Onu marka bağımlısı yapan sizsiniz
Günümüz çocukları serbest zamanlarının çoğunu aileleriyle birlikte alışveriş merkezlerinde geçiriyor, şehir kalabalığında alışveriş paketleri arasında yaşıyor. Yapılan araştırmalara göre bu durum, çocukları marka bağımlısı yapıyor. Uzman Psikolog Ramazan Şimşek, çocukların marka düşkünü olmasının asıl sebebinin anne babalar olduğunu söylüyor.
Çocuklar neden marka düşkünü?
Anne ve baba marka düşkünü de ondan. Her konuda olduğu gibi bu konuda da çocuklar, ebeveynlerinin peşinden gidiyor. Evdeki sohbetlerden etkilenen çocuk, sokakta da bunu uygulamaya başlıyor. Anne en iyi marka perdeden koltuktan söz ediyor, baba ise saatinden ceketinden... Çocuk da arkadaşlarında görüyor, özeniyor, istiyor. Sonrası ise marka bağımlılığı… Hâlbuki çocuk ilk aşamada markanın ne olduğunu bilmez. Ona sunulanı, sunulduğu şekliyle algılar.
Bu durum nelere sebep olur peki?
Yapılan araştırmalara göre marka bağımlılığı 3-5 yaş aralığındaki çocuklara kadar düştü. Bu durum oldukça ciddiyetle ele alınmalı. Çünkü oyunla, hayvan sevgisiyle, doğa sevgisiyle meşgul olması gereken çocuk ‘marka sevgisi’ ile tanıştırıldı. Bu durum gelecekte tüketim ve bencilliği doğurur. Marka, çocuğa çok özel bir olgu gibi sunulduğu için çocuk buna sahip olduğunda kendini sanal bir ‘özel olma’ hali içinde bulur. Çocuk kendini diğerlerinden ayrıcalıklı ve üstün zannetmeye başlar. Buna, marka bir nesneye sahip olmayan çocukları küçümsemek, aşağı görmek eşlik eder. Bu duygu ve düşünce iyileştirilmezse yetişkinlik döneminde ‘narsisistik kişilik bozukluğuna’ neden olabilir.
Anne babalara ne öneriyorsunuz?
Önce anne ve babaları bilinçlendirmek gerekir. Yaptığımız hatayı düzeltmek biz ebeveynlere düşer. Biz değiştiğimizde çocuk da değişecektir.
- Aileler öncelikle bu durumun kötü niyetli kişilerce pazarlandığı konusunda bilinçlenmeli. Çocuklara marka giydirme gayreti olan üreticiler, bunun reklamını yapanlar açıkça çocuk istismarı yapmaktadır ki birçok gelişmiş ülke çocukların reklamlarda kullanılması konusunda aşırı duyarlılık göstermektedir.
- Ebeveyn olarak sadece giysilere değil tüm nesnelere (telefon, saat, araba vs.) gereğinden fazla ilgi göstermek çocuğun da olumsuz etkilenmesine neden olur.
- Tatil günlerini mümkün olduğunca AVM’lerden uzak durulmalı ve doğaya çıkılmalı. Çünkü AVM’lerde büyüyen çocuk ‘tüketmeyi’ öğrenir.
- Çocukları mümkün olduğunca televizyon ve tabletlerden uzak tutulmalı. Gösterilen reklamlar tüketme ve marka düşkünlüğünü besler.
- İhtiyaç olmadığı halde alınan her oyuncak, her giysi, hatta her yiyecek bu sorunu besleyecektir.
- Çocuklara çalışmak, emek vermek, paylaşmak, çevreye doğaya saygılı olmak gibi değerler verilmeye çalışılmalı.
