Hamilelikte neler zararlı? Neler zararsız?

Gebelik süresince değişen sadece annenin vücut şekli veya kilosu değildir. Hayat tarzı, yeme içme alışkanlıkları, hareketleri… Kısacası hemen hemen bütün hayatı değişir. Bu nedenle anne adayı bu değişikliklere uyum sağlamalı, dikkatli ve bilgili olmalıdır. Yaptığı her hareketin, yediği içtiği her şeyin gebeliğine ne tür etkileri olabileceğini bilmelidir. Bunlara dikkat ederek daha problemsiz ve huzurlu bir gebelik dönemi geçirecektir.

Gebelikte sadece kadınların üreme sistemi değil, diğer organ sistemleri de yeni döneme uyum sağlarlar.

Genel olarak gebelikte süresinde dikkat edilmesi gereken yasaklar ve serbestlikleri aşağıda sıralıyoruz.

Gebelikte neler zararsızdır?

- Araba kullanmak: Gebelerde beyin kimyası da değişir, hafif bir uykuya meyil olabilir. Aşırı duygusal reaksiyonlar, alınganlıklar da meydana gelebilir. Genel olarak dikkat edilmesi gereken uğraşlar da bunun bilincinde olmak önemlidir.

- Otomobil yolculuğu: Kısa mesafelerde bir problem yaratmamakla beraber, özellikle ileri hafta gebeliklerinde bacak damarlarında varis ve daha da önemlisi gebelikte pıhtılaşma hücreleri arttığı için derin damarlarda pıhtılaşma yapabilir. Uzun mesafeli yolculuklar pek önerilmez.

- Uçak yolculuğu: Uzun seyirlerde otomobil yolculuğuna göre daha kısa seyahat imkanı sunması gebelikte bir avantajdır. Yine de daha uzun uçuşlarda gebelere olabiliyorsa 1-2 kere ayağa kalkmaları, hiç değilse lavaboya kadar yürüyüp gelmeleri derin damarlarda pıhtılaşma olmaması için önerilir.

Gebeliğin ilk 28 haftasında uçak şirketleri gebelerden herhangi bir doktor raporu istemez, hasta beyanıyla gebe uçakla uçabilir. 28-36 haftalar arasındaki gebeliklerde (ikizlerde 28-32) 7 günden eski olmayan bir Kadın Hastalıkları ve Doğum doktoru, raporu talep edilecektir.

- Yürüyüş: Aşırı yormayan dengeli bir yürüyüş hamilelikteki bazı şikayetlerin azalmasını sağlar, riskli gebelik durumları olmayan durumlarda hastalarımızın hareket etmelerini istemekteyiz.

- Koşma (Aşırı ve uzun olmamalı): Yine riskli olmayan hamileliklerde aşırı yorgunluğa mahal vermeyecek egzersizler yapılabilir

- Yüzme: Hamilelikte vücudun ağırlık noktası değiştiği için ve gebelik hormonları eklemlerdeki bağları gevşettikleri için ergonomik şikayetler olabilmektedir. Yüzmek bu şikayetlerin oluşmasını engelleyecek güzel bir spordur.

- Cinsel ilişki: Kanama ve erken doğum tehdidi yoksa, bebeğin plasentası rahimin girişinde konuşlanmamışsa (plasenta previa) , başka gebelikle ilgili doktor tarafından ortaya konulmuş riskler yoksa, cinsel ilişki yasak değildir.

- Saç boyatma: İlk 12 hafta bebeklerin organları oluştuğu için özellikle önermemekteyiz.

- Çay, kahve, kola, bitkisel çaylar: Hamilelik vücudun ritminin korunması gereken, bu ritmi bozabilecek besinlerden de uzaklaşılması gereken bir süreçtir. Yine de az miktarlarda bu içecekler tüketilebilir.

- Akupunktur: Gebelikte akupunkturun bir yan etkisi bildirilmemiştir, bazı gebelik şikayetlerinin tedavisinde kullanılabilir.

- Cep telefonu: İnsan vücuduna zararlı olabileceğini gösteren bilimsel veriler vardır, aşırı kullanılması önerilmez.

- Omega-3 (Balık yağı): İlk 12 hafta kullanılması ya da besinsel içeriklerle alınması bebeklerin gelişiminde olumlu etkileri mevcuttur.

- MR çektirmek: Radyasyon içermediği için hamilelerde tercih edilen bir görüntüleme yöntemidir.

- Vajinal muayene ve ultrason kadın doğum hekimlerine sık yöneltilen bir sorudur. Vajinal muayene ve ultrason gerekli durumlarda hekim tarafından uygulanmalıdır, hamilelikte zararlı etkileri yoktur.

Gebelikte neler yasaktır veya zararlı olabilir?

- Sigara: Bebeklerin sinirsel gelişimini bozabilir, bebeğe giden kan akımını azaltarak büyüme geriliği yapabilir. Hamilelikte kesinlikle kullanılmamalıdır.

- Alkol: Alkol gebelik sırasında plasentayı kolaylıkla geçebilecek ve fetusa zarar verebilecek teratojen bir maddedir. Bu yüzden gebelik sırasında kesinlikle kullanılmaması gerekir. Alkol bebekte çeşitli anomalilere sebep olabilir, düşük ve erken doğum, düşük doğum ağırlığına sebep olabilir. Anne karnında bebeğin alkole maruz kalmasına bağlı oluşan sendroma fetal alkol sendromu (FAS) denir. Hafif öğrenme problemlerinden çeşitli doğumsal anomalilere kadar değişen spektrumda görülebilen bir hastalıktır.

- Uyuşturucu maddeler kullanılmamalıdır.

- Röntgen: Radyasyon bebeğe zararlıdır ama belli bir dozdan sonra bu zarar görülür. Eğer doktor tarafından çok gerekli görülürse bu eşik dozu geçmeden ve fetüs kurşun levhalarla korunarak röntgen çekilebilir.

- Tomografi: Yüksek doz radyasyon içerir, gebelerde kullanılmamalıdır.

- Tatlandırıcılar: Suni tatlandırıcıların insanda zararlı olmadığı tartışmalıdır. Gebelikte önermemekteyiz.

- Sauna, hamam, kaplıca: Hamilelikte vücuttaki kan volümü artar ve kalp daha fazla çalışır. Aşırı sıcakta damarlar genişlediği için kalp daha da fazla çalışmak zorunda kalabilir, bu ise zararlıdır.

- Çiğ et, çiğ köfte, iyi pişmemiş yumurta, pastörize edilmemiş süt: Bu gibi etkenler bağırsaklarda parazit, besin zehirlenmeleri yapabilir, en sık mide ve bağırsak şikayetleri görülen gebelikte, durumu çekilmez yapabilirler.

Dikkat! Buradaki bilgiler normal ve her şeyiyle problemsiz bir gebelik için yazılmıştır, ancak gebelikte problem veya ekstra bir durum varsa bu kriterler değişebilir. Örneğin normal bir gebelikte otomobil yolculuğu serbesttir ve hiçbir sakıncası yoktur ancak kanama olan bir gebelikte veya diğer bazı problemlerin varlığında otomobil yolculuğu sakıncalı olabilir.