Hem tarihe tanıklık edin hem de deniz keyfi yapın: Sahilinde serinleyeceğiniz antik kentler | 5 ŞEHİR 10 ADRES

Türkiye çağlar boyunca nice medeniyete ev sahipliği yaptı. Anadolu ve Trakya'nın her yerinde bu medeniyetlerin izlerine rastlamak mümkün.

Pek çok çarpıcı kalıntı ve eseri barındıran antik kentlerimizin bazıları tabiri caizse denizle iç içe bir konumda yer alıyor. Bu da tarih gezisi ile deniz tatilini aynı anda yapma fırsatını sunuyor. Sıcaktan kavrulduğumuz bu günlerde tarihi atmosferin içinde serinlemek rüya gibi bir his...

Ben de gezgin ve seyahat yazarları Nurgül Büyükkalay, Özlem Köseoğlu, Didem Mutçalıoğlu ve Erdoğan Gümüş’e  'Yakınında denize girilebilen antik kentler hangileri?' diye sordum.

İşte 5 şehirden birbirinden özel 10 adres…

Keşfedecek çok şey var: Assos Antik Kenti ve çevresi / ÇANAKKALE

Dünyanın en ünlü filozoflarından Aristoteles’in bir süre yaşadığı ve felsefe okulu kurduğu Assos, bol oksijenli havası ve tarihi dokusu ile Kuzey Ege’nin en huzurlu kaçış noktalarından biri. Antik Limanı, eski taş binaları, balık restoranları, dondurmacıları ve küçük plajı ile keyifli zamanlar geçireceğiniz şirin bir yer. 

Nurgül Büyükkalay, “Yüzyıllık taş yapılar restore edilerek butik otellere ve restoranlara dönüşmüş. Daracık taş sokaklarında dolaşmak çok keyifli. Assos, bir liman kenti olsa da şehir kıyıdan 250 metre uzaklıktaki bir tepede kurulmuş. Anadolu’da en iyi korunmuş antik kentlerden biri olan Assos Antik Kenti; Athena Tapınağı, agora, meclis binası, tiyatro ve nekropolden oluşuyor” dedi.

Assos Antik Kenti

Büyükkalay, şu önerilerin altını çizdi:

-- Assos’ta ören yerinin en önemli kalıntısı hayranlık uyandırıcı Athena Tapınağı… Tapınak, karşısında Midilli Adası, sol yanında da Edremit Körfezi ile gün batımında harika manzaralar sunuyor. Ayrıca antik kent gezisi sonrası kentin berrak ve serin sularında günün yorgunluğunu atabilirsiniz. 

-- Assos’un kuzeyinde ve güneyinde çok sayıda koy bulunuyor. Assos’un kendi limanında yüzebileceğiniz gibi pırıl pırıl sularıyla meşhur Kadırga Plajı’nı da tercih edebilirsiniz. Assos-Küçükkuyu arasında zeytin ağaçlarının arasından gidilen, kamp alanlarının da olduğu çok sayıda plaj var. Babakale yönüne doğru giderseniz karşınıza yine harika koylar çıkacak. Yeşil Liman, Sivrice ve Sokakağzı en meşhurlarından.

Assos Limanı

Antik Ege dünyasının en önemlilerinden: Erythrai Antik Kenti / İZMİR

Karaburun Yarımadası’nın en büyük antik kenti Erythrai, Ildırı köyünün kuzey yamacında bulunuyor. 

Bölgede toprağın kırmızı renginden dolayı bu yerleşime ‘kızıl kent’ anlamında Erythrai dendiği düşünülüyor. Antik Çağ’da 12 İyon Devleti’nin en önemlilerinden biri olan Erythrai, Antik Ege dünyasının en özel yerleşimlerden birini oluşturuyor.

Erdoğan Gümüş, “Denize hâkim bir konumda bulunan antik kentin en ilgi çeken kalıntılarını; Anadolu’nun en erken tiyatrolarından biri olan antik tiyatro, Arkaik Çağ mimarisinin önemli örneği olan Athena Tapınağı ve Matrone Kilisesi oluşturuyor” dedi ve ekledi:

“Kent gezisi sonrası günü denize girerek taçlandırmak isterseniz eğer, köye yakın sahil bandında yer alan plajlardan birini tercih edebilirsiniz. Ya da köyün sahil şeridinde bulunan teknelerden biriyle anlaşarak yakınlardaki adaların berrak sularının keyfini çıkarabilirsiniz.”

Erythrai Antik Kenti

Geri dönmek istemeyeceksiniz: Kadyanda Antik Kenti / MUĞLA

Muğla’nın turizm cenneti Fethiye’ye yaklaşık 20 kilometre uzaklıkta, Toros Dağları’nın uzantısı Geyran Dağı’nın eteklerinde adına yakışır ortamıyla büyüleyici bir köy bulunuyor; Yeşilüzümlü…

Özellikle yazın bunaltıcı sıcaklarda, bölgede yaşayan insanların serinlemek için tercih ettiği, 500 metre rakımıyla adeta kaçış noktası olan Yeşilüzümlü; sakin ortamı ve şirin yeme içme mekânlarıyla huzurlu bir ortam sunuyor.

Yeşilüzümlü’nün bir diğer özelliği de Helen ve Roma uygarlıklarının izlerini taşıyan tarihi bir geçmişe ev sahipliği yapıyor olması. Kadyanda Antik Kenti de köyün güney doğusundaki en yüksek tepede, denize hâkim konumuyla geniş bir alanda bulunuyor.

Kadyanda Antik Kenti kalıntıları

“Yaklaşık 2,5 kilometre uzunluğundaki gezi yolu üzerindeki yönlendirme tabelalarını takip ederek ören yerini dolaşabilirsiniz” diyen Erdoğan Gümüş, “Antik kentte özellikle Helenistik tiyatro, Troya Savaşı’nda Akhilleus tarafından öldürülen Troyalı kahraman Hektor’un kabartması olduğu düşünülen atlı mezar anıtı, kaliteli bir işçilik eseri olarak değerlendirilen poligonal sur duvarları, kaya mezarları ve koşu pisti görülmeye değer” dedi.

Gümüş, “Antik kenti gezip köyün şirin kafelerinde hoş vakit geçirebileceğiniz bir günün ardından Türkiye’nin en güzel koylarına ve plajlarına sahip Fethiye’nin merkezinde keşfe çıkabilirsiniz. Çalış Plajı, Ölüdeniz, Kıdrak Koyu, Katrancı Koyu Tabiat Parkı plajları, Günlüklü Koyu gibi onlarca koy ve plajdan birine rotanızı çevirebilirsiniz” önerisinde bulundu.


Kıdrak Koyu

Büyüleyici bir koya sahip: Knidos Antik Kenti / MUĞLA

Muğla'nın Datça ilçesinde oldukça fazla tarihi yapı bulunuyor. Bu tarihi yapılar arasında en eski olanı ise Knidos Antik Kenti… Her yıl yerli ve yabancı pek çok turist tarafından ziyaret ediliyor.

Didem Mutçalıoğlu, “Knidos’un tarihi çok etkileyici ama en büyüleyici özelliği hemen önündeki müthiş güzellikteki koyu” dedi. Mutçalıoğlu, şöyle devam etti:

“Eski dönemlerde Knidos’un önemli bir liman kenti olmasını sağlayan koy, şimdilerde teknelerin sığınma yeri olmuş. Knidos’un binlerce yıllık kalıntıları arasında dolaşırken o günlerde nasıl olduğunu hayal etmek ve kalıntıların arkasında kalan nefes kesici deniz manzarasını izlemek inanılmaz keyifli. Antik şehri gezdikten sonra buz gibi denizinde yüzerek serinlemek ve sonrasında deniz fenerinde gün batımını izleyerek günü sonlandırmak ise çok özel bir deneyim.”

Knidos Antik Kenti

Plaj seçeneği çok fazla: Kaunos Antik Kenti / MUĞLA

Muğla’nın turizm beldelerinden Dalyan’a vardığınızda ilk dikkatinizi çekecek şey dağın yamacında kayalara oyulmuş kral mezarları olacaktır. Dikkatinizi çekecek bir diğer nokta ise Kaunos Antik Kenti…

Antik kente, sandalla ya da tekneyle gidilebileceği gibi, iskeleden bineceğiniz feribotla Göcek Gölü’nü denize bağlayan kanaldan geçip sonrasında 10-15 dakikalık bir yürüyüşle de ulaşabilirsiniz. İsteyenler feribotla geçmek kaydıyla özel araçlarıyla da antik kente kadar gidebilir.

Peki kentte nereleri gezmeli, hangi plajlarda yorgunluğu atmalı? İşte Erdoğan Gümüş’ün önerileri…

Kaunos Antik Kenti

-- Kaunos Antik Kenti’ne girer girmez 'Palaestra Terası' denen geniş düzlük bir alan karşınıza çıkar. Alanın solunda görkemli duruşuyla tiyatro, hemen yanı başında Ölçüm Platformu, Kubbeli Kilise ve sağ tarafta Roma Hamamı ilk dikkati çeken bina ve yerleşkelerdir. Oldukça etkileyici bir atmosfere sahip olan antik kenti dolaşırken yorulursanız, Roma Hamamı’na varmadan ve yamaçtan aşağı inmeden önce yaşlı çitlembik ağacının gölgesinde dinlenin mutlaka… 

-- Daha sonra Palaestra Terası’nı arkanızda bırakarak aşağı alana yani taş döşeli yola inmenizi öneririm. Antik taş yol hiç bozulmamış, hâliyle hayranlık uyandırıyor. Sırasıyla kentin baş tanrısı Zeus’a adanmış Teras Tapınağı, Apollon Kutsal Alanı ve akabinde resmi dairelerin yer aldığı Agora ve antik çağda siyaset ve ticaret işlerinin görüşülmek üzere toplanıldığı alan Stoa’yı dolaşabilirsiniz.

 -- Böylesine görkemli bir tarih yolculuğunun ardından yorulmuş olabilirsiniz. O halde önerim, en yakınınızdaki Dalyan Çayı’nda serinlemeniz. Ya da rotanızı 'Biraz ötede' denecek kadar yakın mesafedeki dünyaca ünlü İztuzu Plajı’na veya Ekincik Koyu’na çevirebilirsiniz. Antik kente 30-35 kilometre uzaklıkta bulunan Sarsala ve Aşı Koyu da diğer seçenekleriniz olabilir.

İztuzu Plajı

Tarihin derinliklerinde: Anemurium Antik Kenti / MERSİN

Mersin’in Anamur ilçesinde bulunan Anemurium Antik Kenti’nin tarihi tam olarak bilinmiyor. Çeşitli kaynaklarda, kentin 19'uncu yüzyılda İngiliz Donanması’nda görev yapan Albay Francis Beaufort tarafından keşfedildiği belirtiliyor.

“Hem kentin kalıntılarını gezmek hem de denize girmek mümkün” diyen Özlem Köseoğlu, “Sur duvarlarıyla çevrili olan antik kentin kale bünyesindeki yerleşim yeri, yukarıdan denize kadar inen duvarla ikiye bölünmüş. 5'inci yüzyılda Isauria Zenon döneminde yapılmış kilise ve hamam kalıntıları bulunuyor. Bu kentte ortaya çıkan mozaikler, Anamur Müzesi’nde de sergileniyor” dedi. 


Anemurium Antik Kenti

Köseoğlu, “Surların arasında; bir tiyatro, yaklaşık 350 mezar, su kemerleri, tarihi kilise kalıntıları, 900 kişilik oturma yerine sahip konser salonu gibi tarihi yapılar bulunuyor. Anemurium Antik Kenti’nin Kıbrıs’a yakın olması, bu bölgenin Roma Dönemi’nde ara bir istasyon olarak kullanılmasına sebep olmuş. Tarihin derinliklerinde denize girip hem şehir stresini üzerinizden atabilirsiniz hem de geçmişe bir gezinti yapabilirsiniz” ifadelerini kullandı.

Büyüleyici bir görüntüye sahip: Theimussa Antik Kenti / ANTALYA 

Kaş-Demre karayolunun 20'nci kilometresinden güneye yönelen yolla girdiğinizde bugün ‘Üçağız’ olarak anılan Theimiussa Antik Kenti'ne varılıyor.

Kalıntılar Üçağız köyündeki evlerin seyrelmeye başladığı doğu tarafında yer alıyor. Bölgede bulunmuş bir yazıttan öğrenildiğine göre Theimiussa, yönetimsel açıdan bir kent değil, köy yerleşimi…

“Antik kentte akropol, çift kaya mezarı, Geç Helenistik ve Roma Çağı’na ait lahitler bulunuyor” diyen Özlem Köseoğlu, “Gizli saklı kalmış butik bir köy olan Üçağız’daki bu antik kent, doğal bir liman konumunda” dedi.

Köseoğlu, şöyle devam etti:

“Doğu tarafında denizin hemen üst kısmında birbiri üzerine oturmuş gibi duran, Helenistik ve Roma dönemine ait pek çok lahit var. Hemen denizden sonra başladığı için büyüleyici bir görüntüye sahip. Neredeyse 2 bin 500 yıllık olan bölgeye gelmişken, özel tekne turlarına katılıp tarihi yapılara bir de uzaktan göz atabilirsiniz. Böylesine doğa harikası bir yerde tertemiz denize girip, taze deniz lezzetlerinin tadına bakmayı sakın es geçmeyin. Özellikle ahtapot salatası, börülceli çipura ve kalamar tava harika.”

Harika bir denize sahip: Phaselis Antik Kenti / ANTALYA

Antalya’nın Kemer ilçesine bağlı olan Çamyuva mahallesinde bulunan antik kent, coğrafi konumundan dolayı önemli bir liman kenti olarak biliniyor. Hem karadan hem de denizden ulaşımın olduğu bölge, çam ağaçları ile kaplı ve harika bir koya sahip.

Özlem Köseoğlu, “Phaselis’in üç adet plajı bulunuyor. Bunlar; Kuzey, Merkez ve Güney Liman plajları… Bu üçü arasında en popüler ve büyük olanı Güney Limanı Plajı… Buraya aynı zamanda günübirlik plaj keyfi ya da kamp yapmak isteyenler geliyor” dedi.

Phaselis Antik Kenti

“Bünyesinde bulunan su kemeri, hamamı, tarihi antik tiyatrosu ve yerleşim yeri ile Phaselis Antik Kenti, ülkemizde görülmesi gereken nadide noktalardan” diyen Köseoğlu, “Günümüze kadar gelen en önemli kalıntılar; su kemerleri, mezarlık kalıntı alanları ve Helenistik Dönem Tiyatrosu... Tarihi kalıntıların arasında, denize girerken kendinizi Kleopatra gibi hissedeceksiniz” ifadelerini kullandı. 


Kent içinde yer alan plaj

Yemyeşil ağaçların ve akan suların arasında: Limyra Antik Kenti / ANTALYA

Finike; dünyaca meşhur portakalı, tertemiz plajları, koyları, doğası ve tarihi ile Antalya’nın eşsiz ilçelerinden biri… Aynı zamanda Cittaslow Uluslararası Koordinasyon Komitesi tarafından uluslararası ‘sakin şehirler’ ağına da dahil edildi.

Finike’nin en özel adresi ise Limyra Antik Kenti… MÖ 5'inci yüzyılda kurulmuş ve uzun süre Likya’nın başkenti olmuş Limyra, yemyeşil ağaçların ve akan suların arasında yer alan bir antik kent.

“Limyra Antik Kenti, doğal zenginliğinden dolayı geçmişte imparatorlukların göz bebeği olmuş. Antik kentte birçok kaynak su var” diyen Nurgül Büyükkalay, “Kentte antik tiyatro binası, Xatabura Anıt Mezarı, yamaç evler ve kaya mezarları, akropol, Bizans Kilisesi, Perikle Heronu ve surlar bulunuyor. Sur duvarları içinde İmparator Augustus’un manevi oğlu Gaius Sezar’ın anıt mezarını da görmek mümkün” dedi.

Kentin denizine de değinen Büyükkalay, “Antik kent gezinizi Finike’nin turkuaz sularında bir yüzme molası ile birleştirebilirsiniz. Finike’nin uçsuz bucaksız sahillerinde denize girebileceğiniz gibi çevredeki yakın koylara da gidebilirsiniz. Bana göre Finike-Demre yolu Türkiye’nin en güzel manzaralı yollarından biri. Kıvrımlarıyla meşhur bu yolda irili ufaklı öyle güzel koylar çıkıyor ki karşınıza hepsinde tek tek durup yüzmek istiyorsunuz. Gökliman Plajı, Andrea Doria Koyu ve Mağaralı Koy en güzelleri…” ifadelerini kullandı.

BONUS: Alanya’nın güzeli: Tersane Plajı / ANTALYA

Burası bir antik kent değil ama listedeki diğer yerler gibi tarih gezisi sonrası denize girebileceğiniz bir adres… Alanya’nın merkezinde yer alan Tersane Plajı, Kızılkule ve Tersane’nin arasında bulunan tarihi surların ön kısmında yer alıyor.

Tersane Plajı

 “Soğuk Kapı Plajı olarak da bilinen plaj, Alanya’daki diğer plajlar gibi upuzun değil. Ufacık ve harika bir kuma sahip…” diyen Didem Mutçalıoğlu, “Plajın adını aldığı ve hemen arkasında yer alan tarihi tersane 1228 yılında o zamanın Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından yaptırılmış. Günümüze kadar ayakta kalabilen tek Selçuklu tersanesi de burası” dedi.

Mutçalıoğlu, “Plaja tarihi bir kapıdan geçip merdivenlerden inerek ulaşılıyor. Böyle özel tarihi kalıntıların yanı başında yüzmek çok güzel. Buraya kadar gelmişken plajın hemen arkasındaki Kızılkule ve tarihi tersaneyi mutlaka gezin” ifadelerini kullandı. 

Fotoğraflar: iStock