Sorular ve cevaplar

a) Tutmakta olduÄŸum orucun sevabını ölmüş bir kiÅŸinin ruhuna hediye edebilir miyim? Bu mümkün ise kendim için ayrıca bir ay oruç tutmam gerekir mi?b) Ölmüşlerimizin ruhuna okuduÄŸumuz 3 Ä°hlas (veya 11 Ä°hlas), 1 Fatiha suresi ile bazı diÄŸer duaların belli sayılara baÄŸlanarak okunması, tevbe istiÄŸfar dualarının 1, 3, 7 kere tekrar edilmesi vb. hususlardaki sayısal tekrarlar nasıl tespit edilmiÅŸtir?c) Erkek cenaze için namaz kılınırken üçüncü tekbirden sonra okunan dua metni içerisinde şöyle bir Türkçe meal gördüm: ‘‘Ona dünyadaki evine bedel daha kıymetli bir yuva, ailesine karşılık daha hayırlı bir aile, hanımından daha hayırlı bir hanım ver.’’ Ölenin orada gözyaşı döken ailesinin huzurunda bu ÅŸekilde okunan duanın amacı nedir?'' (Bkz. Ayhan Yalçın, Türkçe Dua, S. 234) Mehmet Ali ÇANDARa) Farz olan ibadetlerle yükümlü olanlar bu yükümlülüklerini bizzat yerine getirmekle yükümlülükten kurtulurlar. Bu yükümlülüğü bir baÅŸkası onların adına yerine getiremez. Orucu tutan sizsiniz, sevabı da size aittir.b) Namaz içinde ve namazı müteakip yapılan tesbihat dışında herhangi bir rakamsal sayı söz konusu deÄŸildir. Ä°stediÄŸiniz kadar okuyabilirsiniz, yeter ki içten ve zevk alarak okuyunuz.c) Cenaze duası içerisinde sözünü ettiÄŸiniz metin bulunmamaktadır.Hanefi mezhebinde, balık dışındaki midye, istiridye, karides gibi deniz mahsullerinin yenmeyeceÄŸine dair bir görüş var mı? Bunları yemek haram mı?Zülfi ESMERSOY/Ä°STANBULKuran-ı Kerim'de denizde yaÅŸayan midye, istiridye, karides, ıstakoz ve benzeri hayvanların yenilip yenilmeyeceÄŸi konusunda bir hüküm mevcut deÄŸildir. Hadis-i ÅŸeriflerde ve müçtehid düzeyindeki Ä°slam fıkıh bilginlerinin içtihadlarında bu tür konularda çeÅŸitli hükümler zikredilmiÅŸtir. Denizin suyunun temiz ve burada yaÅŸayan hayvanların da helal olduÄŸu mealindeki hadis-i ÅŸerifi dikkate alan bilginler, su ürünü olan hayvanların hepsinin yenilmesinin caiz olduÄŸuna hükmetmiÅŸlerdir. Åžafii ve Maliki mezhebine mensup bilginler bu görüştedir.Hanefi mezhebine mensup fıkıh bilginlerine göre ise, suda yaÅŸayan hayvanlardan sadece balık cinsinden olanların yenilmesi helaldir. Midye, istiridye, yengeç ve ıstakoz gibi hayvanlar tiksindirici sayıldığı için bunların yenilmesi caiz görülmemiÅŸtir. Ãœlkemizde Hanefi mezhebine göre amel ve ibadetlerini yerine getiren Müslümanlar çoÄŸunlukta olduÄŸundan, bu görüş yaygınlaÅŸmıştır.Özet olarak ifade edecek olursak, denizden çıkan hayvanları yemeyi kiÅŸi kendi açısından tiksindirici bulmuyor ve bundan tiksinmiyorsa, diÄŸer fıkıh mezhepleri de bunu caiz gördüğüne göre, bunların yenilmesinde bir sakınca yoktur. Fıkıh ve fetva kitaplarında yer alan ‘‘caiz deÄŸildir, mekruhtur vb.’’ ifadeler, bu çeÅŸit hayvanlardan tiksinenler için söz konusudur.Â