Bir insan neden intiharı seçer?

Eda’nın bitmek tükenmeyen iç huzursuzluğu uzun zamandan beri devam ediyordu. Aramalarına yanıt vermeyen, ortak buluşmalara katılmayan Eda’yı arkadaşları da aramaz olmuştu. Eda gelen mesajlara yanıt vermiyor ya da haftalar sonra yanıt veriyor, telefonlarını da açmıyordu. Kırk yaşına girmişti, hiçbir zaman istediği yaşam biçimine sahip olamamıştı. Girdiği işlerde uzun süre tutunamıyor, kendisini yetersiz görüp kısa bir süre sonra ayrılıyordu. Eşine ve ailesine yük olduğunu düşünmeye başlamıştı, onların iyi davranışları bile imalı geliyordu. Aynaya baktığında kendisini altmış yaşında bir kadın gibi hissediyor, yüzündeki kırışıklıkları büyük bir sorun olarak algılıyordu.

Ona göre artık çocuk yapması da zorlaşmıştı. Çok fazla umutsuzluğu, çaresizliği yüreğinde hissediyordu. Eda doktorun verdiği antidepresan ilaçları kullanmıyordu. Eşiyle birlikteyken eskisi gibi mutlu hissetmiyor, onu da mutsuz ettiğini düşündüğü için yoğun pişmanlık duyuyordu. Bu acılara daha fazla katlanmak ve dayanmak da istemiyordu. Yaşamak artık ona sadece umutsuzluğunu ve mutsuzluğunu hatırlatıyordu. Yakın arkadaşları ondaki bu değişimi fark ediyor, bazıları kızgınlık duyuyor, bazıları ise onun için endişeleniyordu. Endişelenen arkadaşları bu durumu ailesine söylemeye karar verdi. Ailesi ise durumu gerektiği gibi önemsemeyerek, Eda’nın gelgitli bir yapıya sahip olduğunu, bunun geçici bir süreç olduğunu düşündüklerini ve eşiyle mutlu bir evlilikleri olduğunu söylediler. Eda aslında daha önce kullandığı ilaçları fazla fazla içerek intihar etmeyi denemişti, bunu sadece en yakın kuzeni biliyordu ve aralarında bir sırdı bu, o yüzden kuzeni kimseye anlatmamıştı. Ama Eda bu sefer daha kesin bir sonuç almak istiyordu, kimseyi üzmeyecek, suçlamayacak bir mektup bırakarak kendisini asmayı aklına koymuştu…

Ölüm kararı karmaşık ve çok yönlü bir harekettir. İntihar hakkında en yaygın düşünce, üstesinden gelinemeyen duyguları düzenlemek için intiharın tek çözüm olduğu inancıdır. İntihar bireyin aşırı stres altında olduğu ve kendisini yok etmeyi en uygun seçenek olarak gördüğü bir durum. İntihar girişiminde çoğu zaman amaç ölmek değil, hissedilen acıyı dindirmektir. Genel olarak intihar yetişkinlerde ölüm nedeni olarak sekizinci sırada yer alır. Kadınlar, erkeklerden üç kat daha fazla intihar girişiminde bulunur ancak ölümle sonuçlanmaz. Erkekler ise kadınlardan 4 kat daha fazla intihar girişiminde bulunur.

DEPRESYON

En büyük intihar sebebi depresyondur. Depresyon, büyük bir üzüntü, endişe, suçluluk ve değersiz hissetme, başkalarından uzaklaşma, uyku, iştah ve cinsel istek kaybı ya da her zamanki faaliyetlere karşı ilgisizlikle belirginleşen duygu durumdur. Depresyonda olan kişiler bir problemle karşılaştıkları zaman çözüm üretemezler. Düşünceleri kendilerine yönelik suçlamalarla doludur. İntiharı düşünen kişi aslında dayanılamayacak psikolojik acıdan kaçmak için bilinçliliğini durdurmak istemektedir. Fikirlerinde bensiz herkes daha mutlu olacak ve daha rahat edecek düşünceleri hakimdir. Depresyona giren erkekler kadınlardan daha fazla yaşamını sonlandırmaktadır.

PSİKOTİKLİK

Gerçeklik algısı bozulmuş psikotik kişilerde bazen hayatını sonlandırma davranışı görülmektedir. Kişi iç sesinin kendisini öldürmesi gerektiğini söylediğini düşünebilir. Şizofreni hastalarında, yüksek zeka, yüksek eğitim düzeyi ve iyi içgörüye sahip olanlarda, tanı aldıktan sonra intihar riski de artmaktadır. Şizofreni hastalarında intihar eğiliminin oluşmasının en baş faktörü hastalığın başlangıç döneminde yaşanan yoğun kaygı, işitsel halüsinasyonlara karşı koyamamadır.

DÜRTÜSELLİK (ALKOL VE UYUŞTURUCU KULLANIMI)

Alkol ve uyuşturucu kullanımına bağlı olarak kişiler intihara daha eğilimli hale gelebilirler. Bu durumda kaygı azaldığı için kişi dürtüsel bir tepki olarak hayatına son vermeyi seçebilir. Alkol ve uyuşturucu maddenin etkisi ile artan öfke ve mutsuzluk duyguları, azalan kaygıyla birlikte kişinin daha kolay ve korkusuzca kendine zarar vermesine, hatta hayatına son vermesine yol açabilir.

YARDIM ÇIĞLIĞI

İntihar eyleminde bulunan kişi aslında gerçekten ölmek istemiyordur, ama bir şeylerin yanlış gittiğini çevresine ve ailesine duyurmak istiyordur. İntihara teşebbüs ederken çok canlarını acıtmayacak, gerçekten ölüme götürmeyecek metotlar seçmeye çalışırlar. Asıl hedefleri seslerini duyurmaktır, ama bazen bu teşebbüsler istemeden de olsa ölümle sonuçlanabilir.

YAŞAMDAKİ ANİ DEĞİŞİKLİKLER

Bireyin yaşamındaki ani değişiklikler, kronik bir hastalığa yakalanma ya da ekonomik yıkımlar, kişiyi ümitsizliğe götürerek, bunlarla başa çıkmaktansa ölmeyi tercih etmesine sebep olabilir. Çünkü inandığı ve alıştığı normal yaşama şekli artık mümkün değildir. Karşısına çıkacak olası problemler ya da her zaman yaşadığı hayat şartlarının değişecek olması kişiye büyük bir acı vermektedir, kişi zorluklarla dolu bu yaşamı tercih etmektense ölümün daha kesin bir sonuç olacağını düşünebilir.

Eğer tanıdığınız biri intihara meyilli ise ne yapabilirsiniz?

• Çok şiddetli olan acı ve kederini dinleyin ve azaltmaya çalışın.
• Kişinin ölümden başka çaresi olmadığına inandığı bakış açısını, acı ve boşluktan başka seçimlerin de olabileceğini görmesine yardım ederek genişletin.
• İntiharla ilgili açık ve soğukkanlı konuşun. İntiharın uyumsuz ve yetersiz bir çözüm olduğu görüşünüzü sürdürün.
• Mutlaka birkaç uzmandan yardım alın ve asla tek başınıza bu konunun sorumluluğunu üstlenmeyin.
• Unutmayın intihar eğilimli bir kişinin söylediklerini sır olarak saklamak onu korumaya çalışmak oldukça risklidir.

Yaşamak her şeye rağmen çok güzel. Hayata dair inancınızın kaybolmadığı, ümidinizin hep canlı kaldığı günleriniz olsun..