Çalışan kadınların kafasındaki soru: İyi bir anne miyim?

Günümüzde kadınlar birçok rolü aynı anda üstleniyor. İyi bir kariyer, eşine karşı sorumluluk ve annelik bunlardan bazıları. Bütün bunları aynı anda yapmaya çalışırken, bazen rollerden biri diğerinin önüne geçebiliyor. Aynı anda birçok rolü üstlenen kadınların çoğunun kafasında, “İyi bir anne miyim, nasıl iyi bir anne olurum?’ gibi sorular var. Bu soruların yanıtlarına etki eden çevresel, kişisel, maddi manevi birçok neden var. Bu yüzden kesin bir cevap vermek zor. Ancak, bazı ipuçları vermek mümkün. Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi uzmanları, günümüz kadınlarının aklındaki sorulara yanıt aradı. Dikkat edilmesi ve özen gösterilmesi gereken konuların altını çizdi. Bu önerilerden bazıları şöyle:

Suçluluk duygusu ve hatalı ödül sistemi

Anne her ne kadar elinden geldiğince çocuğu ile ilgilenmeye, ona vakit ayırmaya çalışsa da evde bir bakıcı ya da aile büyüğü ile bırakmak zorunda kalabiliyor. Bu durumda da kendini yetersiz hissetmeye başlıyor. Yetersizlik hissi beraberinde “suçluluk duygusunu” da getirdiğinden, bu duygu ile anneler her akşam eve ellerinde bir oyuncakla gelebiliyorlar. Vicdanını rahatlatmak, kendini daha iyi hissetmek ve suçluluk duygusunu az biraz da olsa azaltabilmek için sürekli hediye almak zamanla anne için de, çocuk için de bir rutine dönüşebiliyor. Anne hediyeyi bir rüşvet olarak gördüğü takdirde, çocuklar için bu durum bir alışkanlığa dönüşür ve hediye konusunda sürekli bir beklenti içinde olurlar. Annenin gelmesini dört gözle beklemeye başlar ki bu ona karşı olan özlemden değil, sırf hediyeyi bir an önce almak için sabırsızlandığındandır.

Aşırı sorumluluk üstlenmek

Annenin yaşadığı önemli sorunlardan biri de aşırı sorumluluk alması. Hem zihinsel hem de fiziksel olarak anneyi yoran bu durum çocuğuna yeterince zaman ayıramama kaygısını da beraberinde getiriyor. Anneler iş yüklerini çevrelerindekilerden, özellikle babalardan destek alarak biraz hafifletebilirler. Hayatlarında öncelik verecekleri işleri sıraya koyup organize edebilirler. Önemli olan annenin çocuğu ile geçirdiği sürenin uzun olması değil, kaliteli olması.

Her şeyin mükemmel olması gerektiği inancı

Anneler “mükemmelliyet” kavramına sıkı sıkı sarılıyor. Her şeyin mükemmel olması gerektiği inancından artık vazgeçmek gerekir. “Bunlara da yetişmeliyim, şunları da yapmalıyım” gibi cümleleri, yani ‘-meli –malı’ları hayatınızdan çıkarın. “İyi” ve “yeterli” bir anne olduğunuza inanın.

‘Çocuğum mutlu mu?’ kaygısı

Çocuğunuzla aranızda sağlıklı, sevgi ve güvene dayalı bir ilişki kurulmuş ise etkili bir iletişim olabiliyor, karşılıklı olarak birbirinizi dinliyor ve duygularınızı açıkça ifade edebiliyorsanız doğru yoldasınız demektir. Siz mutluysanız, onun da mutlu olmaması ve yaşamınızdan olumsuz yönde etkilenmesi için hiçbir sebep yok.

Çocuğa sınır koyup gerektiğinde ‘hayır’ deyin

Çocuklar duygularını anlamlandırmayı ve ifade etmeyi ebeveynlerinden öğreniyor. Bu nedenle onlarla bol bol konuşmak, doğru ve yanlışı anlatmak büyük önem taşıyor. Çocuğunuza sınır koyup, gerektiğinde “Hayır” deyin. Bazen çalışan anne olarak hissettiğiniz suçluluk duygusundan dolayı sınır koymakta zorlanabilirsiniz, fakat bunun çocuğunuza daha fazla zarar vereceğini unutmayın.

‘Yeterli bir anne miyim?’ endişesi

Çocuk yetiştirmek ile ilgili çoğu kaynak ve araştırma ‘yeteri kadar iyi anne’ kavramının altını çiziyor. Bu kavrama göre bir anne olarak sorumluluk duygusuna sahip olmanız ve çocuğunuz için elinizden geleni yapmaya çalışmanız çok önemli. Böylelikle gereken sorumlulukları yerine getirirken stres yaşamazsınız. Doğal bir akış halinde, huzurlu bir şekilde çocuğunuzla ilgilenirsiniz.

Diğer annelerle kıyaslamayın

Kendinizi başkalarıyla kıyaslamaktan kaçının. Başkalarının daha çok para kazanmasının, süper bir ev kadını veya çok anlayışlı bir anne olmasının sizin hayatınızda hiçbir değişiklik yapmayacağını unutmayın. Sizin yapabildiğiniz onca şeyin de çevrenizdekilerin hayatını nasıl kolaylaştırdığını fark edin.

Çocuğuma zaman ayıramıyorum endişesi

Çocuklarınızla, eve geldiğinizde ödev kontrolü dışında bilgisayar, televizyon veya telefon olmadan ortalama yarım saat kaliteli zaman geçirin. Bu zaman içinde sizin de hoşunuza gidecek oyunlar üretin veya değişik malzemelerden sanat faaliyetleri yapın, evdeki artık malzemelerden kendi oyuncaklarınızı oluşturun. Böylece hem çocuğunuzla özel zaman geçirmiş, hem de günün sıradan gidişatından bir mola çalmış olursunuz.

Eşinizle işbölümü yapın

Yapılan araştırmalar çalışan veya ev kadınlarının eşleri ile işbölümü yaptıklarında yani erkek ev işleri ve çocuk bakımı ile ilgili sorumluluk aldığında, evlilik tatmininin çok daha fazla olduğunu ortaya koyuyor.

Anne-çocuk ilişkisi konusundaki soruları Anne Çocuk Eğitim Vakfı’ndan (AÇEV) Gelişim Psikoloğu Pınar Arslan yanıtladı.

1) Anneler çocuk yetiştirirken en çok hangi konularda zorlanıyor?
- Çocuklarla etkili İletişim kurma, onların sözünü kesmeden dinleme, çocuktan beklentiler gibi konularda daha fazla sorun yaşanabiliyor. Annelerin çocuklardan sorumluk sahibi olmaları, yemeğini bitirmeleri, ödevlerini zamanında yapmaları, odalarını toplamaları gibi beklentileri oluyor. Bunlar karşılanmadığında bazen nasıl davranacaklarını bilemiyorlar. Çocukları istemedikleri bir davranış gösterdiklerinde, örneğin kardeş kavgası, ısrar veya uyumama gibi durumlarda problemler çıkabiliyor. Bunlarla başa çıkmak için anne baskıcı, tavizkâr veya aşırı koruyucu yöntemleri kullanabiliyor. Bunlar işe yaramadığında ve çocuğun daha da olumsuz etkilendiğini gördüklerinde zorlanıyorlar.

2) Anne-çocukla iletişim kurarken nelere dikkat etmeli?
-İlk olarak çocuk birey olarak görülmeli. Onun mizacı,beğenisi, kendine ait becerilerinin olduğunu görmek ve bunları kabul etmek, onları tanımak gerekiyor. Çocuğun olumlu davranışını övmek, duygularını anlamaya çalışmak öncelikler arasında yer alıyor. Haksız bile olsa anne, çocuğu anlamaya çalışmalı ve beklentilerini açıklama yaparak dile getirmeli. Çocukla anne arasında güvene dayalı, samimi bir ilişki kurulursa iletişim de kolay olur.

3) Hangi durumda uzmana başvurmalı?
-Annelik genellikle yaşayarak öğreniliyor. Diğer annelerle deneyimlerin paylaşılması ve anne eğitimlerine katılmaları faydalı olabilir. Eğer özel gereksinimli, aşırı hareketli, şiddet gibi olumsuz davranışlar gösteren bir çocuğa sahipseler ve öfkelerini kontrol etmekte zorlanıyorlarsa bir uzmandan destek alabilirler. Anneler psikolojik hizmetlerden çekinmeden daha fazla yaralanmalı.

4) Anne-çocuk ilişkisinin kilit noktası nedir?
-Çocuk yetiştirirken korkutarak değil, sevgi ve güvene dayalı bir ilişki kurmak gerekiyor. Anne öncelikle çocuğuna güvenmeli. Onunla kaliteli vakit geçirmeye özen göstermeli.

5) Başarılı, kendine güvenen ve mutlu bir çocuk için anneye neler düşüyor?
-Başarı için çocukların sağlıklı gelişimlerini erken yaşlarda desteklemek gerekiyor. Öğrenme fırsatlarını kaçırmamak lazım. Onlara kitap sağlamak, meraklarını gidermek önemli. Annenin kendi hedeflerini dayatmaması, onların hayallerini gerçekleştirmelerine imkân vermeleri de lazım. Çocuğun özgüveninin gelişmesi için, becerilerini görmek ve takdir etmek, başarısızlık durumunda yargılamalardan uzak durmak, onları yüreklendirmek şart. Mutlu olmak için anne de kendine zaman ayırmalı, keyif aldığı etkinliği yapmalı ve kendini suçlamamalı. Böylece olunca mutlu çocuğa da ulaşılıyor.

- Yükseköğretimde her yıl 4 bin 500 öğrenci doktora eğitimi alıyor.
- Liselerde 2013-2014 eğitim öğretim yılında okullaşma oranı 76.6’ya yükseldi.
- 5 bin 430 anaokulunda 1 milyon 59 bin 495 öğrenci eğitim aldı.

Açıköğretim de dahil tüm liselerde erkek ve kız öğrencilerin sayısı nedir?
Bu yıl eğitim alan 5 milyon 420 bin 178 öğrencinin 2 milyon 859 bin 482’si erkek, 2 milyon 560 bin 696’sı kızlardan oluşuyor.

Türkiye’de yüköğretim kurumları kaç idari personelle hizmet veriyor?
105 bin 690’ı devlet, 12 bin 770’i vakıf üniversitesinde ve 207 özel meslek yüksekokulunda olmak üzere toplam 118 bin 737 idari personelle hizmet veriliyor.

Türkiye’de kaç enstitü var?
Yüzde 67.63’ü devlette ve yüzde 32.36 vakıf üniversitelerinde olmak üzere Türkiye’de 621 enstitü bulunuyor.

Üniversiteye toplumsal cinsiyet dersi önerisi

Dokuz Eylül ve Ege Üniversitesi’nin işbirliği ile yapılan “I. Üniversite Kadın Araştırma Merkezi Kongresi”nin sonuç bildirgesinde toplumsal cinsiyet derslerinin üniversitelerin tüm bölümlerinde seçmeli olarak konulması istendi. Ayrıca cinsel taciz ve ayrımcılığı önlemeye yönelik çalışmaların yapılması ve tüm yükseköğretim kurumlarında kadın araştırma merkezlerinin kurulması yönünde karar da bildirgede yer aldı.

Üniversiteliler kısa film ile yarışacak

Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından lisans ve lisansüstü öğrencilerine yönelik düzenlenen Uluslararası Kısa Film Yarışması için başvurular başladı. Üniversitelilerin, “Depremde evin hasar görürse nereye gidersin?” sorusunun yanıtını filmde arayacağı yarışmanın son başvuru tarihi ise 20 Haziran. Detaylar www.daskfilm.com adresinde yer alıyor.