‘100 günlük öksürük’ deniyor, soğuk algınlığıyla karıştırılıyor... Boğmaca hastalığı artışa geçti! 'Eskiye oranla daha fazla vaka görmeye başladık'

Boğmaca, akciğer ya da hava yollarında görülen, bulaşıcılığı olan bir bakteri enfeksiyonu. İlk olarak boğulma sesine benzer bir solunum sorununa neden olarak başlayan hastalık, şiddetli öksürükle kendini gösteriyor. Daha çok bebeklerde ve çocuklarda görülse de yetişkinleri de etkiliyor.

Boğmaca son birkaç aydır Avrupa’da yayılımını sürdürüyor. İngiltere’deki sağlık yetkilileri zaman zaman ‘100 günlük öksürük’ olarak da adlandırılan boğmaca vakalarında bu yıl endişe verici bir artış olduğu yönünde uyarılarda bulundu. 

Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı’nın (UKHSA) raporuna göre Temmuz ve Kasım ayları arasında ülkede 716 boğmaca vakası bildirildi. Bu sayı geçen yıl bildirilen vakaların üç katı. 

COVID-19 SONRASI ARTIŞA GEÇTİ

UKHSA Direktör Yardımcısı Dr. Gayatri Amirthalingam, vaka sayısının sosyal mesafe ve kapanma politikaları nedeniyle Covid-19 salgını sırasında azaldığını ancak şu anda yeniden arttığını vurguladı.

Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu'nda görevli olan Prof. Dr. Beate Kampmann ise The Sun'a yaptığı açıklamada “Vakalardaki artış, pandemi sırasında aşı randevularının kaçırılmasından kaynaklanıyor olabilir” dedi.

ÜLKEMİZDE DE ARTIŞ YAŞANIYOR

Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Bilal Dinç, “Boğmaca hastalığı aşıyla önlenebilir bir hastalık olduğu halde tüm dünyada yaygın olarak görülüyor. Birçok ülkede aşılanma oranları yüzde 80’lerin üzerinde olmasına rağmen pik yapabiliyor” dedi ve ekledi:

“Toplumda düşük aşı oranları, enfeksiyon kontrol önlemlerinin yetersiz uygulanması veya yeni varyantların etkisi gibi faktörler, bu artışın nedenleri olabilir. Durumu daha iyi anlamak için yerel aşı kapsamı, sağlık hizmetleri ve epidemiyolojik veriler de dikkate alınmalı. Türkiye’de öksürükle gelen vakaların pek çoğunda eskiye oranla daha fazla boğmaca vakasıyla karşı karşıya kalıyoruz.” 

SOĞUK ALGINLIĞIYLA KARIŞTIRILIYOR, BU BELİRTİLERE DİKKAT!

Boğmacanın soğuk algınlığına benzer şekilde hafif burun akıntısı, geceleri öksürük ve ateş şikayetleriyle başlangıç gösterdiğine dikkat çeken Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İrem Bulut, “Bu dönem bir-iki hafta sürebilir ve soğuk algınlığından ayırmak mümkün olmayabilir. Sonrasında iki-dört hafta kadar süren şiddetli ve boğulurcasına öksürükler yaşanır. Öksürme atakları sonunda kusmanın eşlik edebileceği, bulguların zirve yaptığı dönem başlar” ifadelerini kullandı.
 
Dr. Bulut, “Bu dönemde başta yeni doğanlar olmak üzere henüz aşılarının birçoğu tamamlanmamış bebeklerin yakın takip edilmesi ve gerekli durumlarda hastaneye yatırılması uygun olur. İyileşme dönemi ise bir-üç hafta sürer. Öksürük şikâyeti gittikçe azalarak kaybolur” dedi.

BAŞKA HANGİ BELİRTİLER GÖRÜLÜYOR?

Boğmacanın öksürük dışında birkaç belirtisinin olduğuna değinen Dr. Bilal Dinç, şu bilgilerin altını çizdi:

“Şiddetli öksürük nöbetleri, özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda, kusmaya neden olabilir. Öksürük nöbetleri sırasında nefes almakta zorlanma veya nefes darlığı yaşanabilir. Boğmaca, genellikle enerji düşüklüğü ve yorgunluk gibi sistemik belirtilere neden olabilir. Belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve özellikle bebeklerde, boğmaca daha hafif semptomlarla başlayabilir. Ancak, genelde şiddetli ve uzun süren öksürük nöbetleri tanıyı güçlendiren belirgin bir özelliktir.” 

‘HASTALIK OLDUKÇA BULAŞICI’

Boğmacanın damlacık yoluyla bulaşan ‘Bordatella pertussis’ isimli bakteriye bağlı bir enfeksiyon olduğunu söyleyen Dr. İrem Bulut, “Hasta bireylerin hapşırma ve öksürmesi sonucu ortama yayılan damlacıkların diğer bireyler tarafından solunmasıyla bulaşır. Bu nedenle oldukça bulaşıcıdır. Özellikle aynı evde yaşayan bireylerde eğer hastalığa karşı aşılanma yoksa neredeyse yüzde 100’e yakın bulaşıcılık vardır” dedi.

Bulaş riskini artıran durumları detaylandıran Dr. Bilal Dinç ise şu noktalara dikkat çekti:

Aynı odada bulunmak: Özellikle hasta kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında ortaya çıkan damlacıklar havada asılı kalabilir ve başkalarına bulaşabilir.

Doğrudan temas: Kişinin hastalığı taşıyan kişinin ağız veya burun salgılarına dokunduktan sonra kendi gözlerine, burnuna veya ağzına dokunması bulaş riskini artırabilir.

Eşyaların paylaşılması: Boğmaca bakterisi, hasta kişinin dokunduğu eşyalarda bir süre canlı kalabilir. Bu nedenle, hastanın kişisel eşyalarına dokunmak ve ardından kendi yüzüne temas etmek bulaş riski taşıyabilir.

BAŞKA HASTALIKLARA NEDEN OLUYOR MU?

Boğmacanın zamanla kişinin bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle başka hastalıklara neden olduğunu söyleyen Dr. İrem Bulut, “Orta kulak iltihabı ve zatürre gibi ikincil enfeksiyonlar meydana gelebilir. Buna ek olarak yoğun öksürük atakları sırasında nefes darlığı, bayılma, nöbet ya da kafa içi basınç artışına bağlı beyin kanamaları gibi durumlar da daha az görülmekle birlikte ağır geçirilen hastalık durumlarında risk dahilindedir” dedi.

'YETİŞKİNLERİN BELİRLİ ARALIKLARLA AŞILARINI GÜNCELLEMELERİ GEREKİYOR'

Hastalığa dair en büyük kalkanın aşı olduğu biliniyor. Peki aşı hangi yaş aralığında yapılmalı? 

Boğmaca aşısı çocukluk döneminde uygulanır diyen Dr. Bilal Dinç, "Aşı, bebeklerin ilk yaşına kadar bir dizi dozda verilir. Bu dozlar genellikle 2, 4, 6 ve 18 aylıkken uygulanır. Sonrasında 4 yaşında bir kez daha yapılır. Yetişkinlere de boğmaca aşısı önerilebilir. Bu tetanos-difteri-boğmaca (Tdap) kombinasyon aşısı olabilir.  Ayrıca gebelikte de bir doz Tdap aşısı önerilmektedir" dedi.

Dr. Bilal Dinç, şöyle devam etti:

-- Boğmaca aşısının hastalığa karşı koruyucu yüzdesi zaman içinde değişebilir. Ancak aşılanmış bireylerde genellikle hastalığın daha hafif seyretmesine ve ciddi komplikasyon riskinin azalmasına katkıda bulunur. 

-- Boğmaca aşısı ile koruma süresi zaman içinde azalabilir. Bu nedenle yetişkinlerin belirli aralıklarla aşılarını güncellemeleri önerilir. Aşılamaya devam etmek, toplumda bağışıklığı sürdürmek ve boğmaca salgınlarını kontrol altında tutmak için çok önemli...

Fotoğraflar: iStock, Alamy