Dünden bugüne çeviriyi hatırlamak

Çevirinin dünyada ve bizde ne kadar önem taşıdığını tekrarlamaya, tarihinden söz etmeye gerek yok. Milli Eğitim Bakanlığı’nın kurduğu Çeviri Bürosu ile Tercüme Dergisi’nin hâlâ başvuru kaynakları arasında yer alması, çevirinin düşünce ve edebiyat hayatımızdaki yerini unutturmuyor.
Şimdi çeviri ödülleri veren jüriler yeni bir yöntemi uygulamaya başladılar.
Karar aşamasında, ödül alacak yerli ya da çeviri kitap sayısını azaltma işlemi başladığında jüri üyelerini bir tereddüt alır.
Hepsi de ödüle layık bulunduğundan, içinden birini seçmenin güçlüğünü her jüri üyesi yaşamıştır. Bu konuda ‘kısa liste’ denilen usul, bu tereddüdü biraz olsun gideriyor. Ödülü kazanan kitabın yanı sıra diğer iki kitap da bence aynı derecede beğenilmeyi ve okunmayı hak ediyor.
Biz de Talât Halman Çeviri Ödülü jürisi olarak bu sistemi benimsedik. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen ödül, bu yıl beşinci yılına girdi. Ödülün amacı nitelikli edebiyat çevirilerini ve çevirmenleri maddeten ve manen desteklemek.

Jüri aşağıdaki adlardan oluşuyor:

• Doğan Hızlan - Başkan
• Sevin Okyay - Yazar, çevirmen
• Ayşe Sarısayın - Yazar, çevirmen
• Yiğit Bener - Yazar, çevirmen
• Kaya Genç - Yazar, çevirmen 

Son değerlendirmeye kalan üç çeviri ise şu eserler oldu:

• Pusula - Mathias Enard - Çeviren: Ebru Erbaş (Can Yayınları)
• Kızıl Kahkaha - Leonid Nikolayeviç Andreyev - Çeviren: Kâmil Kayhan Yükseler (Everest Yayınları)
• Çarpık Dünya - Vladimir Nabokov - Çeviren: Levent Mollamustafaoğlu (İletişim Yayınları) 

�

�

Şimdiye kadar ödül alan eserler ise şöyle:

• Alberto Manguel’in ‘Dönüş’ adlı novellasını İngilizce aslından Türkçeye çeviren Ülker İnce.
• Georges Perec’in ‘La Boutique
• Obscure: 124 Rêves’ adlı eserinin ‘Karanlık Dükkân: 124 Rüya’ adlı çevirisiyle Siren İdemen.
• Anna Seghers’in ‘Transit’ adlı eserinin aynı adlı çevirisiyle Ahmet Arpad.
• James Joyce’un ‘Finnegans Wake’ adlı eserinin ‘Finnegan Uyanması’ adlı çevirisiyle Fuat Sevimay.

İyi çevirmenler ülkemize birçok değerli kitap kazandırmıştır. Özellikle şiir çevirileri her zaman tartışılmıştır.
Jean Cocteau’nun bir sözü tekrarlanır durur: “Şiir bir başka dile çevrilemez, yazıldığı dile bile.”
Oysa dünyanın iyi şairlerinden birçoğunu bizim şairlerimiz dilimize çevirmişlerdir.
İlk anda anımsadıklarımı yazmalıyım: Cevat Çapan, Sabri Altınel, Sait Maden, Ülkü Tamer

Altın Kitaplar’da çalışmaya başlamam da bir çevirinin redaksiyonu ile gerçekleşmiştir. Bernard Malamud’un ‘Kiev’deki Adam’ adlı kitabını yayına hazırlamam için Dr. Turhan Bozkurt kitabı aslıyla birlikte bana vermişti...
Çevirinin ve çevirmenin edebiyat dünyası için vazgeçilmezliğini her iyi okur bilir.