Jinekolojik muayene ağrılı mıdır?
Cinsel olarak aktif olan her kadına yılda bir vajinal muayene önerilir.
Jinekolojik muayene bazı kadınlarda korku ve kaygıya neden olmaktadır. Korkunun ve kaygının nedeni muayene masasında bacakları açmanın verdiği bir utangaçlık ve/veya ağrı olabileceği endişesidir. Cinsel olarak aktif olan bir kadında jinekolojik muayene, jinekolojik değerlendirmenin en önemli basamaklarından biridir. Daha önce muayene olan kadınlar genellikle rahattırlar ancak ilk kez muayene olacaklarda bu kaygı olabilir. Kaygının en önemli etmenlerinden birisi kötü muayene geçmişi olması ya da kötü muayene öyküsü olup bunu paylaşan arkadaşlar, yakınlardır. Unutulmamalıdır ki vajina, doğum sırasında bebeğin doğumuna izin verecek kadar genişleyebilen bir organdır. Vajen kaslarını sıkma ve gevşetme kadının kontrolündedir.
JİNEKOLOJİK MUAYENEDE NELERE BAKILIR?
Muayene öncesi hekim ve hasta, hastanın şikayeti, öyküsü ile ilgili ön görüşme yapar. Hastanın yaşı, mesleği, medeni durumu, ilişki durumu, geçirdiği gebelikler, düşükler, doğumlar, ameliyatlar, küretaj gibi işlemler, diğer hastalıklar, adet düzeni, adet süresi ve miktarı, kullanılan ilaçlar, alkol sigara kullanımı sorulur. Hasta doktor arasındaki bütün görüşmeler gizli kalır. Hasta yakınları dahil bilgi verilmez. Bu esnada karşılıklı görüşme ve güven duygusu hastanın rahatlamasını sağlar. İlk görüşme yapıldıktan sonra jinekolojik muayene, muayene masasında yapılır. Hasta belden aşağısını tamamen soyunmuş şekilde üzerine bir örtü alarak muayene masasına çıkar. Bacakları masanın iki yanındaki desteklere koyar. Dış genital organlar incelenir. Genital siğiller, bartholin kisti ve apsesi, vulvada kaşıntıya neden olan lezyonlar ve kızlık zarı muayenesi bu şekilde yapılır.
Jinekolojik muayene yapılırken, hasta bakire değilse vajinaya spekulum denilen bir alet yerleştirilir. Spekulum takılmadan önce hastanın vajen kaslarını gevşetip muayeneye hazır olduğundan emin olmalıdır. Hasta rahat ve gevşek olursa hiçbir ağrı hissetmez. Spekulum plastik ya da metal bir alettir. Vajina ve rahim ağzını incelemek için yerleştirilir. Işıkla aydınlatılarak vajinal akıntılar, rahim ağzında yara, iltihap, polip gibi patolojiler incelenir. Bu esnada akıntı varsa kültür, rahim ağzı kanseri tarama testi olan smear alınabilir. Kültür ve smear alınması ağrısızdır. Sadece vajinada dokunma hissi olur. Spekulum muayenesinden sonra vajinaya iki parmak yerleştirilip, diğer elin dört parmağı karın alt bölgesine yerleştirilerek bimanuel muayene yapılır. Böylelikle karın alt kısmında hassasiyet, rahim ve yumurtalıklarda ele gelen kitle değerlendirilir. Gerekli ise son olarak vajinal ultrason yapılır. Vajinal ultrason probu yerleştirilirken yine hastanın gevşek olması beklenir. Rahimde myom, yumurtalıkların yapısı, yumurtalık kistleri, rahim duvarında polip ve myom gibi patolojiler ya da erken gebelikte embriyonun değerlendirilmesi mümkündür. Jinekolojik muayene öncesi idrarın boşaltılmış olması muayeneyi kolaylaştırır ve ağrı olmamasını sağlar.
BAKİRELERDE JİNEKOLOJİK MUAYENE NASIL YAPILIR?
Bakire hastalarda vajinal spekulum muayenesi, bimanuel muayene ve vajinal ultrason yapılmaz. Bakirelerde jinekolojik muayene masasına hasta alınarak dış genital organlar, kızlık zarı değerlendirilebilir. Gerekli olursa kızlık zarına zarar vermeden ortasındaki açıklıktan kültür çubuğu vajinaya sokularak vajinal kültür alınabilir. Bakirelerde rahim ve yumurtalıkların değerlendirilmesi, idrar sıkıştırılarak karın alt bölgesinden (pelvik USG) yapılan ultrasonla mümkündür.
YILDA BİR KEZ YAPILMALI
Jinekolojik muayene adetli ya da adetli değilken yapılabilir. Vajinal akıntı şikayeti varsa ve smear yapılacaksa adetli olmaması tercih edilir. Cinsel olarak aktif olan her kadına yılda bir jinekolojik muayene önerilmektedir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı – Jinekolog
Op. Dr. Güzin Başcı
