonunu tercih edeceğiniz de önemli. Günün ve piyasanın şartlarına göre hisse tercihlerini değiştirenler BES’ten yüksek getiriler elde ederler. Şu bilgiyi de vereyim sistem içinde yaklaşık 2 milyona yakın katılımcı altın fonunu tercih etmiş durumda.

Yazının Devamını Oku

İşte emekliye ek zam formülleri

11 Ocak 2024
Memur emeklilerinin ocak zamları yüzde 49.25 olurken, işçi, Bağ-Kur emeklilerinin zammı yüzde 37.57 olarak açıklandı. Emekli iki kesim arasında bu denli bir fark hiç olmamıştı. Şimdilerde aradaki farkın kapatılmasına yönelik çalışmalar gündemde. İşte ek zam için masadaki formüller...

GÜNLERDİR okuyuculardan, ‘emekli maaşlarında artış olacak mı, memur emeklisiyle işçi emeklisi arasındaki fark kapatılacak mı, seyyanen zam yapılacak mı?’ diye çokça soru alıyorum. Özellikle işçi ve Bağ-Kur emeklileri memur emeklileri ile aralarındaki zam farkına tepkili. Önce, tepkilerin nedenine değineyim.

Açıklanan enflasyonla birlikte emeklilerin maaş zamları da belli oldu. Memur emeklileri, 2023’ün ağustos ayında yapılan toplu sözleşmeye göre 2024’ün ocak ayında yüzde 15 zam alacaklardı, enflasyondan kaynaklı fark oluşursa da bu fark maaş zammına yansıtılacaktı. Toplu sözleşme zammının üzerine enflasyon farkı da eklenince, memur emeklilerinin ocak zamları yüzde 49.25 oldu. İşçi, Bağ-Kur emeklileri ise geçmiş altı aylık enflasyona göre zam aldıklarından, 2023’ün temmuz-aralık enflasyonu da yüzde 37.57 açıklandığından; bu kesimin maaş zammı yüzde 37.57’de kaldı.

Hal böyle olunca da iki kesim arasında 11.68’lik zam farkı oluştu. İşte SSK, Bağ-Kur, tarım emeklileri bu farka tepkili. Bu farkın oluşma nedeni de 2024-2025 dönemini kapsayan toplu sözleşmede yüzde 15 ile en yüksek zammın, bu yılın ocak ayında verilmiş olması ve bunun da üzerine yüksek bir enflasyon farkı oluşması. Mesela önümüzdeki dönemler daha farklı olacak. Memur emeklileri, toplu sözleşmeye göre bu yılın temmuz ayında yüzde 10, 2025’in ocak ayında yüzde 6, temmuz ayında ise yüzde 5 zam alabilecekler; enflasyon farkı oluşursa da maaş zammına yansıtılacak.

İLK DEFA ARADAKİ FARK AÇILDI

Peki, ilk defa mı memurlar ile işçi ve Bağ-Kur emeklileri arasında böyle bir fark oluşuyor? Üşenmedim, geçmiş yedi yıla baktım. Yedi yılın tamamında da iki kesim arasındaki zam farkı; bir puan, bilemediniz en fazla iki puan olmuş. Sadece 2022’nin ocak ayında memur emeklilerine refah payı adı altında fazladan yüzde 2.5’lik artış yapılınca zam oranı yüzde 30.95’e çıkmış; işçi emeklileri ise yüzde 25.47 zam alınca arada 5.48’lik bir fark oluşmuş. Ama aynı yıl SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin de en düşük maaşları artırılmış. Buna karşın 2023 yılının hem ocak hem de temmuz ayında alının kararla her iki kesimin maaş zamları eşitlendi; tüm emeklilere ocak ayında yüzde 30, temmuz ayında da yüzde 25 eşit zam yapıldı. Özetle, emekli iki kesim arasında bu yılın ocak ayına kadar hiç bu oranda büyük bir fark olmamıştı.

REFAH PAYI VERİLECEK Mİ?

Gelelim, aradaki bu farkın kapatılmasına yönelik bir çalışma olup olmadığına. Bir çalışma var ama bu farkın ne yönde kapatılacağı yönünde kesinleşen bir şey yok. Sadece masada formüller var. Nedir bunlar; anlatayım.

Yazının Devamını Oku

Çalışanlar bu yıl yüksek tazminat alacak

10 Ocak 2024
Yeni yılda çalışanların kıdem tazminatı tavanı yüzde 49.26 artarak, 35 bin 59 liraya yükseldi. Peki kıdem tazminatına kimler hak kazanır, ödemeler nasıl hesaplanır? Tazminatla ilgili tüm bilinmesi gerekenleri, maaşa ve çalışma süresine göre tutarları derledik.

Yeni sene ile birlikte çalışanların kıdem tazminatı tavanı yüzde 49.26 artarak, 35 bin 59 liraya yükseldi. Çalışanların alacakları kıdem tazminatının tavanı, yani üst sınırı, her yılın ocak-temmuz ve temmuz-aralık dönemlerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı Mali ve Sosyal Haklar Genelgesi ile belirleniyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2024 Ocak-Haziran dönemini kapsayan Mali ve Sosyal Haklar Genelgesini yayımladı, çalışanların yeni senedeki kıdem tazminatı tutarı da belli oldu. 2023’ün Temmuz-Aralık döneminde 23 bin 489 lira olarak uygulanan kıdem tazminatı tavanı, yüzde 49.26 artarak, 35 bin 59 lira olarak belirlendi.

Kıdem tazminatı alabilmenin belli koşulları var. Çalışanlar, işyerinde bir yıl çalıştıktan sonra kıdem tazminatına hak kazanıyor. İşçi kendi isteği ile ayrılırsa tazminat alamıyor, işveren tarafından işten çıkarılması gerekiyor. Ancak bunun birkaç istisnası var. Erkeklerde askerlik nedeniyle, kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alabiliyor. Çalışan emekli olduğunda da tazminatını alıyor. Gerekli prim gün sayısı doldurulduğunda da çalışan yaşı beklemeden kıdem tazminatına hak kazanıyor.

EMEKLİ OLMADAN DA ALINIR MI?

İlk kez sigortalı olduğu tarih, 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar 15 yılı doldurup, 3 bin 600 prim gün sayısını tamamladıklarında kıdem tazminatı alıp, kendi istekleri ile işten ayrılabiliyorlar. Farklı işyerlerinde, farklı sürelerde çalışılsa dahi toplam çalışma süresinin 15 yıl, 3 bin 600 prim günün doldurulması tazminat almak için yeterli. Tazminat, son işyerinde ne kadar süreyle çalışılmışsa o süre üzerinden hesaplanıyor. İlk sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında olanlar ya 25 yıl çalışıp, 4 bin 500 prim günü doldurduklarında kıdem tazminatı alabilirler ya da çalışma yılına bakılmaksınız 7 bin prim günü doldurduklarında işyerinden kıdem tazminatı alıp, işten ayrılabilirler. İlk sigortalı olduğu tarih Mayıs 2008 ve sonrası olanlar da 5 bin 400 prim günü doldurmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanırlar.

YÜKSEK MAAŞLILAR TAVANA TAKILIYOR

Gelelim, kıdem tazminatının nasıl hesaplandığına ve tazminat tavanının ne anlama geldiğine? İşçiye, çalışılan her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş (ikramiye, prim, yol ve yakacak yardımı gibi tüm ödemeler) ücret üzerinden kıdem tazminatı ödeniyor. Brüt ücret ile çalışılan yılın çarpımı sonucu toplam kıdem tazminatına ulaşılıyor. Ancak burada yanılgıya düşülmemesi gerekiyor, kıdem tazminatında tavan uygulaması olduğundan alınacak tazminat da tavan ile sınırlı. 2024’ün ilk altı ayı için kıdem tazminatında uygulanacak tavan tutarı ise 35 bin 59 lira. Bu da şu anlama geliyor, çalışan ne kadar yüksek maaş alırsa alsın, tazminat hesabı 35 bin 59 lira üzerinden yapılacak.

Yazının Devamını Oku

6 soruda DASK’taki değişiklikler

8 Ocak 2024
2024 başından itibaren DASK kapsamında zorunlu deprem sigortasında önemli değişikler oldu ve yeni uygulama başladı. Yeni düzenleme ile DASK’ın verdiği teminatlar iki katına çıktı, 2024 yılı sonrası için zeyilname kalktı, zorunlu deprem sigortasına enflasyon koruması geldi. Peki, yeni uygulama hem DASK poliçesi olanları hem de yeni sigorta yatıracakları nasıl etkileyecek? İşte, DASK’taki değişiklikler hakkında tüm merak edilenler.

1. Zorunlu deprem sigortasının teminatları ne kadar arttı?

1 Ocak 2024’ten itibaren DASK’ın zorunlu deprem sigortası kapsamında verdiği teminatlar iki katına çıktı. Bu kapsamda, sigorta bedeli hesabına esas metrekare bedeli betonarme binalar için 3 bin 16 liradan, 6 bin liraya; diğer yapılarda ise 2 bin 80 liradan, 4 bin liraya yükseldi. DASK’ın bir konut için vereceği en yüksek teminat tutarı da 640 bin liradan, 1 milyon 272 bin liraya çıkartıldı. Buna göre 2024 başından itibaren 100 metrekare bir konuta DASK’ın vereceği teminat 600 bin lira oldu. 200 metrekare bir konut için DASK’ın vereceği teminat tutarı ise 1 milyon 200 bin lira oldu.

2. Primler de artacak mı?

Yeni senede DASK prim artışına gitmedi, ancak teminat artışına paralel ödenen prim artacak. Şöyle ki; 2023 sonuna kadar 100 metrekare konut için verilen teminat 301 bin TL ve ödenen prim 700 lirayken, 2024 başından itibaren 100 metrekare konut için teminat tutarı 640 bin liraya çıktığı için ödenecek prim de yaklaşık 1.400 lira olacak. Yani teminat iki katına çıktığı için ödenecek prim de o oranda artacak, ancak yeni seneden ekstra bir fiyat artışı olmayacak.

3. Zeyilname yaptırılacak mı?

Zorunlu deprem sigortasını 2023 yılı içinde yaptırdıysanız ve poliçenizin süresi halen devam ediyorsa; 2024 başında artan teminat tutarlarından yararlanmak için zeyilname yaptırmak zorundasınız. Malum DASK poliçesi bir yıllık. Eğer DASK poliçesini 2023’ün Mart ayında yaptırdıysanız, poliçeniz 2024’ün Mart ayında dolacak. Şu anda elinizdeki poliçe eski teminatları içeriyor. Örneğin, konutunuz 100 metrekare ise poliçenizde yazan teminat tutarı 301 bin lira. Sene başında aynı konutuz için DASK’ın verdiği teminat tutarı 600 bin liraya çıktı. Zeyilname yaptırıp, prim farkını ödeyip, teminatınızı 600 bin liraya çıkartmanız gerekiyor ki, olası bir depremde DASK size 600 bin lira ödesin.

4. DASK’ta zeyilname uygulaması kalkıyor mu?

Evet, kalkıyor. 2024 yılında yapılan poliçeler için bundan sonra zeyilname yapılmasına gerek olmayacak. Yeni düzenleme ile artık zorunlu deprem sigortasına enflasyon koruması geldi. 2024 başından itibaren yapılacak DASK poliçeleri hem yeni teminatlar üzerinden hem de enflasyon korumalı düzenlenecek ve bundan sonra teminatlar enflasyon oranında artacağı için zeyilname yaptırılmasına gerek kalmayacak.

Yazının Devamını Oku