İşte kırmızı bültenciler
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 08, 2001 01:49
İnterpol'e aşinalığımız artık Amerikan filmlerini aştı. ‘‘Kırmızı bültenle aranıyor’’ lafı dilimize iyice dolandı. Türk İnterpolü'nün adını, Türkiye'ye yargılanmak üzere getirdiği sanıklarla daha sık duyar olduk.
Bu isimlerin arasında Cavit Çağlar, Alaaddin Çakıcı, Kürşat Yılmaz ve Ayvaz Korkmaz hemen akla geliyor. Türk İnterpolü hakkında merak edilenleri İnterpol Daire Başkanı Yalçın Çakıcı'ya sorduk.
Kamuoyu bizim sadece uyuşturucu ve insan kaçakçılığıyla ilgilendiğimizi sanıyor. Halbuki adam öldürmüş ya da hırsızlık yapan biri de eğer yurtdışına çıkmışsa onu da ararız. Bu tür adi suçların önlenmesi, sanıkların izlenmesi, ilişki kurdukları kişilerin tespit edilmesi, yakalanması ve iade edilinceye kadar işlemlerin yapılması İnterpol'ün görevidir. İnterpol'ün bir olaya dahil olması için kişinin mutlaka sınır geçmiş olması gerekir. İnterpol'ün politik, askeri, dini ve ırki faaliyetlerde bulunması tamamıyla yasaktır. Bir suçun içinde bu unsurlar varsa İnterpol bu olaya kesinlikle karışmaz. Adam öldürme, hırsızlık bütün toplumlarda suçtur. Ama bazı ülkeye göre suç olan bir şey diğer ülkeye göre suç olarak görülmeyebilir.
YABANCI DİL BİLMELİSİNİZ
178 ülkenin üyesi olduğu İnterpol'de bütün çalışmalar sadece dört dilde yapılır. İngilizce, Fransızca, İspanyolca ve Arapça. Biz Türk İnterpolü olarak İngilizce ve Fransızca olarak çalışıyoruz. Türk İnterpolü'nde çalışacak olanlar, bu dillerden en az birini çok iyi derecede bilmek zorundalar. İspanyolca, Rusca, Bulgarca, Almanca, Arapça ve Hollandaca'yı çok iyi bilen polislerimiz de var. Görevlilerimizi Polis Akademisi'nden seçiyoruz. İnterpol'de çalışmak isteyenler hakkında henüz daha öğrenciyken bir ön araştırma yapıyoruz. Öncelikle bu işe kendilerinin hevesli olması gerekiyor. Kendi kendine çözüm üretme ve kriminal analiz yapma yeteneği olması gerekir. İnterpol'de çalışmanın en olmazsa olmaz şartı yabancı dil ve bilgisayar. Bilgisayarı da programcı veya operatör düzeyinde bilmeleri gerekiyor. İnterpol'e girdikten sonra da burada usta çırak ilişkisi içinde pişerek case officer (dava sorumlusu) olurlar.
FEHRİYE'NİN İADESİ İMKANSIZ
İnterpol'ün amaçlarından biri de, sanık bir ülkeden diğerine kaçtıysa ülkesine geri getirilmesini ve yargılanmasını sağlamaktır. Bu da uluslararası sözleşmeler çerçevesinde yapılır. İşte suçluların iadesi anlaşması denen hadise budur. İnterpol'e üye ülkeler arasında yapılan suçlu iadesi anlaşmasına SİDAS denir. Bazı ülkeler bunun altına imza atarken belirli çekinceler de koyabilirler. Eğer önlerine gelen konu bu çekinceleri içeriyorsa suçluyu iade etmeyebilirler. Tıpkı Belçika'nın Fehriye Erdal olayında yaptığı gibi. SİDAS'ı açıp baktığınızda Belçika'nın idamla yargılanma konusundaki çekincesini görürsünüz. Belçika bu çekinceyi koyduğu için Fehriye Erdal'ı iade etmesi mümkün değil.
SARI AVNİ NASIL YAKALANDI
Kriminal analiz bizim için çok önemli. Bu analiz için araştırma yaptığınız kişiyle ilgili bilgileriniz olması gerekir. Bu bilgiler polis tarafından iyi birleştirilmeli. Polisin kimsenin göremediği noktaları görmesi lazım. Yıllarca İnterpol'ün arananlar listesinde bulunan uyuşturucu kaçakçısı Yaşar Avni Musullulu (Sarı Avni) yedi ay süren iyi bir kriminal analiz sonucunda yakalandı. Ayvalık'a yerleşmiş ve Rıza Ekşioğlu adıyla kimlik değiştirmişti. Yeni evlilik kayıtları ve çocuğunun nüfus kütüğünden yararlanıldı. Çocuğunun okula gidiş gelişleri ve kız kardeşinin Ayvalık'a gelirken ödediği trafik cezaları takip edildi. Buna benzer pekçok bilgi birleştirilerek Rıza Ekşioğlu'nun Sarı Avni olduğu buradaki bürodan tespit edildi. Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Dairesi'yle birlikte operasyon yapıldı ve yakalandı. Çok başarılı bir işti.
RENGARENK BÜLTENLER
KIRMIZI BÜLTEN
Bir kişinin kırmızı bültene girmesi için şu şartlar gerekiyor: 1. Ülkesinde suç işleyip başka bir ülkeye kaçmış olmalı. Yurtdışına kaçtığına dair duyumlar alınmalı. Bazen bu haber kaynağı basın da oluyor. 2. Suçu işleyen kişiye verilecek olan ceza 1 yılı aşan bir süre olmalı. 3. Savcılık mutlaka bu kişi yakalanıp tutuklansın demeli ve Adalet Bakanlığı sanık hakkında bülten çıkarılmasını istemeli. 4. Bütün bunlar olduktan sonra suçun şekli, verilecek ceza miktarı, kişinin fotoğrafı, parmak izi, İngilizce ve Fransızca gıyabi tutuklama kararını içeren dosya İnterpol Genel Sekreterliği’ne gönderiliyor. Onlar da bütün bunların İnterpol anayasasına uyup uymadığını inceledikten sonra, kırmızı bülteni onaylıyor. Bültenleri tüm dünyaya İnterpol Genel Sekreterliği dağıtıyor.
SARI BÜLTEN
Kayıp kişi ve çocuklarla ilgili bilgileri içeriyor. Belgrad ormanlarında kaybolmuş bir çocuk için sarı bülten çıkarılmaz. Ama o çocuğun yabancı bir ülkeyle irtibatının olduğuna dair bir emare bulunursa sarı bültene mutlaka girer.
YEŞİL BÜLTEN
Sabıkalı ve her an suç işleyebilecek kişiler, yurt dışına çıkmışsa ve o ülkelerde de suç işleyebileceği düşünülüyorsa gittiği ülkeyi uyarmak için çıkarılır.
MAVİ BÜLTEN
Bir hükümlü ya da sanığın nerede bulunduğunun tespiti için gönderilir. Kişinin yakalanılması istenmez sadece adresi istenir.
SİYAH BÜLTEN
Kimliği belirsiz ölülerle ilgilidir. Bir ceset bulunmuş ama kimliği belli değilse ve başka bir ülke vatandaşı olduğundan şüpheleniliyorsa çıkarılır.
MODUS OPERANDİ BÜLTENİ
Yeni suç işleme tarzlarıyla ilgili olarak çıkarılır. Mesela uyuşturucu bilinenden farklı bir şekilde saklanmıştır. Bunu bir ülke yakalamışsa bu yeni tarzdan diğer ülkeleri bilgilendirir.
ÇALINTI ESERLER BÜLTENİ
Değişik ülkelerden çalınan sanat eserlerinin özelliklerini içerir. Örneğin Türkiye'de Picasso olduğu iddia edilen tablolar yakalandı. Bu bilgiler uluslararası düzeyde İnterpol'e gönderildi ama şu ana kadar hiçbir ülke bu eser bizden çalınmıştır, bize iade edin demedi. Sadece bir eserle ilgili olarak, bahsettiğiniz bu eserin aslı bizde bir müzededir diye bir cevap geldi.
KADIN DAMGASI
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra savaş suçlularının istilasına uğrayan Avusturya, 1923'te bütün ülkelere çağrıda bulundu ve bir polis kongresi yapıldı. Kongreye Türkiye dahil 20 ülke katıldı. Suça karşı ülke polislerince verilen mücadelenin birleştirilmesi için Uluslararası Kriminal Polis Komisyonu kuruldu.
İnterpol böyle doğdu. Merkezi Viyana'ydı. 1946'da merkez Paris'e taşındı. Şimdi İnterpol Genel Sekreterliği Lyon'da bulunuyor. Teşkilatın resmi adı ICPO-Interpol, yani Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı.
İnterpol'e üye ülke sayısı şu anda 178. İnterpol, BM'den sonra dünyadaki en büyük ikinci uluslararası kuruluş sayılıyor.
Üye her ülke her yıl belli bir aidatı Genel Sekreterliğe ödüyor. Türk İnterpol'ünün bu yıl ödediği aidat euro üzerinden 60 milyar TL. Türkiye bu teşkilata 1930'da Atatürk'ün imzasıyla üye oldu. Atatürk'ün imzaladığı kararın aslı İnterpol Daire Başkanı Yalçın Çakıcı'nın odasında asılı.
Türk İnterpol'ünde 120 polis çalışıyor. Bunların 80'i Ankara'da diğerleri yurtdışında. Yaş ortalaması 30-35. İnterpol'de çalışmak için güzel ya da yakışıklı olmak kriterleri aranıyor mu bilmiyorum ama hepsi seçilmiş gibi çok güzel ve yakışıklı.
Polislerden 30'u kadın. Kadın polis olarak Emniyet içinde en yüksek yüzde İnterpol'e ait. Türk İnterpol'ünde çalışan polisler Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu'na göre silah taşıyabiliyor ama tutuklama yapamıyor.
Türk İnterpol'ünün Ankara dışında İstanbul, İzmir ve Diyarbakır'da da şubeleri var. İnterpol'de çalışan polisler hem Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu hem de İnterpol Anayasası'na uymak zorundalar. İnterpol'ün bir de sözsüz marşı var.
İNTERPOL’ÜN PERFORMANSI
EROİN
1998'de dünyada 31 ton, Türkiye'de 4.6 ton eroin yakalandı. 1999'da dünyada 32, Türkiye'de 3.8 ton eroin yakalandı. 2000'de yakalanan 16 ton eroinin 5,5 tonu Türkiye tarafından yakalandı.
YASADIŞI GÖÇ
1995-2000 arasında 230 bin kişi yasadışı göçle ilgili yakalanıp sorgulanmış. Bu rakam 1999'da 47 binken 2000'de yüzde yüz artarak 94 bin kişiye ulaşmış.
ARANANLAR
Şu anda Türk makamları dünyada 626 kişiyi İnterpol aracılığıyla arıyor. Bunların 555'i TC uyruklu. Yabancı adli makamlar ise 545 Türk'ü İnterpol aracılığıyla aramaktalar.
Şermin SARIBAŞ
Kamuoyu bizim sadece uyuşturucu ve insan kaçakçılığıyla ilgilendiğimizi sanıyor. Halbuki adam öldürmüş ya da hırsızlık yapan biri de eğer yurtdışına çıkmışsa onu da ararız. Bu tür adi suçların önlenmesi, sanıkların izlenmesi, ilişki kurdukları kişilerin tespit edilmesi, yakalanması ve iade edilinceye kadar işlemlerin yapılması İnterpol'ün görevidir. İnterpol'ün bir olaya dahil olması için kişinin mutlaka sınır geçmiş olması gerekir. İnterpol'ün politik, askeri, dini ve ırki faaliyetlerde bulunması tamamıyla yasaktır. Bir suçun içinde bu unsurlar varsa İnterpol bu olaya kesinlikle karışmaz. Adam öldürme, hırsızlık bütün toplumlarda suçtur. Ama bazı ülkeye göre suç olan bir şey diğer ülkeye göre suç olarak görülmeyebilir.
YABANCI DİL BİLMELİSİNİZ
178 ülkenin üyesi olduğu İnterpol'de bütün çalışmalar sadece dört dilde yapılır. İngilizce, Fransızca, İspanyolca ve Arapça. Biz Türk İnterpolü olarak İngilizce ve Fransızca olarak çalışıyoruz. Türk İnterpolü'nde çalışacak olanlar, bu dillerden en az birini çok iyi derecede bilmek zorundalar. İspanyolca, Rusca, Bulgarca, Almanca, Arapça ve Hollandaca'yı çok iyi bilen polislerimiz de var. Görevlilerimizi Polis Akademisi'nden seçiyoruz. İnterpol'de çalışmak isteyenler hakkında henüz daha öğrenciyken bir ön araştırma yapıyoruz. Öncelikle bu işe kendilerinin hevesli olması gerekiyor. Kendi kendine çözüm üretme ve kriminal analiz yapma yeteneği olması gerekir. İnterpol'de çalışmanın en olmazsa olmaz şartı yabancı dil ve bilgisayar. Bilgisayarı da programcı veya operatör düzeyinde bilmeleri gerekiyor. İnterpol'e girdikten sonra da burada usta çırak ilişkisi içinde pişerek case officer (dava sorumlusu) olurlar.
FEHRİYE'NİN İADESİ İMKANSIZ
İnterpol'ün amaçlarından biri de, sanık bir ülkeden diğerine kaçtıysa ülkesine geri getirilmesini ve yargılanmasını sağlamaktır. Bu da uluslararası sözleşmeler çerçevesinde yapılır. İşte suçluların iadesi anlaşması denen hadise budur. İnterpol'e üye ülkeler arasında yapılan suçlu iadesi anlaşmasına SİDAS denir. Bazı ülkeler bunun altına imza atarken belirli çekinceler de koyabilirler. Eğer önlerine gelen konu bu çekinceleri içeriyorsa suçluyu iade etmeyebilirler. Tıpkı Belçika'nın Fehriye Erdal olayında yaptığı gibi. SİDAS'ı açıp baktığınızda Belçika'nın idamla yargılanma konusundaki çekincesini görürsünüz. Belçika bu çekinceyi koyduğu için Fehriye Erdal'ı iade etmesi mümkün değil.
SARI AVNİ NASIL YAKALANDI
Kriminal analiz bizim için çok önemli. Bu analiz için araştırma yaptığınız kişiyle ilgili bilgileriniz olması gerekir. Bu bilgiler polis tarafından iyi birleştirilmeli. Polisin kimsenin göremediği noktaları görmesi lazım. Yıllarca İnterpol'ün arananlar listesinde bulunan uyuşturucu kaçakçısı Yaşar Avni Musullulu (Sarı Avni) yedi ay süren iyi bir kriminal analiz sonucunda yakalandı. Ayvalık'a yerleşmiş ve Rıza Ekşioğlu adıyla kimlik değiştirmişti. Yeni evlilik kayıtları ve çocuğunun nüfus kütüğünden yararlanıldı. Çocuğunun okula gidiş gelişleri ve kız kardeşinin Ayvalık'a gelirken ödediği trafik cezaları takip edildi. Buna benzer pekçok bilgi birleştirilerek Rıza Ekşioğlu'nun Sarı Avni olduğu buradaki bürodan tespit edildi. Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Dairesi'yle birlikte operasyon yapıldı ve yakalandı. Çok başarılı bir işti.
RENGARENK BÜLTENLER
KIRMIZI BÜLTEN
Bir kişinin kırmızı bültene girmesi için şu şartlar gerekiyor: 1. Ülkesinde suç işleyip başka bir ülkeye kaçmış olmalı. Yurtdışına kaçtığına dair duyumlar alınmalı. Bazen bu haber kaynağı basın da oluyor. 2. Suçu işleyen kişiye verilecek olan ceza 1 yılı aşan bir süre olmalı. 3. Savcılık mutlaka bu kişi yakalanıp tutuklansın demeli ve Adalet Bakanlığı sanık hakkında bülten çıkarılmasını istemeli. 4. Bütün bunlar olduktan sonra suçun şekli, verilecek ceza miktarı, kişinin fotoğrafı, parmak izi, İngilizce ve Fransızca gıyabi tutuklama kararını içeren dosya İnterpol Genel Sekreterliği’ne gönderiliyor. Onlar da bütün bunların İnterpol anayasasına uyup uymadığını inceledikten sonra, kırmızı bülteni onaylıyor. Bültenleri tüm dünyaya İnterpol Genel Sekreterliği dağıtıyor.
SARI BÜLTEN
Kayıp kişi ve çocuklarla ilgili bilgileri içeriyor. Belgrad ormanlarında kaybolmuş bir çocuk için sarı bülten çıkarılmaz. Ama o çocuğun yabancı bir ülkeyle irtibatının olduğuna dair bir emare bulunursa sarı bültene mutlaka girer.
YEŞİL BÜLTEN
Sabıkalı ve her an suç işleyebilecek kişiler, yurt dışına çıkmışsa ve o ülkelerde de suç işleyebileceği düşünülüyorsa gittiği ülkeyi uyarmak için çıkarılır.
MAVİ BÜLTEN
Bir hükümlü ya da sanığın nerede bulunduğunun tespiti için gönderilir. Kişinin yakalanılması istenmez sadece adresi istenir.
SİYAH BÜLTEN
Kimliği belirsiz ölülerle ilgilidir. Bir ceset bulunmuş ama kimliği belli değilse ve başka bir ülke vatandaşı olduğundan şüpheleniliyorsa çıkarılır.
MODUS OPERANDİ BÜLTENİ
Yeni suç işleme tarzlarıyla ilgili olarak çıkarılır. Mesela uyuşturucu bilinenden farklı bir şekilde saklanmıştır. Bunu bir ülke yakalamışsa bu yeni tarzdan diğer ülkeleri bilgilendirir.
ÇALINTI ESERLER BÜLTENİ
Değişik ülkelerden çalınan sanat eserlerinin özelliklerini içerir. Örneğin Türkiye'de Picasso olduğu iddia edilen tablolar yakalandı. Bu bilgiler uluslararası düzeyde İnterpol'e gönderildi ama şu ana kadar hiçbir ülke bu eser bizden çalınmıştır, bize iade edin demedi. Sadece bir eserle ilgili olarak, bahsettiğiniz bu eserin aslı bizde bir müzededir diye bir cevap geldi.
KADIN DAMGASI
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra savaş suçlularının istilasına uğrayan Avusturya, 1923'te bütün ülkelere çağrıda bulundu ve bir polis kongresi yapıldı. Kongreye Türkiye dahil 20 ülke katıldı. Suça karşı ülke polislerince verilen mücadelenin birleştirilmesi için Uluslararası Kriminal Polis Komisyonu kuruldu.
İnterpol böyle doğdu. Merkezi Viyana'ydı. 1946'da merkez Paris'e taşındı. Şimdi İnterpol Genel Sekreterliği Lyon'da bulunuyor. Teşkilatın resmi adı ICPO-Interpol, yani Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı.
İnterpol'e üye ülke sayısı şu anda 178. İnterpol, BM'den sonra dünyadaki en büyük ikinci uluslararası kuruluş sayılıyor.
Üye her ülke her yıl belli bir aidatı Genel Sekreterliğe ödüyor. Türk İnterpol'ünün bu yıl ödediği aidat euro üzerinden 60 milyar TL. Türkiye bu teşkilata 1930'da Atatürk'ün imzasıyla üye oldu. Atatürk'ün imzaladığı kararın aslı İnterpol Daire Başkanı Yalçın Çakıcı'nın odasında asılı.
Türk İnterpol'ünde 120 polis çalışıyor. Bunların 80'i Ankara'da diğerleri yurtdışında. Yaş ortalaması 30-35. İnterpol'de çalışmak için güzel ya da yakışıklı olmak kriterleri aranıyor mu bilmiyorum ama hepsi seçilmiş gibi çok güzel ve yakışıklı.
Polislerden 30'u kadın. Kadın polis olarak Emniyet içinde en yüksek yüzde İnterpol'e ait. Türk İnterpol'ünde çalışan polisler Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu'na göre silah taşıyabiliyor ama tutuklama yapamıyor.
Türk İnterpol'ünün Ankara dışında İstanbul, İzmir ve Diyarbakır'da da şubeleri var. İnterpol'de çalışan polisler hem Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu hem de İnterpol Anayasası'na uymak zorundalar. İnterpol'ün bir de sözsüz marşı var.
İNTERPOL’ÜN PERFORMANSI
EROİN
1998'de dünyada 31 ton, Türkiye'de 4.6 ton eroin yakalandı. 1999'da dünyada 32, Türkiye'de 3.8 ton eroin yakalandı. 2000'de yakalanan 16 ton eroinin 5,5 tonu Türkiye tarafından yakalandı.
YASADIŞI GÖÇ
1995-2000 arasında 230 bin kişi yasadışı göçle ilgili yakalanıp sorgulanmış. Bu rakam 1999'da 47 binken 2000'de yüzde yüz artarak 94 bin kişiye ulaşmış.
ARANANLAR
Şu anda Türk makamları dünyada 626 kişiyi İnterpol aracılığıyla arıyor. Bunların 555'i TC uyruklu. Yabancı adli makamlar ise 545 Türk'ü İnterpol aracılığıyla aramaktalar.
Şermin SARIBAŞ