Kuşlar Dünya'nın manyetik alanını nasıl algılıyor?

Bazı canlılar coğrafi konum ve yönlerini, Dünya'nın manyetik alanını duyumsayarak belirleyebilme becerisine sahip. Bu alanı biz insanlar ancak pusula yardımıyla ölçebiliyoruz. Özellikle kuşlar, balinalar ve deniz kaplumbağaları gibi göç eden hayvanlar, manyetik alanı hissederek yön bulacak şekilde evrimleştikleri için uzun mesafeleri, hiç kaybolmadan kat edebilirler. Hatta bilim insanları tavuklar, tilkiler, böcekler ve ineklerde de aynı duyunun olduğunu fark etti. 

Manyetik alanı duyumsama becerisi her canlıda farklı şekilde, bambaşka mekanizmalarla oluşmuş gibi görünüyor. Birçok kuş türü, gözlerinde bulunan ve kuantum mekanizmalarıyla açıklanabilen gelişmiş bir sistem sayesinde, ışığa bağlı olarak, manyetik alanı algılayabilir. Bunu nasıl alabildiği yıllardır araştırılıyordu ve nihayet cevabı bulmayı başardık: Gözlerindeki bir protein sayesinde! Yani kuşlar aslında bu alanı görüyor desek yeridir. 

Cry4 adlı bu protein mavi ışığa duyarlılık yaratmaktan sorumlu ve hem bitki hem de hayvan türlerinde mevcut. Aynı zamanda biyolojik ritmimizin. Yani sirkadiyen ritmin çalışmasında da rol oynayan bu protein grubu kuşların gözünde bulunan ve yön bulmalarına yardımcı olan kriptokrom proteiniyle aynı. Araştırmalar, proteinin mavi ışığa duyarlı bir şekilde çalışıp manyetik alanı görerek hareket edebilmelerini sağladıklarını gösterdi.