Havada mahkemelik rekabet

KANADALI imalatçı Bombardier, yeni nesil bölgesel yolcu uçağı CSeries için düğmeye bastığında yeterli sipariş alamamıştı. Projede harcanan milyar dolarların satış rakamları ile geri dönüşü neredeyse imkansızdı. Bombardier’i iflasa kadar sürükleyebilecek bu projeye en büyük destek Kanada’nın Quebec Eyaleti’nden geldi. Ciddi istihdam oluşturan CSeries için 1 milyar dolarlık yardımda bulundu. Böylelikle proje devam etti. Bombardier’in CSeries modeli, iki ayrı uçak tipinden oluşuyor. CS100 modelinin koltuk kapasitesi, 108 ila 133 arasında değişiyor. Gövdesi daha uzun olan CS300’te ise koltuk kapasitesi 160’a kadar çıkabiliyor. Kanadalı imalatçı bugüne kadar uçaktan toplam 360 adet sipariş aldı. Bombardier şirketi, geçen yıl Delta ile büyük bir anlaşmaya imza attı.

BOEING MAHKEMEYE GİTTİ

Toplam 75 uçaklık sipariş için Delta’ya inanılmaz bir indirim yapıldı. Uçakların birim fiyatı 20 milyon dolara kadar düşürüldü.

Bu sipariş ortalığı karıştırdı. Uzun yıllardır koltuk kapasitesi 160’a kadar çıkabilen uçaklar için önce Boeing ayağa kalktı. ABD’li imalatçı, Cseries’e Kanada hükümetinin Quebec üzerinden fazla desteklendiğini belirterek mahkemeye gitti.

Bu gelişmeler üzerine ABD Ticaret Bakanlığı, Kanada’dan ABD’ye ithal edilen tüm Bombardier CSeries jetlerine ek yüzde 79.82 ithalat vergisi talimatı verdi. Bu artışla, Bombardier’in, ABD merkezli şirketlere yaptığı en yeni CSeries jetleri satışında neredeyse yüzde 300’lük ticaret vergisi getirilmiş oldu. Boeing’in Nisan 2017’deki başvurusunu mahkeme geçen ay karara bağladı. Konulan yüksek vergi kararı bozuldu. Mahkeme, serbest ticaretin bu tür ağır vergilerle etkileneceğini belirtti.

AIRBUS ORTAK OLDU

Boeing’in sıkıştırdığı Bombardier’e destek Avrupa’dan geldi. Airbus, Cseries uçaklarına yüzde 50.01 ile ortak oldu. Bombardier C serisi için 17 değişik havayolundan ve leasing şirketinden 360 sipariş almıştı. Airbus, önümüzdeki 20 yıl içinde 100-150 yolcu kapasiteli 6 bin uçağa ihtiyaç duyulacağını öngörüyor. Bombardier’den yapılan açıklamada, “Airbus ile C Serisi uçakların üretim maliyetlerini düşüreceğiz ve satışları hızlandıracağız” denildi. Airbus, Amerikan müşterilerine hizmet vermek üzere Alabama’da Mobile kentinde C Serisi için nihai montaj hattı inşa etmeyi planlıyor. Airbus halen Mobile’deki tesisinde A320 uçaklarının montajını yapıyor. Airbus’tan yapılan açıklamada ise “Bu anlaşma, Bombardier’in en son teknoloji ürünü jet uçak ailesiyle Airbus’un küresel erişimini bir araya getirerek, C Serisi platformunun değerini tam olarak açığa çıkaracak, müşteriler, tedarikçiler, çalışanlar ve müşteriler için önemli bir değer yaratacak” ifadeleri kullanıldı.

Bir dönem, Bombardier ile Brezilyalı bölgesel uçak imalatçısı Embraer arasında ‘devlet desteği’ konusunda ciddi tartışmalar yaşanmıştı. Konu Dünya Ticaret Örgütü’ne kadar gitmişti. Bombardier, Embraer için devlet desteği ile fiyatların indirildiği iddiasında bulunmuştu.

DEVAM EDEN SAVAŞ

Uzun yıllardır Boeing, Avrupalı imalatçı Airbus’ı devlet desteği konusunda suçluyor. Hem A380 hem de A30 projelerinin devlet desteği ile gerçekleştirildiği iddialarını sürdürüyor. Airbus ise ABD’nin askeri projelerle Boeing’e destek verdiğini ortaya koyuyor. Benzer bir iddialaşma, ABD Hava Kuvvetleri’nin tanker uçak ihalesinde yaşanmıştı. ABD Hava Kuvvetleri Komutanı, en verimli uçağın Airbus A330 olduğunu açıklamasına rağmen ihalede Boeing’in 767 modeli seçilmişti.

BOEING EMBRAER’İ ALACAK MI?

AIRBUS ve Bombardier yakınlaşmasının ardından gözler bölgesel pazarın hızlı oyuncusu Brezilyalı imalatçı Embraer’e döndü. Amerikan Boeing ve Embraer ortak şirket kurmak üzere el şıkıştı. Bu şirketin yüzde 51’i Boeing’e ait olacak. Amerikan-Brezilyalı ortaklık ticari havacılık için tasarım ve imalat gerçekleştirecek. Bu ortaklığa, Embraer’in askeri kolu dahil olmayacak.

FRANSIZ JOON UÇMAYA HAZIR

FRANSIZ Havayolları Air France, eskiyen imajı ve bazı hatlarda daha genç yolcuyu yakalamak için yeni bir şirket kurdu. Adını ‘Joon’ koydu. Şirket yüzde 100 Air France. Uçaklardan ekiplere kadar her şey Air France’ın. Örneğin, Air France ile Joon’un İstanbul-Paris gidiş-geliş ekonomi sınıfı bilet fiyatları birbirine çok yakın. Düşük maliyetli bir taşıyıcıdan çok
değişik yapı için yaratılmış bir şirket. Bu şirket sadece İstanbul’a değil, Roma, Barcelona, Seyşeller, Capetown gibi noktalara Fransız bayrağı ile uçacak. Yani bir çekilme yok. Kılık değiştirme var. Genç bir yaklaşım, yenilikçi bir düzenleme gündemde.

İNOVASYON LABORATUVARI

- Uçaklarda, yolcuların kendi bilgisayar, tablet veya cep telefonları ile bağlanacakları kabin eğlence sistemini ücretsiz kullanacaklar.

- Uzun menzilli hatlarda koltuk arkasında ekran da olacak. Air France eğlence sistemi aynen yer alacak.

- Kabinde internet hizmeti verilecek.

- Yolcular Joon’da Air France mil sistemini aynen kullanıp ücretsiz bilet alabilecekler.

- Uçakta ekonominin yanı sıra Air France standartlarında business ve Premium ekonomi sınıfı da olacak.

ACUN ILICALI’NIN UÇAĞI SATILAMADI

TELEVİZYON patronu Acun Ilıcalı’nın ikinci uçağı olan Challenger 300, aylardır satılamadı. 6.5 milyon dolardan satışa çıkarılan uçakta Play Station oynamak için hazırlanmış ekipman bulunuyor. Challenger 300 kiralık olarak işadamı Ali Ağaoğlu’nun uçuşu sırasında bir sistem arızası nedeniyle sorun çıkarınca Ilıcalı da uçaktan soğumuştu. Yeni bir uçak arayışının ardından ikinci el Challenger 605 tipi iş jeti satın alan Ilıcalı, eski uçağının bir an önce satılmasını istiyor.

Ilıcalı’nın yeni aldığı Challenger 605 tipi uçağa TC-AAA tescili verildi. Bu tescil, daha önce uçak sahibi olan Golf Federasyonu Başkanı Ahmet Ali Ağaoğlu’nun bir dönem kullandığı pervaneli Cessna 421 tipi uçağa aitti. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, daha önceden verilmiş tescili bir daha başka bir hava aracının kullanımına vermiyor. Ancak Acun Ilıcalı için bir ayrıcalık yapılarak TC-AAA tescili ikinci el aldığı Challenger 605’e verildi.