Uzun Kovid gizemi... Gerçek mi, abartılıyor mu?
Güncelleme Tarihi:
AstraZeneca aşısının geliştirilmesine yardımcı olan Oxford Üniversitesi'ndeki kraliyet tıp profesörü Sir John Bell, uzun süreli Kovid'in etkisinin aslında "abartı" olduğunu açıkladı. Hastalığı atlatanlarda kalan semptomların psikolojik olabileceği düşünülüyor...
Geçen hafta Oxford Üniversitesi tarafından yayınlanan bir araştırmada, korona virüs bulaşmış insanların uzun vadede en az üçte birinin fazlasının üç ay veya daha uzun süre yorgunluk, ağırı, depresyon ve solunum ve sindirim sorunları gibi en az bir kalıcı semptomdan muzdarip olacağını öne sürüldü.
İngiltere'nin Ulusal İstatistik Ofisi'nin en güncel uzun Covid tahminleri de 11-17 yaş grubundaki yaklaşık 31.000 gencin uzun Covid’ten etkilenmiş göründüğünü gösteriyor. Bu tür istatistikler, sayısız binlerce kişinin ağır sorunları aylarca veya yıllarca sürebilecek ya da belki de asla çözülmeyecek bir hastalıkla boğuştuğunu gösteriyor.
Uzun Kovid'den sonra şimdi de uzun gripABARTILIYOR MU?
Bu durumun abartıldığını düşünenler de var. AstraZeneca aşısının geliştirilmesine yardımcı olan Oxford Üniversitesi'ndeki kraliyet tıp profesörü Sir John Bell, uzun süreli Covid'in etkisinin aslında "abartı" olduğunu açıkladı. "Uzun Covid insanların sandığından çok, çok daha düşük" diyen Sir John, uzun süredir Covid'i olduğunu düşünen birçok insanın aslında çok sayıda semptomların paylaşan diğer hastalıklardan muzdarip olduğunu savunuyor.
Tıbbi Araştırma Konseyi-Glasgow Üniversitesi Virüs Araştırmaları Merkezi'nde bulaşıcı hastalıklar klinik öğretim görevlisi Dr Janet Scott da uzun süreli Covid hastaları konusunda abartılı rakamlar görebileceğimizi, çünkü tam kapsamlı, büyük ölçekli araştırmaların henüz tamamlanmadığını öne sürdü. "Büyük çalışmalar altı ila 12 ay içinde tamamlanıp son raporlarını verdiğinde sayıların düştüğünü görürsek hiç şaşırmam. Şu anda elimizde olanlar sadece küçük ölçekli çalışmalar. Bunlar da veri tuhaflıkları nedeniyle olması gerekenden daha yüksek rakamlar ortaya çıkarabilir,” diyor.
PSİKOLOJİK OLMA İHTİMALİ VAR MI?
Dr Scott, çok sayıda insanın Covid-19 kaynaklı bilinmeyen yeni bir post-viral hastalıkla karşı karşıya olma ihtimali olduğunu söyleyip, ancak aylarca süren karantinanın, enfeksiyondan bağımsız olarak birçok kişinin ciddi şekilde yorgun ve depresif hissetmesine neden olmuş olabileceğini de ekliyor: "Doğrusu enfeksiyon kapmamış bazı kişilerin uzun süreli Covid tipi semptomlar bildirmesi şaşırtıcı olmaz. 2020'yi yaşamak çok zor bir deneyimdi."
Scott, Covid ortaya çıkmadan önce Ebola sonrası sendromu üzerinde çalışan Scott, "Çoğu viral hastalığın birtakım sekelleri vardır. Genellikle ağrı ve yorgunluğu içerir. Örneğin Ebola'da post-viral semptomlar yorgunluktan çok ağrıyı içerirken Covid sonrasının en çok görülense yorgunluk. Tüm çalışmalarda en önemli semptom olarak bu ortaya çıkıyor. Bu, uzun süreli Covid'in yeni belirli bir şekilde ortaya çıktığı anlamına mı geliyor, orası hâlâ belli değil,” diye açıklıyor.
Bristol Üniversitesi'nde çocuk sağlığı profesörü olan Esther Crawley ise, en azından çocuklarda, uzun süreli Covid semptomlarının, karantinanın hayat akışını bozması ve kaygının psikosomatik sonuçları olduğuna inanmıyor. “Rakamlar, uzun süredir Covid'li gençlerin yüzde 30-40'ının kaygı veya depresyon ya da başka bir psikolojik sorun yaşadığını gösteriyor. Ancak yüzde 60'ında böyle bir şey yok. Anksiyete veya depresyonu olanların çoğu, hastalandıktan sonra bunları ediniyor. Hastalanan çocukların depresif ve endişeli olmaları tamamen anlaşılabilir bir durumdur. Çocuklarda veya gençlerde anksiyete veya depresyonun enfeksiyon sonrası bitkinliği öngördüğüne dair herhangi bir kanıt bulamadık,” diyor.
VİRÜSÜN VÜCUTTA KALMASI MI AŞIRI BAĞIŞIKLIK TEPKİSİ Mİ?
Scott, bazı uzun Covid vakalarının virüsün vücutta kalmasından kaynaklanıyor olmasının bir olasılık olduğunu, ancak uzun Covid’in vücudun bağışıklık sisteminin artık vücuttan atılan enfeksiyona bitmeyen bir tepki vermesinin neden olduğu bir otoimmün durumu da olabileceğini söylüyor.
Dr Scott, "Otoimmün problemler daha olası olabilir, çünkü genç kadınların uzun süreli Covid'den daha çok etkilendiğini görüyoruz. İstatistiksel olarak onların otoimmün hastalıklara yakalanma olasılıkları daha yüksektir," dese de her iki teorinin de doğru olabileceğini kabul ediyor.