Umut Kaşan'la Vitrin " Dalış dünyadaki en güvenilir sporlardan biri"

Sinan Hocam merhaba, Sizi plaja görenler “Aa bak dalgıç diyorlar” öncelikle siz kendi işletmenizi, işinizi nasıl tanımlıyorsunuz?

‘Okenos’ tam anlamıyla bir ekip ortamı ve aynı zamanda samimi ve profesyonel çalışanlardan oluşan okul gibi bir dalış merkezidir. Bize dalış deneyimini yaşamaya gelen kişiler de genellikle müşteri profilinden öteye geçerek yeni arkadaşlarımız olma potansiyeline sahip bireyler oluyorlar, zira ilk kez gelen kişi ile dalış sonrasında dalış merkezimizden ayrılan kişi bizden giderken aynı profili, aynı modu ve hatta aynı bakışı sergilemiyor. Yüzünde kocaman bir gülümseme, rahatlamış halde, mutlulukla, özlemle bizlere veda ediyorlar. Bu da zaten bizlerin en büyük kazancı! Dalış aktivitesi dalış öncesi brifing ve dalış süresi olmak üzere toplamda bir saat kadar sürüyor. Bu zaman dilimi içerisinde öncelikle kişiye gerekli ekipman kullanımı ve su altında nasıl iletişim kuracağımıza ilişkin bilgilendirme sunuyor, sonrasında hem eğlenmek hem de rahatlamak üzere birlikte su altı yolculuğumuza başlıyoruz.

Okenos Dalış Merkezi Didim’de kaç yılında başladı? Sizi daha yakından tanıyabilir miyiz? Sinan Karabacılı kimdir?

Okenos Dalış Merkezi 1999 yılında İzmir Karaburun’da başladı. 2001 yıllında son 22 yılımızı geçirdiğimiz, Didim 3 Koydayız. Didim’in bu plajı 3. Koy’u hiç planda olmayan bir Didim ziyaretinde çok sevdiğimiz bir arkadaşımızın, o günlerde bize çevreyi dolaştırdığında keşfettik. Bize Didim’i anlatıyordu, burası da 3 Koy diyerek, bizi plajı koyu tepeden görebileceğimiz bir noktaya getirdi. O günlerde daha marina yolu yok. Ege Caddesi daha bomboş, Menderes Bulvarı da tek şeritli gidiş geliş. Bugünkü marinanın orada denize uzanan bir yarım adacık ve ucunda kayalıkları görünen muazzam bir resif. İlk görüşte aşktı hissettiğim. Burada kalalım dedim. Neyi nasıl yaparız? Burada Dalış Turizmi olur mu? Yeterli turist ya da potansiyel var mı? Hiç düşünmedik. Böyle bir koydaysan her şeyi yapabilirsin diye düşündük. Başlarda herkes en yakınımızdan en kıdemli yerel yöneticiye, en eski işletme sahibinden en büyük tur operatörüne kadar herkes burada dalış da dalış turizmi de olmaz dedi. Biz de turizm mektepli iki ortak, henüz 30’ların başında kolları sıvadık ve çalıştık. Bu sene 22. yıllımızda Aydın ilinin en eski faal dalış merkeziyiz. İngiltere’de Almanya’da gazete ve dergilere konu olduk. O zaman sosyal medya yok, basılı medyadan bahsediyorum. 2018 yılında Forbes dergisinde 2019 yılında dünyada dalınabilecek en güvenli 10 dalış merkezinin arasında gösterildik. Yıllar içinde Şili’den dalıcılar Fransa’dan televizyon ekibi geldi bizi buldu. Anlatmayla bitiremeyeceğim kadar çok öğrenci / Scuba Diver yetiştirdik, dalış profesyoneli eğittik. Eminim bu yazıyı okuyarak ilk defa bizden haberdar olan Didimliler ve Didim dışından kişiler olacaktır. Onlara önerim yaz bitmeden bizimle temasa geçin ve ilk fırsatta sualtını keşfedin. Cevaplaması en zor soru da Sinan nasıl biri. (gülümsüyor) Böyle biri işte “Didim sever, Doğa sever, hayvan balık ağaç bitki börtü böcek sever 3.Koy ve de kahve sevdalısı.”

Sinan Hocam Alternatif Turizm yapmanın zorlukları nelerdir?

Doğrusunu isterseniz Didim’de alternatif turizm yapmak hiç de zor değil Umut Hanım. Düşünün Didim iki büyük Milli Park arasında (Bafa Gölü Milli Parkı ve Güzelçamlı Milli Parkı) dört ören yerine sahip (Apollon-Miletos -Priene ve Herakleia) 52 kilometre sahil şeridi güneyinde Milas havalimanı kuzeyinde İzmir havalimanı. Alternatif turizm için gereken her imkâna sahip tek yapmamız gereken tasarlamak, arz etmek ve doğru pazarlama. Şehrimizi şu her şey dâhil sistemden, otel, güneş, kum, denizden ibaret olmadığını kavramak gerek. Turizm sezonu kısala kısala 70 güne sıkıştırıldı. Topyekûn bir silkinip bu süreyi en az 300 güne çıkarmalıyız. Dalış bir alternatif turizm hareketidir. Yelken, atçılık, kampçılık spor, futbol kampları, dağcılık, kuş gözlemciliği, sportif balık turu, kültür turizmi, fotoğrafçılık güzel sanatlar gibi bunlar bir çırpıda aklıma gelen Alternatif Turizm hareketleri. Ama biz ilçe olarak charter uçuşlara ve otellin açılıp kapandığı tarih aralıklarına kitlenip kalmışız. Hâlbuki bu şehirde 8 ay yaz yaşanıyor. Turizm şehri yerine bir inşaat emlak şehri olduk. Çıkarın bu değerleri Didim’den kim gelir, ev alır Didim’den. Onun için hep beraber tüm bu değerleri yaşatmalıyız ki biz de yaşayalım bizden sonraki nesil de yaşasın.

Eğitimlerini verdiğiniz ve deneme dalışları ile su altını yaptırdığınız Scuba Diving ile ilgili bilgi verir misiniz?

Bize dalış yapmaya gelirken maruz kaldığınız trafik daha tehlikelidir. Dalışta kurallara uyduğunuz sürece size kimse gelip de çarpmaz önüne atlamaz ya da kırmızıda geçmez. Ben 30 yıldır dalıyorum ve iddia ediyorum ki kuralara uyduğunuz sürece dünyadaki en güvenli sporlardan birisidir. Dalışa başlama yaşı dünyada 10 Türkiye’de 14. 14 yaşına gelmiş herkes deneme dalışına katılabilir ya da dalış eğitimi alıp sertifikalı lisanslı dalıcı olabilir. Tabii 18 yaş altı dalıcılar için aileden aldığımız bir onay belgesi var. Lisanslı dalıcı olabilmek için sektörde sertifikasını alabileceğiniz SSI, PADI, CMAS ve ulusal TSSF gibi büyük dalış organizasyonları var. Biz de tüm bu organizasyonların eğitimlerini vermekteyiz. Hatta Türkiye’nin ilk sertifika ve eğitim veren Engelli Dalış Merkezidir Okenos Dalış Merkezi. Engelli Eğitmeni yetiştiricisiyiz. Geçmiş yıllarda Didim Engelliler Derneği ile Avrupa’nın en büyük engelli festivalini gerçekleştirdik. Scuba Diving isteyen herkesin yapabileceği güvenli bir spordur. Doğru eğitmen ve doğru ekipman ile çok keyifli bir hobiniz olur. Buradan okuyucularımıza şunu da söylemeliyim. Lütfen organizasyonun peşine düşmeyin. Çünkü sizi dalıcı yapacak olan bu isimler değil bu isimlerin eğitimini veren eğitmen ve dalış merkezleridir. Onun için ‘Ben PADI/SSI istiyorum kaç para? Yerine eğitmen kim? Kaç öğrenci mevzun etmiş? Dalış merkezi kaç yıldır hizmet veriyor? Gibi daha önemli soruları sorun. Hangi organizasyondan eğitim almak istediğinize ise sonra karar verin ve öncesinde mutlaka bir deneme dalışı yapın sonra eğitime geçin. Böylece hem siz kendinizi ve bu sporu denemiş olursunuz hem de eğitmen ve dalış merkezi hakkında bilgi sahibi olursunuz.

Didim’i su altı turizmi açısından nasıl değerlendirirsiniz?

Didim’in sualtı habitatı canlı bakımından çok zengindir. İşte tam da bu Didim’in, sualtının en büyük düşmanıdır. Kaçak avcılık, kontrolsüz avcılık yüzünden çok zengin olan sualtımız balık ve canlı fukarası yapıyor. Mesela Didim için deniz patlıcanı ve denizkestanesi toplayıcılığı izni verildi. O günlerde yüzlerce tekne geldi ve sonrasında bu canlıların tonlarcası kısa bir zamanda habitattan çekildi. Deniz suyunun kimyası bozuldu. Belki yukardan bakınca belli olmuyor ama biz aşağıda mevcut tüm zararı görüyoruz. Bu gibi avcılıklara izin verilmezse ve belli bölgeler Sualtı parkı ilan edilir korumaya alınırsa Didim sualtı da suyun üstü kadar keyif ve zenginliğe sahip olacaktır. Tabii bu senin benim yapabileceğimiz bir şey değil. Yerel yönetim, kaymakamlık ve hatta tüm STK’lar birlikte işbirliği ile çalışırsa olur.

Sinan Hocam peki size göre Su Altı Dalış Turizmi açısından ülkemiz nasıldır?

Türkiye Sualtı Turizmi de Didim ile ilgili söylediklerimin makro halidir. Dalış Turizmi için gerekli olan tüm doğa koşullarının hepsine sahibiz. Ancak yeterince doğru kullanamıyoruz ve ülkemizi pazarlayamıyoruz. Avrupa ana karasının 3 saatlik uçuş mesafesinde sıcak sulara sahipken, Hırvatistan bizden kat be kat daha uzun süre dalış sezonuna sahip ve daha fazla dalıcıya ev sahipliği yapıyor. Yapılması gereken sezonu ve tarifeli uçuşları 90 günden daha fazla güne uzatmak. Bu vesile ile oteller açık olacaktır. Uçuş ve konaklama imkânı sağlanırsa bizim gibi tedarikçi ve hizmet sektörü hakkında uzun uzun konuşabiliriz

Didim’de su altı turizmini canlandırmak için suni bir batık yaratıldığını öğrendim. Neden daha sonrasına, Didim’deki bu batığa dair bir haber ve görüntü bulmakta zorlandım? Batık projesi Didim’de karşılığını buldu mu?

Maalesef hayır. Didim batık projesi, Dönemim Turizm Derneği başkanı günümüz belediye başkanı Deniz Atabay’ın büyük çaba ve emekleriyle gerçekleşti. Deniz Abi bize kalsa ulaşılması daha kolay ve güvenli bir derinliğe batırırdık batığı. Ama karar verici kocaman bir heyet vardı ve sualtında habitat oluşturmaya en uygun derinlik ve konum seçildi. Batık her dalgıcın inemeyeceği sadece ileri seviye ve uzman dalıcıların inebileceği, akıntısı bol derin bir noktada. İşte bu yüzdendir ki maalesef dalış turizmine pek uygun olmayan bir batık oldu. Ben bu sohbetimizi fırsat bilerek buradan tüm yerel yöneticilere seslenmek isterim. Gelin hep beraber bir sualtı parkı oluşturalım. Bu park her türlü avcılığa ve tekne trafiğine kapalı olsun. Aydın Büyükşehir’in elinde bulunan Suni Resif Projeleri için olan beton kalıplardan alalım, Didim’de beton inşaat işi yapan da çok. Onlar da bir el verirlerse bu betonları döker sualtına, balık yuvası yaparız harika olur. Ben bizzat Okenos Diving olarak yurt içi ve yurtdışından sualtı biyologları getirir ve bu özel sualtı parkında yaşam başlatıp, popülasyonun canlanması için gereken tüm çalışmaları yapar ve yürütürüm. Hatta Didim bir barış kentidir ve her 1 Eylül geleneksel Barış Şenlikleri yapılır. Biz de tıpkı Kaş‘ta olduğu gibi bir tank batıralım ya da bir top bataryası. Didim’de savaş karşıtı eşsiz bir sualtı parkımız olsun. Karadenizdaş komşularımız Ukraynalı Rus yerleşimciler de var şehrimizde artık, bu projeye onları da dâhil edelim. Savaşmayalım Dalalım adında bir sualtı parkımız neden olmasın?

Üç tarafımız denizlerle çevrili, fakat sahil beldelerimizde sık sık boğulma vakaları ile karşılaşıyoruz ve maalesef çoğu kayıp, kendi yerlimiz ya da gelen yerli turist. Çözüm öneriniz var mı?

Öncelikle Didim’deki vakaların sebebi diğer denizlerde olduğu gibi akıntı, gel git, girdap ani derinlik, yüksek dalgalar değil. Didim son derece sakin ve öngörülebilir bir denize sahip. Bizdeki boğulma vakalarının sebebi ağırlıklı olarak yüzme bilmemek ya da yeterince iyi yüzücü olmamak. Bunun da çözümü daha fazla cankurtaran kulesi ya da cankurtaran teknesi koymak da değil. Onların da işi boğulmaya müdahale etmek, biz asıl hiç boğulma vakası yaşanmamasına çözüm bulmalıyız. Daha fazla uyarıcı yazı ve tabela ile uyarmalıyız. Boş kalan billboardlara da benzer yazı ve uyarılar ve en önemli atılım olarak eğitim, kapalı yüzme havuzu. Tam ya da yarı olimpik hiç fark etmez. Kapalı havuzda, yıl boyu her yaş grubuna yüzme eğitimi verilmelidir. Didimliye yüzme bilinci aşılanmalıdır. Yüzlerce binlerce cankurtaran kulesi de dikseniz yine de vakaları durduramazsınız. Bu sebepten Didim’de ilk yüzme okulunu da biz başlattık. D’marin ve Elegance Hotel o dönem bize geçici olarak havuzlarını kullanmamıza izin verdi. Ancak yoğun talep ve kısa yaz sezonu yüzünden açık havuzlar bu talebi karşılayamadı. Kapalı havuz imkânımız da olmadığı için biz de bu hizmetimizi sadece iki yaz dönemi yapabildik.

Sub- Yoga dersleri de verdiğinizi gördüm. Sub Yoga nedir? Sub Yoga’ya başlamak için ne gereklidir?

SUP Yoga için kısaca doğada zihinsel ve bedensel gelişimdir diyebiliriz. SUP Yoga, birbirinden farklı iki disiplin olan Stand Up Paddle Surf ile Yoga çalışmalarının birlikte uygulanmasından doğan ve su yüzeyinde çok daha verimli ve etkin bir denge işleyişi kazandıran bir tekniktir. İlk kez Florida’da uygulanmaya başlanan SUP Yoga, fiziksel ve zihinsel gelişimde olağanüstü faydalar sağlayan bir aktivite olmasının yanı sıra doğada keyifli ve kaliteli zaman geçirmeniz için fırsat sunar. SUP Yoga dersleri, Yoga disiplini çerçevesinde yer alan asana (duruş), pranayama (nefes çalışması), mudra (el hareketleri) ve meditasyon (içsel gözlem) gibi pratiklerin herhangi bir Paddle Surf tahtası üzerinde uygulanabilmesini hedefler. Şayet yoga konusunda hiçbir deneyiminiz yoksa birinci seviye veya başlangıç seviyesi olarak tanımlayabileceğimiz ilk etap çalışmalarında su yüzeyinde denge, kasların verimli şekilde çalıştırılması ve aynı zamanda odaklanma kabiliyetinde gelişim hedeflenmektedir.

MESLEĞİ GENÇLERE TAVSİYE EDİYORUM

Sinan Hocam Dalış Eğitmenliği gençler için nasıl bir meslektir? Gençlerimize ve ailelerine mesleğinizi tavsiye eder misiniz?

Kesinlikle evet. Günümü şartlarını düşündüğünüzde bu yolda ilerlemek isteyen gençlerimizin yolu açık. Gezmeyi, öğrenmeyi, yeni insanlarla ve yeni kültürler tanımayı, insan ilişkilerinde başarılı olmayı ve vizyonunu genişletmeyi hedefleyen her genç veya yetişkin birey için değerlendirilmeye değer bir meslektir. Elbette kişinin su ve doğa ile olan ilişkisi ve bu ortamlara olan yatkınlığı da önemli. Bu konuda kafalarında soru işaretleri olan herkes telefonla arayıp bana sorular soruyor. Onlara her zaman tavsiyem gelip öncelikle bizimle bir keşif dalışı yapmaları. “Bizimle” diyorum çünkü burada önemli olanın dalış merkezinden ziyade onu yapılandıran eğitmenler olduğuna inanıyorum.

Su Altı Dalış Turizmine daha çok yerli turist mi yabancı turist mi ilgi duyuyor?

Açıkçası biraz göreceli bir durum. Dönem dönem ve turizmin dünya ve Türkiye genelindeki dağılımına göre ilgi duyan müşteri profili de oldukça değişkenlik gösterebiliyor. Her ne kadar bu tip faktörler esas sonucu etkiliyor olsa da genel olarak yabancı turistin yerli turiste göre, en azından günümüz hayat standartları göz önünde tutulduğunda, bu tür spor ve eğlence aktivitelerine zaman ve imkân ayırmasının biraz daha kolay gibi göründüğünü söyleyebilirim.