Almanya'da kıran kırana

Murat TOSUN / BERLİN- Almanya bugün tarihinin en heyecanlı seçim günlerinden birini yaşıyor. Ülkede yaklaşık 60 milyon seçmen, 16 yıllık Angela Merkel iktidarı sonrası yeni şansölyenin (Almanya başbakanlarına verilen ad) kim olacağını belirlemek için sandık başına gidiyor. 20’nci federal hükümetin belirleneceği seçimlerde oy verme işlemi 08.00-18.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek. Bu yıl öncekilerden farklı olarak, korona salgını nedeniyle mektupla oy kullanmaya rekor düzeyde ilgi vardı.

RAKİPLER HATA YAPINCA

Son kamuoyu yoklamalarına göre Merkel’in Birlik Partileri (CDU/CSU), bir süredir 5-6 puanla önde giden Sosyal Demokrat Parti ile arasındaki farkı 1 puana kadar indirmiş gözüküyor. Anketler, yarışın çok yakın geçeceğine işaret ederken bu, ülke tarihinin en çekişmeli seçim gecelerinden birinin yaşanacağını gösteriyor. Anketlere göre; Birlik Partileri’nin kendi içindeki adaylık tartışmaları ve aday gösterilen Armin Laschet’in sel felaketi bölgesini ziyareti sırasında gülerken kameralara yakalanması gibi hataları CDU/CSU’ya oy kaybettirdi.

SPD’NİN OYLARI ARTTI

İklim konularının önem kazanmasıyla oylarını arttıran ve ilk kez bir başbakan adayı çıkaran Yeşiller ise bir ara anketlerde ilk sıraya kadar tırmansa da adayları Annalena Baerbock’ın kitabında intihal yaptığının ortaya çıkması ve yan gelirlerine dair tartışmalarla üçüncü sıraya gerilemiş gözüküyor. Rakiplerinin hataları sayesinde aradan sıyrılan SPD, başlangıçta aldığı kötü sonuçların aksine daha fazla seçmenin gönlünü kazanan parti konumunda.

FARK 1 PUANA DÜŞTÜ

Halk nezdinde, korona destek yardımlarının halen hükümette Maliye Bakanı olarak görev yapan SPD adayı Olaf Scholz hanesine yazıldığı da yapılan yorumlar arasında. Son anketlerde SPD’nin yüzde 26, CDU/CSU’nun yüzde 25, Yeşiller’in yüzde 16, Hür Demokrat Parti’nin (FDP) yüzde 10.5, aşırı sağcı Almanya için Alternatif’in (AfD) yüzde 10 ve Sol Parti’nin yüzde 5 bandında olduğu gözüküyordu. Seçmenin hâlâ yüzde 30’undan fazlasının kararsız olduğu, sonucu bu kitlenin etkileyececeği belirtiliyor.

VEKİL SAYISI DEĞİŞİYOR

Sandıkta iki ayrı pusulayla oy kullanılıyor. İlk pusula, seçmenin yaşadığı seçim bölgesinin vekilini belirlemek için kullanılıyor. İkinci pusula ile ise partilerin ulusal listelerindeki adaylar için. Burada her parti aldığı oy oranına göre sandalye kazanmış oluyor. Seçim yasası normalde Federal Meclis’te 598 milletvekili olmasını öngörüyor. Ancak partilerin çıkardığı direkt adayların sayısı ikinci oylarla belirlenen vekil sayısından fazlaysa parlamentoya ilave koltuk ekleniyor. Örneğin mecliste şu anda 709 milletvekili bulunuyor.

TÜRKLER KİME OY VERECEK

Başbakanlık koltuğunu kimin devralacağı kadar kaç Türkiye kökenlinin meclise gireceği ve oy hakkına sahip yaklaşık 1 milyon Türkiye kökenli seçmenin ne yapacağı da merak konusu.

2017 yılında Türkiye kökenli 14 milletvekili meclise girmeye hak kazanırken, mecliste temsil edilen partiler bu yıl 48 Türk’ü aday gösterdi. Ancak bu isimler genelde kendilerine listelerin ilk sıralarında yer bulamadığı için Türk kökenli vekil sayısında düşüş olabileceği değerlendiriliyor.

1990’lı ve 2000’li yılların başlarında Türklerin yüzde 60’a yakını SPD’ye destek verirken, bu tercih yıllar içinde Merkel’in partisi CDU/CSU lehine değişim gösterdi.

2013’teki genel seçimlerde Türklerin yüzde 64’ü SPD’ye, yüzde 12’si Yeşiller’e, yüzde 12’si Sol Parti’ye oy verirken, CDU/CSU’yu tercih edenlerin oranı yüzde 7’de kalmıştı.

2017’de ise Türk seçmenin yüzde 35’i SPD’ye, yüzde 20’si CDU/CSU’ya, yüzde 16’sı Sol Parti’ye, yüzde 13’ü Yeşiller’e ve yüzde 4’ü FDP’ye oy verdi. CDU/CSU’ya olan yönelim 2019 yılından sonra büyük ölçüde sürdü.

Son araştırmalar, Türklerin birlik partilerine olan desteğinin yüzde 53’e ulaştığına, SPD’ye olan desteklerinin ise yüzde 13’e gerilediğine işaret ediyor.

SAYILARLA SEÇİMLER

2017 yılında yapılan son genel seçimlerde katılım oranı yüzde 76.2 oldu. Pandeminin katılımı olumsuz etkileyebileceği değerlendiriliyor.

2017’deki seçimler için 92 milyon Euro harcanmıştı. Pandemi burada da olumsuz etki yaptı. Mektupla oy kullanmaya olan talep artışının etkisiyle seçim bütçesi 107 milyon Euro olarak belirlendi.

Bundestag’da altı grup ve yedi parti bulunuyor. Bugünkü seçimlere ise toplam 47 parti katılıyor. Bunlar arasında “Vejeteryanlar ve Veganlar için Değişim Partisi” gibi örgütler de var.

60.4 milyon seçmenin 31.2 milyonunu kadınlar oluştururken; toplam 6.211 adayın 2.024’ü kadın. Bugün ilk kez oy kullanacakların sayısı ise 2.8 milyon.

FAVORİ SCHOLZ

Anketlerde önde giden SPD’li Olaf Scholz, seçimlerin favori adayı.

14 Haziran 1958 Osnabrück doğumlu. Tekstil sektöründen bir ailenin oğlu.

Hukuk öğrenimi gören Olaf Scholz, 17 yaşından beri Sosyal Demokrat Partili.

Milletvekilliğinin ardından Federal Çalışma Bakanı oldu, 2011-18’de Hamburg Belediye Başkanlığı yaptı.

CDU/CSU ile kurulan son koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı oldu.

23 yıldır Britta Ernst ile evli. Ernst, Brandenburg Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanı. Çiftin çocukları yok.

Seçim kampanyası döneminde ve TV’deki tartışma programlarında sessiz ve sakin kişiliğiyle dikkat çekti.

Özellikle Alman hükümetinin, korona salgınında yardımlar konusunda kesenin ağzını açmasında maliye bakanı olarak önemli bir rol oynadı.

Vaatleri arasında saat başı 9.6 Euro olan asgari ücretin 12 Euro’ya yükseltilmesi ve üst gelir grubuna yönelik vergi artışı yer alıyor.

LASCHET ATAK YAPTI

Hıristiyan Birlik Partileri’nin adayı Armin Laschet, anketlerde son virajda atak yapmışa benziyor. Aradaki puan farkı bire kadar düştü.

18 Şubat 1961 doğumlu. 1994- 98 yılları arasında federal meclis, 1999-2005 yılları arasında ise Avrupa Parlamentosu milletvekilliği görevinde bulundu. Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde Kadın, Uyum ve Aile Bakanı olarak görev aldıktan sonra 2017’de bu eyaletin başbakanlığına seçildi.

Almanya’daki Türk toplumuna yakınlığından ötürü aşırı sağcılar ona kötülemek için ‘Türk Armin’ adını taktı.

Eşi Susanne ile kilise korosunda tanışan Armin Laschet’in yetişkin üç çocuğu var.

Armin Laschet, katıldığı bir etkinlikte Türkiye ile ilişkilerin iyileştirilmesi için çabalayacağını söylemişti. Laschet, genel anlamda Merkel siyasetinin devamı olarak görülüyor.

Laschet vergi artışına karşı. Seçim vaatleri arasında modernleşme ve dijitalleşmenin genişletileceği yer alan Laschet, Başbakanlıkta Milli Güvenlik Konseyi kurmak istediğini de belirtiyor.

İKLİMCİ BAERBOCK

Yeşiller ilk kez federal bir seçimde başbakan adayı gösterdi.

Anketlere sıkı bir giriş yapan Annalena Baerbock’a yönelik intihal iddiaları ve gafları desteği düşürdü.

En genç başbakan adayı. 15 Aralık 1980 yılında Hannover’de dünyaya geldi. Siyaset bilimleri alanında öğrenim gördü. 2013 yılından bu yana Federal Meclis’te Yeşiller milletvekili olarak görev alıyor. 2018 yılında yapılan parti kurultayında Robert Habeck’le birlikte Yeşiller Partisi’nin Eş Genel başkanı seçildi.

Baerbock, seçim kampanyasında özellikle partisinin de ana konusunu oluşturan iklim konularına hâkimiyetiyle dikkat çekti. Genç seçmenler üzerinde etkili olduğu biliniyor. Baerbock partisinin gerçekçiler kanadından.

Yarışta SPD ya da CDU/CSU birinci gelse de, Yeşiller’in koalisyon pazarlıklarında kilit rolde olması bekleniyor.

İletişimci Daniel Holefleisch ile evli, iki küçük çocuk annesi. İyi derecede İngilizcesi ile dikkat çekiyor.

2 ADAYA DA AYNI SORULARI YÖNELTTİLER

ALMAN Bild Gazetesi SPD’li Olaf Scholz ve CDU’lu Armin Laschet’e seçim öncesi aynı soruları yöneltti.

Seçimde en büyük hatanız neydi?

SCHOLZ: Partinin başbakan adayı üzerinde çok erken karar vermesi.

LASCHET: Şüphesiz o birkaç saniye süren o saçma gülmeydi, hâlâ çok kızıyorum.

2015’teki gibi bir mülteci krizini nasıl önlersiniz?

SCHOLZ: Bize yardım etmiş olanlara, ülkemiz dahil sığınak sağlamalıyız. Bu yardım örgütü çalışanları, gazeteciler, eşit haklar için mücadele etmiş kadınlar için geçerli. Diğerlerine yerinde yardım etmeliyiz.

LASCHET: Afganistan’dan komşu ülkelere kaçanlara orada yardım etmeliyiz. Daha ileriye gitmemeleri için orada iyi yaşam koşulları oluşturulmalı. Yasadışı göçle mücadele etmeliyiz. Bu konuda daha fazla Avrupalı işbirliği gerekiyor. Yunanlar ve İtalyanlar tek başlarına üstesinden gelemez.

Pazartesi hangi manşeti görmek istersiniz?

SCHOLZ: Seçmen, Federal Almanya’nın yeni başbakanı olmak için Olaf Scholz’a yetki verdi.

LASCHET: Seçimleri Laschet kazandı!