Nobel Fizik Ödülü 'Tanrı parçacığı'na gitti

İsveçli kimyager, mühendis ve mucit Alfred Nobel onuruna, 1895'ten beri verilen Nobel Ödülü'ne layık görülen isimler ilan edilmeye devam ediyor.

Dün Nobel Tıp Ödülü'nün sahibini açıklayan Nobel Komitesi, bugün de fizik alanında ödüllendirilen isimleri kamuoyuyla paylaştı.

Higgs ve Englert, "Tanrı parçacığı" olarak adlandırılan Higgs Bozonu'nu keşfettikleri için Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

ŞAŞIRTAN GECİKME
Ödülün alışılmışın dışında bir saat gecikmeli açıklanması ise şaşkınlıkla karşılandı. Komite söz konusu gecikmeyle ilgili herhangi bir gerekçe göstermedi.

Komite açıklamasında, 1964 yılında birbirlerinden bağımsız olarak parçacıkların nasıl kütle kazandığını açıklayan Englert ile Higgs'in ödülü paylaştığını belirtti. Englert ve Higgs'in 49 yıl önce öne sürdüğü teori, 2012'de İsviçre'nin Cenevre kentindeki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) bilim adamları tarafından doğrulanmıştı.

Nobel ödülleri, 10 Aralık'ta Stockholm'de düzenlenecek törenle sahiplerine takdim edilecek.

STANDART MODEL
Nobel Fizik Ödülü getiren kuram, dünyanın nasıl meydana geldiğini tanımlayan parçacık fiziğinin Standart Model'inin ana parçasını oluşturuyor. Standart Model'e göre; çiçeklerden insana, yıldızlardan gezegenlere her şey, madde parçacıklarından meydana geliyor. Bu parçacıklar ise her şeyin olması gerektiği gibi çalışmasını sağlayan güç parçacıkları aracılığıyla yönetiliyor.

Standart Model, aynı zamanda Tanrı parçacığı olarak bilinen özel bir parçacığın varlığına dayanıyor. Bu parçacık, tüm uzayı kaplayan görünmez bir alandan türüyor. Model'e göre Higgs Bozonu olmadan hiçbir şey var olamıyor. Çünkü Higgs Bozonu’nun görünmez alanla teması, parçacıkların kütle kazanmasına yol açıyor. Englert ve Higgs'in ortaya koyduğu kuram, bu süreci açıklıyor.

VARLIĞI GEÇEN SENE KANITLANMIŞTI
CERN laboratuvarında yapılan deneyler sonucu Higgs Bozonu’nun varlığı 4 Temmuz 2012'de doğrulanmıştı. 14 milyar yıl önce evrenin doğumuna yol açtığına inanılan Büyük Patlama ortamını yaratmayı amaçlayan 10 milyar dolar tutarındaki deney sırasında proton ışınları, 27 kilometrelik tüneli ışık hızıyla geçerek birbiriyle çarpıştırıldı. Higgs Bozonu’nun bulunması için yapılan CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (BHÇ), insanoğlu tarafından inşa edilen en büyük ve en karmaşık makine olarak biliniyor.

Tanrı parçacığının bulunmasına rağmen, Standart Model, kozmik bilmeceyi çözmeye yetmiyor. Çünkü Model, evrendeki tüm maddelerin sadece beşte birini açıklayabiliyor. Evrenin gizeminin çözülebilmesi için beşte dördünü oluşturan karanlık maddenin keşfedilmesi gerekiyor.

FRANÇOIS ENGLERT
Belçika'nın Etterbeetk kentinde 1932'de doğan Englert, 1959'da mezun olduğu Brüksel'deki Universite Libre de Bruxelles'den emekli oldu. Englert, iş arkadaşı Robert Brout ile hazırladığı Parçacık Kuramı ile birçok ödül kazandı.

PETER W. HIGGS
İngiltere'nin Newcastle kentinde 1929 yılında dünyaya gelen Higgs, 1960'lı yıllarda temel parçacıkların kütlesinin kökenini açıkladığı çalışması ile ün kazandı. Higgs, Edinburgh Üniversitesi'nden emekli oldu.

TIPTA NOBEL HÜCRESEL DEVRİME