Ergojenik Destek Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Ergojenik destekler nelerdir? Çeşitleri nedir?

Ergojenik desteklerin sınıflandırılması:

• Fizyolojik yardımcılar
• Psikolojik yardımcılar
• Mekanik ve Biyomekanik yardımcılar
• Farmakolojik yardımcılar
• Besinsel yardımcılar
• Fizyolojik yardımcılar; Masaj, sauna, akupunktur vb.
• Psikolojik yardımcılar; hipnoz vb.
• Farmokolojik yardımcılar; FDA (Amerika ilaç ve gıda dairesi) tarafından onaylanmış ve kullanımı WADA (Dünya Antidoping Ajansı) tarafından serbest bırakılmış veya yasaklanmış ilaçların hepsi bu gruba girmektedir.

Besinsel yardımcılar:

1) Diyet Destekleri:

Antrenman, müsabaka ve seyahatler gibi günlük beslenme düzeni ve gereksinimlerini zorlayan faktörlerin olumsuz etkilerini nötralize etmek amacı ile kullanılan madde ve ürünlerdir. Ayrıca performansa katkı beklentisinden ziyade sporcunun gereksinimlerini karşılama amacı ile de kullanılırlar.

2) Besinsel ergojenik yardımcılar:

Performansı arttırma amacı ile kullanılan maddelerdir. Karbonhidratlar, proteinler, aminoasitler, bitkisel kaynaklı ürünler, kreatin, kafein, su ve vitaminler gibi besinsel içerikli maddeler bu gruba girer.

Protein ve Aminoasitler:

Protein Tozları, Amino Asit Karışımları, Karnitin, Glutamin, Arginin, Kreatin

Protein tozları: Ağırlık sporu yapan sporcuların en çok kullandığı ek besinlerdir. Diyetin ve protein emiliminin yetersiz olduğu durumlarda kas kitlesi ve ağırlık artışına etkilidir. Aşırı ağırlık antrenmanları sırasında bile besinlerle alınan proteinin yeterli olduğu savunulmaktadır.

Ne kadar protein?

Yeni yapılan çalışmalarda vücut ağırlığının kilogram başına 1-1,5g protein tüketiminin sporcuların çoğunun gereksinimini karşılayabileceği belirtilmektedir.

Dayanıklılık sporcularına 1,5g/kg/gün protein tüketimi önerilmektedir.

Aminoasitler:

Kuvvet antrenmanı yapan sporcular arasında anabolik etkiyi uyarma, kilo kaybı ve kas yoğunluğunu artırma amacıyla amino asitlerin kullanımı yaygındır. Amino asitlerin tek veya kombine olarak kullanımının kas yoğunluğuna etkisi yiyeceklerden sağlanan proteinden sağlanan proteinden farklı değildir.

Fazla aminoasit kullanımı dehidrasyon, idrarla kalsiyum kaybının yanı sıra amino asitlerin birbirlerinin emilimini olumsuz yönde etkilemesi sonucu kas yapımını da geciktirmektedir.

Glutamin:

Proteinlerde bulunan ve esansiyel olmayan bir aminoasittir. Güçlü bir antioksidan olan glutatyonun yapı taşıdır ve asit baz düzenlenmesinde önemli görevleri vardır. Uzun süreli egzersiz sırasında glutaminin kas içi plazma ve yoğunluğunda belirgin olarak bir azalma görülür. Günlük 1 gramı geçmeyen dozlarda kullanılmalıdır.

Karnitin:

Vücutta böbrek ve karaciğerde esansiyel aminoasitlerden lizin ve metiyoninden sentezlenir. Et ve süt ürünlerinde de bir miktar bulunmaktadır. Vücutta bulunan karnitin miktarının yaklaşık %95’i kas hücrelerindedir. Yapılan çalışmalarda etkinliği net olarak ispatlanmamıştır.

Kreatin:

Supplement olarak; tablet, toz, kapsül ve sıvı formları vardır. Özellikle güç sporcuları tarafından tercih edilmektedir. Patlayıcı kuvveti artırır. Kas gücü ve kuvvetini geliştirir. Ağırlık antrenmanı yapanlar, vücut geliştiriciler sprint, yüzme, bisiklet, futbol, voleybol…

Yan etkileri: Kas krampları, baş ağrısı, ishal, gastrointestinal problemler ve böbreklerde strese sebep olabilir. Gençlerde; kaslar kemiklerden daha hızlı geliştiği için kırık oluşum riskini artırır. Uzun süreli etkileri bilinmemektedir.

SUPPLEMENT KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR

• Herhangi bir supplement kullanmaya başlamadan önce çok dikkatli araştırılmalıdır.
• Etikette yazan bilgiler her zaman doğru olmayabilir.
• ‘Yan etkisi yoktur.’ Gibi bilgilere kesinlikle güvenilmemelidir.
• FDA veya Gıda ve Tarım Bakanlığı tarafından onaylı olmasına dikkat edilmelidir.