CPU nedir, nasıl çalışır? İşte merak edilenler

Bir bilgisayar tüm donanımsal özelliklere sahip olsa da CPU yani bir işlemci olmadan çalışmaz. Bilgisayarların işletim sistemini ve diğer programların çalışmasını sağlayan ve birimler arasındaki veri akışını kontrol ederek veriyi işleyen donanım birimine Merkezi İşlem Birimi yani "Central Processing Unit" (CPU) denir. Yani, kısaca işlemci de denebilir. Bir bilgisayarın en önemli parçası olan CPU, transistor olarak adlandırılan yarı iletken elektronik malzemelerden oluşur. İşlemciler, kendisine verilen verilen aritmetik ve mantıksal komutları yerine getirir. Yazılım ile donanım arasında sürekli bağlantı sağlayarak tüm donanım birimlerini yönetir.

İşlemciler, kendilerine yüklenen komutları istenildiği zaman yerine getirmek üzere üretilirler. Bir bilgisayardaki her işlemi yerine getiren CPU'nun matematiksel ve mantıksal işlemeri yapan birimine ALU (Arithmetic Logic Unit) denir. Bu komutlar; matemetiksel ve mantıksal olmak üzere 2'ye ayrılır. Yani, toplama, çarpma, çıkarma, mantıksal ve kaydırma komutlarıdır. Bu komutları yerine getirmek için elektrik sinyalleri transistörlerden geçerek toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi temel matematiksel işleme dönüştürülür. Ayrıca bilgisayarlar, kendinde tanımlı olmayan komutları yerine getiremez.

Bir CPU'nun ALU'dan geri kalan yapısını veriyolar, çeşitli denetleme ve kontrol bileşenleri ile hafıza birimleri oluşturur.İşlemcilerin büyük bir bölümü CPU soketinde ve ana kart üzerinde bulunur. İşlemcinin altında bulunan bağlantı pinleri yardımıyla ana karta bağlanarak tüm işlemlerin yerine getirir. Her CPU'nun altında yüzlerce bağlantı pini yer alıyor. Bu pinlerin takılacağı ana karttaki işlemci soketi her modelde farklıdır. Ayrıca, belli türdeki işlemcileri destekler.

İlk işlemci 1970'lerin başında Intel tarafından 4004 adıyla çıkarılmıştır.