×
Kremlin Sarayı’nda Esad ile samimi ortamda görüşme gerçekleştiren Putin giriş konuşmasında bölgede gerilen duruma işaret ederek, “Söz konusu gerginlik Suriye’yi doğrudan etkileyecek nitelikte olduğu için sizden bölgedeki son gelişmeler hakkında görüşlerinizi almak isterim. Ülkelerimiz arasında işbirliğimizin devamını görüşeceğiz” diye konuştu. Esad da iki ülke arasında karşılıklı güvene dayalı ilişki modelinin sağlamlığına vurgu yaparak, “Avrasya bölgesinde ikili ve çok taraflı ilişkilerin geliştirilmesini ele alacaklarını” söyledi.
‘NORMALLEŞME BÖLGE İÇİN ÖNEMLİ’
Putin-Esad görüşmesi gerçekleşirken, Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’un Türkiye ile ilgili açıklamalar yapması dikkat çekti. Putin ‘in defalarca ertelenen resmi Türkiye ziyareti hazırlıklarının yoğun bir şekilde sürdüğünü vurgulayan Peskov, “Ziyaretle ilgili yoğun çalışmalarımız devam ediyor. Tarih ise henüz netleşmedi” dedi. Esad ziyaretinden bir gün önce de Türkiye ile Suriye arasında ilişkilerin normalleşmesinden bahseden Peskov, “Türkiye ile Suriye yetkilileri arasında diyalog sağlanması için çaba sarf ettiğimiz gerçek. Bölgedeki birçok etkili devlet olarak Rusya da iki komşu arasında normal ilişki kurulmasından yana. Bölgenin selameti için bu çok önemli” açıklamasını yapmıştı.
UKRAYNA’daki savaşta bir çıkış yolu aramak amacıyla yüze yakın ülke İsviçre’de iki gün sürecek barış konferansı için bir araya geldi. Ukrayna lideri Volodimir Zelenski’nin “10 maddelik barış formülü” çerçevesinde Şubat 2022’de başlayan savaşa nokta koymak amacıyla toplanması beklenen konferansa, 160 davetli ülkeden Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 80 ülke ve 10 organizasyon katılıyor. Davetliler arasında Vatikan ile İstanbul Rum Patrikhanesi de yer alıyor.
AĞIR TOPLAR YOK
Rusya’nın davet edilmediği konferansa katılımı düşürmek için Çin ile birlikte birçok ülkeye baskı yaptığı belirtilirken, şu ana kadar başarılı olmuş gibi görünüyor. Bir dizi Afrika, uzak doğu ve Latin Amerika ülkesi davete olumsuz yanıt verirken, uluslararası siyasetteki ağır toplar da zirvede yok. ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna lideri Zelenski ile iki gün önce İtalya’da G7 zirvesinde bir araya gelmesine rağmen İsviçre’deki konferansa yaklaşan seçimler bahanesiyle katılmıyor. ABD’yi Başkan Yardımcısı Kamala Harris temsil edecek. Çin lideri Şi Cinping de konferansta yer almayacak. “Rusya’nın masada olmadığı bir barış konferansı yapılamaz” tezini savunan Pekin yönetimi, İsviçre’ye diplomatik temsilci dahi göndermedi. Çin Rusya’nın da katılacağı bir barış konferansı düzenlemeyi hedefliyor.
GÜNDEM ZAYIFLADI
Siyasi gözlemciler Gazze’deki savaş gündeminin de Ukrayna konferansına gölge düşürdüğü değerlendirmesini yaparken, zirvenin gündemi de ilk açıklamalara göre daha zayıf maddelerden oluşuyor. İlk olarak 2022 sonlarında Zelenski’nin gündeme getirdiği barış konferansı, uluslararası kamuoyunun Rusya üzerinde baskı kurarak “bağımsız ve egemen Ukrayna topraklarından koşulsuz geri çekilmesini”, “savaş suçlularının yargılanmasını” ve “Rusya’nın Ukrayna’ya savaş tazminatı ödemesini” sağlayacak bir platform olarak düşünülüyordu. Ancak sahada ve uluslararası konjonktürdeki değişimlerle barış konferansı gündemi dünyada tahıl ve gıda güvenliği, nükleer güvenlik, esirler ve yerlerinden edilen sivillerin çocuklar dahil iadesi olmak üzere üç maddeye indi.
Barış konferansı İsviçre’nin Lucerne Gölü kıyısındaki Bürgenstock Resort isimli otelde gerçekleştirilecek.
PUTİN EL YÜKSELTTİ
Nijer’deki cuntanın davet ettiği Rus askerleri ise Amerikalılar daha gitmeden geldi. Nijer’de ABD askeri varlığına karşı gösteriler yapılmıştı.
BİLGİ NOTU
ABD, cuntanın talebi üzerine Nijer’deki 100 milyon dolarlık askeri üssü bırakmayı kabul etmişti. ABD askeri daha önce Çad’dan Fransa ise Mali ve Burkina Faso’dan çekilmek zorunda kalmıştı.
Rus askerleri geçen ay eğitmen olarak Nijer’e ulaşmaya başlamıştı.
AFRİKA’DA ZORUNLU GÖREV DEĞİŞİMİ
ABD ile Rusya arasında Ukrayna yüzünden zirve yapan jeopolitik rekabet günümüzde belirgin bir şekilde Afrika kıtasını da içine çekmeye başladı. 2012 yılından bu yana batı Afrika ülkesi Nijer’de askeri üssüyle varlık gösteren ABD, Rusya’nın darbeci yeni Nijer yönetimine “Biz sizi daha iyi koruruz” vaadi vermesi üzerine Nijer’deki “Vatanı Koruma Ulusal Konseyi” (CNSP) ABD’ye kapıyı işaret ederek Rus askerini ülkeye davet etti.
PENTAGON TEYİT ETTİ
2020 Karabağ Savaşı’ndan sonra en gergin günlerin yaşandığı Ermenistan-Azerbaycan sınırıyla ilgili Milli Savunma Bakanlığı kaynakları değerlendirmede bulundu. Ermenistan’ın bölgede ateşkes ihlalleri yaptığı, siper kazdığı, yeni mevziler açtığı ve tahkimat yaptığının gözlemlendiği belirtildi. Erivan yönetiminin provokasyon ve tahrikleri bir kenara bırakıp, barış müzakerelerine ve işbirliğine odaklanması gerektiğini vurgulayan kaynaklar, “Bölgesel huzur ve istikrara giden yol kapsamlı bir barış anlaşmasının imzalanmasından geçiyor. Bunun için de Zengezur koridorunun açılması büyük öneme sahip” değerlendirmesini yaptı.
ERDOĞAN UYARMIŞTI
Azerbaycan’ın Karabağ bölgesine yasa dışı ekipmanları sokmak için Laçin koridorunu kullanan Ermenistan, sınırda ateşkes ihlalinde bulunmayı sürdürüyor. Son olarak Ermenistan’ın Azerbaycan sınırına yeniden ağır silahlar yığmaya başlaması üzerine 12 Eylül’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Paşinyan arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşmişti. Görüşmede tüm problemlerin diplomasi yoluyla çözülmesi gerektiği vurgusu yapılarak, Erivan ile Ankara arasında daimi bağlantı hattı kurulması kararlaştırılmıştı.
BARIŞ ANLAŞMASI İMZALANMADI
2020’de 44 gün süren ve Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarını geri almasıyla sonuçlanan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından imzalanan ateşkesin tarafların üzerinde mutabık kaldığı bir barış anlaşmasıyla sonuçlanmaması, gerginliğin temel sebebi. Anlaşmada yer alan Zengezur koridorunun açılacağına dair maddenin pratiğe dökülmemesi de son dönemde artan tansiyonun nedenlerinden biri olarak değerlendiriliyor. (Selçuk BÖKE/ANKARA)
VLADİMİR PUTİN’E ’TUTUKLARIZ’ RESTİ
İkinci Karabağ Savaşı’nda alınan yenilginin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arabuluculuğunda Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile 10 maddelik üçlü ateşkes anlaşması imzalayan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, son günlerde Laçin koridoru bahanesiyle üçlü ateşkes anlaşmasını sorgular adımlar atmaya başladı.
Önceki gün Politico haber sitesine sert açıklamalarda bulunan Paşinyan, Rusya’nın 2020’de Ermenistan ile Azerbaycan arasında üslendiği barış gücü misyonunun başarısız olduğunu iddia etti. Ukrayna savaşının bir sonucu olarak Rusya’nın kabiliyetlerinin değiştiğini ve kendilerini koruması için artık Kremlin’e bel bağlayamayacaklarını ifade eden Paşinyan, “Ermenistan bundan böyle bağımsızlık ve egemenliğini korumak için sadece kendisine güvenmek zorunda kalacak” dedi.