Tüketici kredisine saldırıp ‘olmayan’ parayı harcıyorlar

Migros Genel Müdürü Ömer Bozer, ‘‘Talepte son zamanlarda güvene dayalı bir artış var. Ancak, vatandaÅŸ tüketici kredilerine, taksitli satışlara yöneliyor.Buna karşın vatandaşın cebindeki para artmıyor. Yani, ‘olmayan' parayı harcama dönemi baÅŸlıyor’’ dedi.EKONOMÄ°K verilerdeki olumlu geliÅŸmelere raÄŸmen henüz vatandaşın gelirinin artmadığına dikkat çeken Migros Genel Müdürü Ömer Bozer, ‘‘Taksitli satışlar artıyor, ama vatandaşın cebindeki para artmıyor. Olmayan parayı harcama dönemi baÅŸlıyor’’ uyarısında bulundu. Bozer, tüketici talebinde son zamanlarda gözlenen artışın sadece ‘‘güven ortamı’’ndan kaynaklandığını vurguladı. ‘‘Bir tehlike var ki, uyarmak herkesin görevi’’ diyen Bozer, ÅŸunları söyledi: ‘‘Herkes tüketici kredilerine saldırıyor. Bu son derece tehlikeli. 2001 krizine ayağımızı yorganımıza göre uzatmadığımız için girdik. Bu da aynı ÅŸeye yol açabilir.’’Bu yıl 50’inci kuruluÅŸ yılını kutlayan Migros'un 2004 yılı sonunda toplam 1.8 milyar dolar ciro hedeflediÄŸini belirten Ömer Bozer, 150 milyon dolarlık yatırım planladıklarını vurguladı. Ömer Bozer ile ekonomideki geliÅŸmelerin yanısıra Migros'un 2004 yılı beklentilerini konuÅŸtuk.Ekonomideki geliÅŸmeleri nasıl deÄŸerlendiriyorsunuz?- Ekonomide son derece olumlu geliÅŸmeler var, ama hálá tüketici talebinde büyük bir artıştan söz edemeyiz. Şöyle bir tehlike var ki, uyarmak herkesin görevi. Tüketici kredileri öyle bir hal aldı ki, yüzde 1.8 faiz ucuzmuÅŸ gibi herkes kredilere saldırıyor. Bu son derece tehlikeli. 2001 krizine ayağımızı yorganımıza göre uzatmadığımız için girdik. Bu da aynı ÅŸeye yol açabilir. Yüzde 1.8 aylık faiz çok fazla. Eskiye göre çok az ama enflasyonun aylık yüzde 1 bile olmadığı bir ortamda bu faiz göreceli olarak fazla. Taksitli satışlar artıyor, ama vatandaşın cebindeki para artmıyor. Olmayan parayı harcama dönemi baÅŸlıyor.Peki bu ortamda tüketicinin talebinin az da olsa artmasını neye baÄŸlıyorsunuz?- Tüketicinin talebini artırıcı bir ÅŸey yok, gelir artışı yok. Ortada güzel bir güven ortamı var. Sadece tüketicinin güveninde artış var. Bu talebe yansıyor. Yoksa alım gücünde hissedilir bir ÅŸey yok. Çünkü onun olması için zamana ihtiyaç var. Bunu hemen beklemek de iyimserlik olur. Bu yıl ne kadarlık yatırım planlıyorsunuz- Yurt dışı dahil toplam 150 milyon doların üzerinde yatırım yapacağımızı tahmin ediyoruz. Yeni ülkelere gidecek misiniz?- Evet, yeni ülkeler olacak. Bu yıl Makedonya Ãœsküp'te bir alışveriÅŸ merkezi açacağız. Arsayı aldık, bu yatırım 15-16 milyon dolarlık bir yatırım olacak. Ukrayna'ya bakıyoruz. Yakın çevremizi kontrol ediyoruz. Ama Irak ve Ä°ran'da epey hareketlilik var. Perakendecilikte belli bir hacme ulaÅŸmadan baÅŸak bir ülkede kuvvetli olamıyorsunuz. O yüzden öncelikle bulunduÄŸumuz ülkelerde çok kuvvetli olmak istiyoruz. Rusya'da devlerle mücadele ediyoruz. Moskova'da bir Rus firmayla liderliÄŸi paylaşıyoruz.Çin pazarına iliÅŸkin planlarınız var mı?- Çinliler bizi ısrarla yatırıma davet ediyor. Ama bizim sektörümüzdeki bütün dünya devleri orada. En az 100 milyar dolar cirolu bu devlerle bizim oralarda rekabet ÅŸansımız zor. Biz daha çok rekabet avantajımızın olduÄŸu yerleri düşünüyoruz. Çin dünyanın en cazip pazarı, ancak rekabetçi deÄŸil.Perakende Yasa Tasarısı kaos yaratır Perakende Yasa Tasarısı hakkında ne düşünüYorsunuz?- GeçmiÅŸ hükümet zamanında oluÅŸan bu yasa tasarısı hakkında bugünkü hükümet demokratik bir tutumla tarafları birkaç kez dinledi. Ancak bu tasarı, Türkiye'nin ihtiyacı olan bir ÅŸey deÄŸil. Tasarıyla, küçük esnafın ve KOBÄ°'lerin desteklenmesi hedefleniyor. Ancak ikisinin de olacağını öngörmüyoruz. Organize perakendeyi kısıtlayarak küçük esnafı desteklemek sözkonusu olamaz. Yasanın uygulanması son derece zor, kaos yaratır. EÅŸime Sevgililer Günü hediyesini Migros'tan aldımAlışveriÅŸinizi nerelerden yapıyorsunuz?- Sevgililer Günü alışveriÅŸimi de Migros'tan yaptım. Çok güzel mumlarımız ve çiçeklerimiz vardı, eÅŸime onlardan aldım. Fırsat buldukça marketleri dolaşıyorum, ama yoÄŸunluktan buna istediÄŸim kadar vakit ayıramıyorum.Mutfaktan kovuldumYemek piÅŸiriyor musunuz? Mutfakla aranız nasıl?- Uzun yıllar bekar yaÅŸadığım için eskiden iyi yemek yapardım. Ama evlendikten sonra birkaç kez mutfaÄŸa girdim ve kovuldum. Kovulmamın nedeni çok tertipli olmamdı.Sonunda Karadeniz'e giriyoruzMigros genel Müdürü Ömer Bozer, yurt içinde bir tek Karadeniz Bölgesi'nde maÄŸazaları olmadığını belirterek, ‘‘Bugüne kadar uygun yer bulamadığımız için sadece Samsun'da vardık, 2 Nisan'da Ordu'da alışveriÅŸ merkezi açıyoruz. Yıl sonuna doÄŸru da Trabzon'da maÄŸaza açacağız’’ dedi. Bozer, Urfa'da da maÄŸaz açmak için yer arayışlarının sürdüğünü söyledi.Ä°ÅŸ kitaplarını sevmiyorumNe tür kitapları okuyorsunuz?- Ä°ÅŸle ilgili, liderlikle ilgili kitapları okumayı sevmiyorum. Daha çok Amin Maulof tarzı kitapları seviyorum. Maulof'un bütün kitaplarını okudum. Hem roman, hem tarih bilgisi, hem sosyoloji, hem felsefe her ÅŸey var içinde. Günlük hayetın içinde olan kitaplar beni daha çok etkiliyor.Haftada üç gün spor yapıyorumÄ°ÅŸ dışındaki zamanlarınızda neler yapıyorsunuz?- Çok yoÄŸun çalıştığım için aslında kendime ayırabileceÄŸim pek fazla zaman kalmıyor. Son yıllarda sadece spor yapıyorum, mümkün olduÄŸunca tenis oynuyorum. Haftada üç gün mutlaka fitness yaparak ter atıyorum. Sinemaya gitmeyi çok seviyorum. Fırsat bulursak da ailece haftasonu bir yerlere kaçıyoruz. Sepet başı alışveriÅŸ 14 dolara ulaÅŸtıMigros'un müşteri sepeti başına alışveriÅŸinde artış oldu mu?- 2003 yılında müşteri sayımız yüzde 10-12 arttı. Müşteri başına satışta da önemli artışlar kaydettik. Migros ve Åžok ile birlikte yaklaşık 12 dolar civarında sepet başı satışa ulaÅŸtık. Bu rakam 2001'de 11 dolar, 2002'de 9 dolardı. 2004'ün ilk iki ayında rakam 14 dolara çıktı. Sepet başı satış kriz öncesine dönüyor. Türk Lirası bazında 19-20 milyon lira civarında olan sepet başı satışın yılsonunda 20-22 milyon lira olacağını tahmin ediyorum. Ciromuz 1.8 milyar dolara doÄŸru gidiyorMigros, 2003'ü nasıl tamamlamıştı? 2004 ciro hedefiniz nedir?- 2003 yılında yurt içinde 1.5 katrilyon lira, yani yaklaşık 1.1 milyar dolar ciro gerçekleÅŸtirdik. Bu da dolar bazında 2002'ye göre yüzde 35'lik bir artışı ifade ediyor. Yurt dışında da ciromuz 400 milyon dolar civarında oldu. Toplam ciromuz 1.5 milyar dolara ulaÅŸtı. Bu rakam 2002'de 1 milyar dolardı. 2004'de 2 katrilyon yurt içi, 500 milyon dolar da yurt dışı ciro hedefliyoruz. Yurtiçi ve dışı toplam ciromuz 1.8 milyar doları bulacak. Türkiye'de 42, yurt dışında 12 yeni maÄŸaza açtık. 2003'ü yurt içinde 450 maÄŸaza ve 4 alışveriÅŸ merkezi, yurt dışında 34 Ramstore ve 8 alışveriÅŸ merkeziyle kapattık. Yurtdışında 18 maÄŸaza açacağızBu yıl kaç yeni maÄŸaza açacaksınız? - 2004'de toplamda 38 yeni maÄŸaza planlıyoruz, bunların 25'i Åžok maÄŸazası olacak. Yurt dışında da 18 yeni maÄŸaza açmayı planlıyoruz. Moskova'da halen 26 olan maÄŸaza sayımızı 38'e çıkarmayı hedefliyoruz. Üç maÄŸazamızın olduÄŸu Kazakistan'da da bir ya da iki yeni maÄŸaza düşünüyoruz.2003 enflasyonumuz yüzde 13.5’te kaldıMigros'un kendi içindeki 2003 enflasyonu ne oldu?- Ciromuz yüzde 35 artarken, Migros enflasyonu da TEFE'nin çok gerisinde kaldı. Migros'un yıllık enflasyonu yüzde 13.5 oldu. (TEFE Aralık 2003 itibariyle yıllık yüzde 18.4'dü.) Sözkonusu dönemde Migros'ta bazı kategorilerde önemli fiyat düşüşleri de yaÅŸandı. Fiyatlar, sıvıyaÄŸ-margarin ve deterjanda yüzde 5, yumurtada yüzde 19 geriledi. Buna raÄŸmen ciromuzun artmasında ise tonajlardaki büyüme etkili oldu. Bazı kategorilerde yüzde 12 ile yüzde 40 arasında deÄŸiÅŸen oranlarda tonaj artışı saÄŸladık.ÖMER BOZERMigros Genel Müdürü Ömer Bozer, 1958 doÄŸumlu. Orta DoÄŸu Teknik Ãœniversitesi Ä°dari Bilimler Fakültesi ve ABD Georgia State Ãœniversitesi (MBA) mezunu. Çalışma hayatına 1983 yılında Koç Holding'de yetiÅŸtirme elemanı olarak baÅŸladı. Daha sonra Maret'in kuruluÅŸunda görev aldı. 1994 yılına kadar Maret Genel Müdür Yardımcılığı'nı yürüttü. 1994 yılında Düzey Pazarlama Genel Müdürlüğü'ne atanan Bozer, 2002 yılı başından Migros Genel Müdürlüğü'ne getirildi.Â