Prof. Dr. Nurten Sargın

‘Fresh Start Effect’ ile yeni yıla hızlı başlayın

Davranış bilimcilerin ‘fresh start effect’ yani ‘yeni başlangıç etkisi’ (YBE) olarak tanımladığı kavrama göre, yılın ilk ayı veya ilk gününde davranış değişikliğine gitme ve yeni kararlar alma olasılığımız artıyor. Koyduğumuz hedefleri gerçekleştirmek için çok daha motive olduğumuz bu günlerde, uzmanlar özellikle sınava hazırlanan öğrencilere, ‘yelkenlerinizi yeni başlangıç etkisiyle doldurun’ diyor.

Öğrenciler yeni yıl hedeflerini nasıl belirlemeli?

Geride kalan 365 günün ardından yeni bir yılı kucaklamaya hazırlanıyoruz. Her senenin sonunda ise genellikle geçirdiğimiz yıl neler yaptığımıza ve hedeflerimizin ne kadarını gerçekleştirdiğimize bakıyoruz.

Öğrenciler yeni yıl hedeflerini nasıl belirlemeli?

İnsan hayatında kararların alındığı dönüm noktaları vardır. Bunlar bazen tüm yaşamımızı etkileyen evlilik, iş değiştirme veya emeklilik gibi durumlarken, kimi zaman da her yıl tekrarlanan, yeni kararların alındığı ve uygulamaya konduğu gibi doğum günü, yılbaşı gibi yılda bir kez olan ve her yıl tekrarlayan tarihler olabiliyor. Yeni kararların alınmasında bu tarihlerin seçilmesi, motive edici ve hatırlatıcı olması açısından önemli. Bu nedenle her yıl değişim, dönüşüm ve yenilik için alınacak kararlarda yeni yıla giriş tarihi başlangıç olarak seçilebilir.

Ebeveynler ara tatilde çocuklarıyla nasıl vakit geçirmeli?

Ara tatile çıkan öğrenciler için şimdi dinlenme vakti. Bu süreçte çocuklar, 9 gün boyunca okuldan uzak kalacak ve aileleriyle birlikte vakit geçirebilecek. Ancak tatil boyunca günlük planları değişecek olan çocukların rutinlerinin bozulmaması için ailelere büyük bir iş düşüyor.

Ebeveynlere ara tatil önerileri

Bilindiği gibi Milli Eğitim Bakanlığı tarafından birinci dönem ara tatil tarihleri 11-15 Kasım 2024 olarak belirlenmiş ve beklenen tarih de gelmiştir. Bu hafta itibariyle okullar bir hafta süreyle tatile girmiştir. Gerçekte eğitim öğretime verilen molalar çocuklar, öğretmenler ve aileler için rutinin bozulması, kısa süreliğine de olsa günlük yaşamın yeniden düzenlenmesi anlamına gelmesi olarak yorumlanabilir. Bu noktada tatil planlarının yapılması önemli.

Cinsiyetçi küfürler şiddetin temelini oluşturuyor

Günümüz gençleri duygu ve düşüncelerini ifade ederken küfürlü söylemleri daha fazla tercih ediyor. Öyle ki eğitimciler, genç neslin cümlelerinin sonunda nokta yerine küfür olduğunu belirtiyor.

Bana yüzünü göster sana adını söyleyeyim

Reichman Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre, isimler zamanla yüz görünümünü şekillendiriyor. Bireysel değerlendirme ve yapay zekâ kullanılarak yapılan araştırmada, aynı ismi taşıyan yetişkinlerin yüzlerinin birbirlerine benzediğini ortaya çıkarıldı.

Günümüzün yeni problemi: Yalnızlık pandemisi

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), geçtiğimiz yıl mevcut küresel tahminlere göre her 4 yetişkinden birinin yalnızlık yaşadığını açıkladı ve sosyal ilişkileri olmayan insanların erken ölüm riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtti.

Okullarda neden şiddet olayları yaşanıyor?

Şiddetin her geçen gün, toplumun her kesiminde, kurumlarında artarak devam ettiği gözlemleniyor. Şiddetin görüldüğü kurumların başında da okullar geliyor. Geçmiş yıllarda Türkiye’de öğretmenin öğrenciye, öğrencinin öğrenciye uyguladığı şiddet türleri konuşulurken, günümüzde ise öğrencinin öğretmene yönelik uyguladığı şiddet haberleri sıklıkla görülmeye başlandı.

Çocuklar eğitim yılının ikinci dönemine nasıl hazırlanmalı?

Eğitim öğretim yılının birinci döneminin tamamlanmasıyla başlayan yarıyıl tatili sona ermek üzere. 5 Şubat’ta ülke genelinde tüm okul zillerinin çalmasıyla öğrenciler yeniden sınıflarıyla buluşacak.

İkinci döneme hazırlık

Yine bir tatilin sonuna yaklaştık. Okula başlama telaşı ve uyum sorunları başlıyor. Tatil deyince aklımıza mola vermek, ara vermek, dinlenmek, eğlenmek, çalışmayı bırakmak gibi kavramlar gelir. Tüm bunlar da bireylerin rutininin dışına çıkması anlamını taşır.

Korku içerikleri toplumsal şiddeti artırabilir

Sosyal medyada korku sahneleriyle öne çıkan ve çoğunlukla çocukların izlediği videolar tehlike yaratıyor. Çocuk psikolojisine uygun olmayan oyun videolarının milyonlarca takipçisi var. Uzmanlar, bu tarz korku ve şiddet içerikli videoların hem akran hem de toplumsal şiddeti artırabileceği konusunda uyarıyor.

Çocuk sorumluluklarını erteliyorsa…

Günlük hayatta ebeveynlerin çocuklarına söyledikleri, ‘Ödevlerini tamamlamalısın’, ‘Dişlerini fırçaladın mı?’, ‘Oyuncaklarını toplamamışsın’ gibi cümlelere sıklıkla rastlayabiliriz. Bu cümleler aslında çocukların mevcut görevlerini tamamlamasının yanında sorumluluk duygusu kazanmalarını da hedefliyor.

Sorumluluklarını erteleyen çocuklara nasıl yaklaşılmalı?

En genel tanımıyla sorumluluk, bireyin kendisine ait bir işi, görevi yerine getirmesi olarak belirtilebilir. Sorumluluk her yaşta yerine getirilmesi gereken bir iş ve bunlar yaşlara göre farklılık gösterir. Sorumluluk hem hissedilmesi gereken bir duygu, hem de gösterilmesi gereken bir davranış. Her yaştaki insanlardan gelişim görevlerine bağlı olarak sorumluluk duygusu ve davranışları beklenir. Sorumluluk duygusunun kazandırılmasında çocukluk dönemi kritik dönem olarak değerlendirilebilir.

Okulda ve sınavda kız çocukları daha endişeli

TÜİK’in 2022 yılı Çocuk Araştırması, okul baskısı ve sınav stresinin kız çocuklarında daha fazla görüldüğünü ortaya koydu. Uzmanlar, kız çocuklarındaki bu endişenin toplumsal baskıdan kaynaklandığını belirterek, “Eğitimi çıkış yolu olarak görüyorlar” değerlendirmesi yaptı.

Travma arşivi oluşturmayın

Depremzede çocukların fotoğraflarının sosyal medyada paylaşılmaması konusunda uyarılarda bulunan uzmanlar, “Paylaşılan fotoğraflar çocukların travmalarına dair bir arşiv oluşturuyor. Yıllar sonra bu anı tekrar hatırlatmak doğru değil” dedi.

HEGEM Vakfı'nın "Türkiye'nin şiddet haritası" araştırması

- HEGEM Vakfı'nca Türkiye'de 2 yılda 104 bin gencin yanı sıra cezaevindeki yaklaşık 5 bin 400 mahkuma ulaşılarak yapılan araştırmada, "Suç işlemekten sizi ne men eder?" sorusuna, katılımcıların yüzde 42'si "Allah korkusu", yüzde 25'i de "kanun korkusu" yanıtını verdi - Araştırmada, öğrencilerin birbirlerine şiddet uygulama sıklığının yüzde 81.5'e çıktığı, yüzde 83'ünün kızgın ve öfkeli olduğu, yüzde 85,5'inin de karamsar olduğu sonucuna varıldı