Yer ayırtıp gitmeyen müşteriler işletmeleri büyük zarara uğratıyor… Rezervasyon ücreti resmi olarak uygulanmalı mı?

Geçtiğimiz günlerde sosyal medyada bir mekânın işletmecisinin paylaştığı video gündem oldu. İftar için rezervasyon yaptıran 15 kişilik bir grubun haber vermeden mekâna gitmediğini anlatan işletmeci, “Müşteriler arıyor, masalar dolu yer yok diyoruz. Ancak 15 kişi yer ayırtmış, arıyoruz telefonlarını da açmıyorlar. Yemekleri pişti, masalarında salatalar, çorbalar var, hepsi ziyan oldu. Yarım saat önceden bile arayıp ‘gelemiyoruz’ deseler yine sorun olmayacak. Arayıp bilgi verseler masayı başka müşteriye devredebiliriz. Masayı da geçtim, boş kalsın. Peki  hazır pişmiş yemeklere yazık değil mi?” ifadelerine yer verdi.

Rezervasyonu iptal etmeden mekâna gitmeyen müşteriler sadece ülkemizde değil, dünya genelinde işletmelerin çok sık karşılaştığı bir sorun. ABD’de bazı işletmeler bu sorunun önüne geçebilmek için ‘rezervasyon ücreti’ alıyor. Kişi başı 100 dolar olan rezervasyon ücreti, son dakikaya kadar bilgi vermeden restorana gitmeyen müşterileri caydırmak, işletmeleri korumak için uygulanıyor.

24 SAATİ GEÇTİĞİ İÇİN ÜCRETİNİ GERİ ALAMADI

New York'ta makine mühendisi olan Brian Azara, 2022'de eşinin doğum gününü kutlamak için Brooklyn'deki Michelin yıldızlı bir restoranda iki kişilik bir masa rezervasyonu yaptırdı. Ancak oğulları şiddetli astım nedeniyle aniden hastaneye kaldırılınca Azara, rezervasyonu iptal etmek zorunda kaldı. Birkaç dakika sonra kredi kartı hesabını kontrol etti ve 200 dolarlık bir harcama gördü. Restoranı arayan Azara, iptal süresinin 24 saat olduğunu bu sebeple ücreti geri alamayacağı cevabı ile karşılaştı.

Bu durum, restoran işletmecilerindeki değişimi gözler önüne seriyor. ABD’deki işletmecilerin çoğu, rezervasyonlarını giderek daha fazla son dakikada iptal eden veya hiç gelmeyen restoran müşterilerini cezalandırmaktan başka çareleri olmadığını düşünüyor. Kaçırılan birkaç rezervasyonun bile restoranların operasyonlarını yönetmek ve hesapları dengelemek için yaptığı tüm dikkatli planlamaları alt üst edebileceğini söylüyorlar.

MADDİ ZARARIN YANINDA İSRAF DA SÖZ KONUSU

Türkiye’de de çok az sayıda mekan rezervasyon yapan müşterilerden ‘kapora’ ya da ‘rezervasyon ücreti’ adıyla belli bir miktar ödeme alıyor. Ancak bu uygulama ülke çapında oldukça az işletme tarafından yapılıyor.

-- Peki rezervasyon ücreti gerçekten gerekli mi?
-- Son dakika iptal edilen rezervasyonların işletmelere verdiği zararın boyutu ne?
-- En önemlisi Türkiye’de geniş çaplı bir rezervasyon ücreti uygulaması söz konusu olur mu?

Rezervasyon yaptırıp gitmeyen müşterilerin işletmeye ve işletmeciye verdiği zararları anlatan Ramazan Bingöl, "Özellikle ramazan ayında rezervasyon yaptıran ve sonrasında haber dahi vermeden restorana gitmeyen insan sayısı çok fazla. Ramazan ayı dışında da rezervasyon yaptırıp gitmeyenlerin oranı yüzde 10 diyebiliriz. Haber vermeden gitmeyen müşteriler işletmeleri hem maddi olarak zarara uğratıyor hem de israfa neden oluyor" dedi ve ekledi:

"Mesela iftardan örnekle anlatayım; iftarlarda mekanlar fiks menü hazırlamak zorunda çünkü aynı anda yüzlerce kişinin yemeğinin hazırlanması mümkün değil. Çorbası, salatası, ana yemeği, tatlısı önceden hazırlanmalı ki iftar saatinde herkese sunulabilsin. İnsanlar fiks menü durumuna da laf ediyor, “Ben istediğimi sipariş etmek istiyorum” diyebiliyor" dedi.

10 KİŞİLİK GRUBUN VERDİĞİ ZARAR ASLINDA 20 KİŞİLİK

"Siz bir mekana iftar rezervasyonu yaptırıp gitmeyince, size özel olarak hazırlanan tüm yemekler israf oluyor. 10 kişilik yer ayırttığınızı düşünün, mekân siz geleceksiniz diye masayı ayırıyor, yemeklerinizi hazırlıyor. Siz ise telefonlarınızı açmıyor, haber de vermiyorsunuz ve gitmiyorsunuz. Hem sizin için hazırlanan yemekler ziyan oluyor hem de mekân size ayırdığı masayı başkasına da veremediği için 20 kişilik zarara uğruyor" diyen Bingöl şu detayları verdi:

"Fiks menünün 1000 TL olduğunu düşünelim. 10 kişilik grup mekâna gitmeyince 10.000 TL zarar oluyor. O masanın boş kaldığını da hesaba katarsak işletme toplam 20 kişilik yani 20.000 TL zarara uğruyor."

KÜÇÜK GRUPLARDAN ÖN ÖDEME ALMAK UYGUN OLMAYABİLİYOR

Rezervasyon ücretinin Türkiye’de belki kalabalık gruplar için uygulanabileceğini ancak küçük gruplardan bunu talep etmenin işletme açısından uygun görülmediğinden bahseden Ramazan Bingöl, "Rezervasyon ücreti olan mekânlar gün geçtikçe artmaya devam ediyor. Ancak bunu büyük işletmeler yapabiliyor. Ben de kendi işletmelerimde, 10 kişi ve üzeri kişi sayısı olan gruplardan yüzde 30 ön ödeme alıyorum. Fakat küçük gruplardan bunu talep etmek işletme açısından uygun görülmüyor. Bu konuda ülkemizde hassas bir çizgi var. Herkese standart kaparo uygulamasını koymak bazen uygun olamayabiliyor" dedi.

Küçük esnafın ise bunu yapmasının daha zor olduğunun altını çizen Bingöl, şunları söyledi:

"40-50 kişilik yeri olan küçük bir işletmenin ön ödeme aldığını varsayalım. Müşteri sizce oraya gider mi? Gitmez, ödeme almayan başka yeri tercih eder. Büyük işletmelerde bile rezervasyon ücreti mantığı tam oturmuş değil, müşteriler bu ücreti vermek istemiyor. Bazen de müşteri rezervasyon saatine kadar telefonlarına cevap vermiyor, biz de gelmeyeceğini varsayarak masayı başkasına veriyoruz. Sonra bir bakıyoruz son dakika gelmiş, 'Ben yer ayırtmıştım' diyor. Peki neden telefonuna cevap vermiyor, rezervasyonu teyit etmemize izin vermiyorsun?"

'YÜZDE 50 ÖN ÖDEME PLANLIYORUZ'

Sektör temsilcisi olarak rezervasyon ücreti konusunda bazı çalışmaları olduğundan bahseden Bingöl, "İşletmelerin yüzde 50 oranında ön ödeme almasını sağlayacak planlamalar yapıyoruz. Üstelik rezervasyon 24 saat içinde iptal edilmez ise kişiler bu ücreti geri de alamayacak. Rezervasyon ücretini resmi olarak karara bağlamak zorundayız aksi halde işletmelerin hepsinin bunu uygulaması mümkün değil. Çünkü bu ön ödeme işi için ciddi bir mesai harcamak gerekiyor. Banka havalelerini kontrol etmek, fatura kesmek, müşterilerle iletişime geçmek gibi pek çok ayrıntı söz konusu" bilgilerini verdi.