Ä°lk sivil Anayasa tamam

Anayasa DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teklifi'nin maddeleri üzerindeki 2. tur oylamaları sona erdi. TBMM Genel Kurulu'nda yapılan görüşmelerde teklifin tümü 474 oyla kabul edildi.Teklifin tümü üzerindeki oylamaya 494 milletvekili katıldı ve 474  milletvekili „kabul“, 16 milletvekili de „ret“ oyu kullandı.  Oylamada 1 milletvekili çekimser kaldı, 1 boÅŸ çıktı ve 2 oy da oy  geçersiz sayıldı.Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın Bazı Maddelerinin DeÄŸiÅŸtirilmesi Hakkında Kanun Teklifi’nin tümüne 474 kabul oyu çıkmasıyla  deÄŸiÅŸikliÄŸin kendiliÄŸinden halkoyuna sunulması zorunluluÄŸu ortadan  kalkmış oldu.Anayasa’nın 175. maddesi „Meclis’ce üye tamsayısının beÅŸte üçü  (330) veya üçte ikisinden (367) oyla kabul edilen Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸi  hakkında kanun CumhurbaÅŸkanı tarafından Meclis’e iade edilmediÄŸi  takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete’de yayımlanır“ hükmünü düzenliyor.DSP Genel BaÅŸkanı Bülent Ecevit, MHP Genel BaÅŸkanı Devlet Bahçeli, ANAP Genel BaÅŸkanı Mesut Yılmaz ile 288 milletvekilinin imzalarını  taşıyan teklifin ilk tur görüşmeleri 5 gün, ikinci tur görüşmeleri ise 2 gün sürdü.Partilerarası UzlaÅŸma Komisyonu tarafından hazırlanan teklifin  maddelerinin büyük çoÄŸunluÄŸu uzlaşı ile kabul edilirken, ilk turda üç  madde de yine uzlaÅŸmayla Genel Kurul’da deÄŸiÅŸtirildi. Ancak ikinci  turda, milletvekili dokunulmazlığı, milletvekili seçilme yeterliliÄŸi  ile uluslararası sözleÅŸmelerle ilgili maddeler Anayasa’da öngörülen  330 oyu alamayarak düştü. Ayrıca milletvekili ödenek ve yolluklarını  Genelkurmay BaÅŸkanı’nın maaşına endeksleyen ve milletvekili  emekliliklerine Anayasal güvence getiren bir de deÄŸiÅŸiklik yapıldı.DeÄŸiÅŸikliklerle Avrupa BirliÄŸi’ne tam üyelik sürecinde Anayasa’da  yapılması gereken düzenlemeler de gerçekleÅŸtiriliyor.  Özellikle kiÅŸi  hak ve özgürlükleri; toplumun gereksinimleri, çaÄŸdaÅŸ-demokratik  standartlar, evrensel normlar, insan hakları ve hukukun üstünlüğünü ön plana çıkaracak ÅŸekilde yeniden düzenleniyor.ECEVÄ°T: TBMM ÇOK BAÅžARILI BÄ°R SINAV VERDÄ°BaÅŸbakan Bülent Ecevit, Anayasa  DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teklifi’nin kabulüyle TBMM’nin büyük bir saygınlık  kazandığını belirterek, Meclis’i bekleyen önemli görevin uyum  yasalarını çıkarmak olduÄŸunu söyledi.Ecevit, Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸinin kabulünden sonra TBMM Genel  Kurulu’na hitaben bir teÅŸekkür konuÅŸması yaptı.Anayasa deÄŸiÅŸiklikleriyle TBMM’nin çok baÅŸarılı bir sınav  verdiÄŸini dile getiren Ecevit, demokrasinin verimli iÅŸlemesinde en  önemli etkenin „uzlaşı kültürü“ olduÄŸunu söyledi. Ecevit, Anayasa  deÄŸiÅŸikliÄŸi sürecinde Meclis’in bu kültürü özümsediÄŸini kanıtladığını  belirterek, ÅŸunları kaydetti:„Partilerarası Uzlaşı Kurulu’nun ve iktidarı ve muhalefeti ile  tüm Meclis’imizi, partilerimizi ve milletvekillerimizi yürekten  kutlarım. TBMM, bu baÅŸarısıyla ulusumuza büyük bir saygınlık  kazandırmıştır. Aynı zamanda, Türkiye’ye Avrupa BirliÄŸi’nde (AB) tam  üyelik yolumuzun daha çok açılmasını saÄŸlamıştır.21. Dönem TBMM, uyumlu, verimli ve olaÄŸanüstü çalışmasıyla dünya  parlamentoları arasındaki onurlu yerine de pekiÅŸtirmiÅŸtir. Anayasa  deÄŸiÅŸiklikleriyle ilgili görevimiz elbette burada sonuçlanmış olmuyor. Åžimdi, önümüzdeki önemli bir görev Anayasa deÄŸiÅŸiklikleriyle ilgili  uyum yasalarının da süratle hazırlanıp, çıkarılmasıdır.“DEMOKRASÄ° YOLU...Ecevit, tüm partiler ve milletvekillerinin bu görevi aynı uzlaşı  yeteneÄŸiyle ve aynı hızla yerine getireceklerine inancını dile  getirdi.Geride bırakılan yasama döneminde TBMM’nin çoÄŸu yapısal nitelikte  olmak üzere 300’ün üstünde reform yasası çıkardığını anlatan Ecevit,  „Bu yasa çalışmalarıyla ve bugün sonuçlandırdığımız Anayasa  deÄŸiÅŸikleriyle Ulusal Programımızın ve ekonomik programımızın bir çok  gerekleri de ÅŸimdiden yerine getirilmiÅŸ olmaktadır“ dedi.BaÅŸbakan Ecevit, TBMM’nin verimli ve uyumlu çalışmasının ekonomik  sorunların çözümüne de büyük katkıda bulunacağına inandığını söyledi.„Aynı zamanda demokrasimizi geliÅŸme yolunda büyük mesafe  alınmıştır“ diyen Ecevit, Meclis’in baÅŸarılarından bir milletvekili  olarak kıvanç duyduÄŸunu dile getirdi.Ecevit, çalışmalarından dolayı tüm partilere ve milletvekillerine  Hükümet adına teÅŸekkür etti.KABUL EDÄ°LEN MADDELERAnayasa’nın baÅŸlangıç bölümünün 5. fıkrasında geçen, „Hiçbir  düşünce ve mülahazanın“ ibaresi, „Hiçbir faaliyetin“ ÅŸeklinde  deÄŸiÅŸtirilerek, „Düşünce“ yerine „Faaliyetin“ cezalandırılması  hükmü getiriliyor. (1. tur: 426 kabul, 24 ret, 10 çekimser, 5 boÅŸ, 1  geçersiz. 2. tur: 418 kabul, 18 ret, 5 çekimser, 1 boÅŸ, 5 geçersiz.)TEMEL HAK VE ÖZGÃœRLÃœKLERÄ° SINIRLANMASIAnayasa’nın 13. Maddesi’nde deÄŸiÅŸiklik öngören madde ile temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına gerekçe olacak hükümler  daraltılıyor.  Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması, Anayasa’nın  sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeni ve laik Cumhuriyet’in  gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamayacak. (1. tur: 437  kabul, 17 ret, 8 çekimser, 7 boÅŸ, 3 geçersiz. 2 tur: 430 kabul, 21  ret, 4 çekimser, 1 boÅŸ, 2 geçersiz.)TEMEL HAK VE ÖZGÃœRLÃœKLERÄ°N KÖTÃœYE KULLANILAMAMASIAnayasa’nın 14. Maddesi’nde yapılan deÄŸiÅŸiklikle, „Temel hak ve  özgürlüklerin kötüye kullanılması“ tanımı yeniden düzenleniyor. Buna  göre, “İnsan haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyeti ortadan kaldırma“ da suç sayılacak. Yürürlükteki düzenleme „Amaçlamayı“ suç sayarken, yeni düzenleme ile „Faaliyet“ te bulunma koÅŸulu da  getiriliyor. (1. tur: 422 kabul, 19 ret, 6 çekimser, 3 boÅŸ. 2 tur: 444 kabul, 19 ret, 3 çekimser, 5 boÅŸ, 2 geçersiz.)GÖZALTI SÃœRESÄ°Anayasa’nın 19. maddesinde deÄŸiÅŸiklik öngören madde ile  toplu  suçlarda gözaltı süresi 15 günden 4 güne indiriliyor.Belirlenen esaslar dışında bir iÅŸleme tabi tutulan kiÅŸilere  tazminat hukukunun genel prensiplerine göre devletçe tazminat  ödenecek.KiÅŸilerin yakalandığı ya da tutuklandığı „Derhal“ yakınlarına  bildirilecek. (1. tur: 440 kabul, 15 ret, 4 çekimser, 4 boÅŸ, 1  geçersiz. 2 tur: 446 kabul, 17 ret, 2 çekimser, 2 boÅŸ, 1 geçersiz.)ÖZEL HAYATIN KORUNMASIAnayasa’nın 20. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklikle, özel hayatın  gizliliÄŸi, 21. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklikle konut dokunulmazlığı,  22. maddede yapılan deÄŸiÅŸiklikle haberleÅŸme özgürlüğü, 23. maddede  yapılan deÄŸiÅŸiklikle seyahat özgürlüğüne Avrupa Ä°nsan Hakları  SözleÅŸmesi çerçevesinde daha fazla koruma öngörülüyor.Buna göre, bir kiÅŸinin üstü, özel kağıtları, eÅŸyasının  aranabilmesi ve bunlara el konulabilmesi, konutuna dokunulabilmesi ve  haberleÅŸme özgürlüğünün engellenebilmesi için ÅŸu ÅŸartlar gerekecek:„Milli güvenlik, kamu düzeni, suç iÅŸlenmesinin önlenmesi, genel  saÄŸlık ve genel ahlakın korunması veya baÅŸkalarının hak ve  özgürlüklerinin korunması.“VatandaÅŸların yurtdışına çıkma özgürlüğüne “Ülkenin ekonomik  durumu“ engel oluÅŸturamayacak.Görevliler bu yetkilerini hakim kararı olmadıkça ya da  gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda da yetkililerin yazılı emri  olmadıkça kullanamayacak. Yetkililer bu konudaki kararlarını 24 saat  içinde hakim onayına sunacak. Hakimin kararını 48 saat içinde  açıklamaması durumunda kararlar kendiliÄŸinden ortadan kalkacak.(20. madde 1. tur: 437 kabul, 5 ret, 2 çekimser, 3 boÅŸ, 3  geçersiz.2. tur: 428 kabul, 12 ret, 1 çekimser, 1 boÅŸ, 1 geçersiz.21. madde 1. tur: 397 kabul, 5 ret, 3 çekimser, 2 boÅŸ, 1 geçersiz.2. tur: 444 kabul, 14 ret, 1 çekimser, 1 boÅŸ, 1 geçersiz.22. madde 1. tur: 415 kabul, 8 ret, 1 çekimser, 1 geçersiz.2. tur: 436 kabul, 18 ret.23. madde 1. tur: 430 kabul, 8 ret, 3 çekimser, 1 boÅŸ.2. tur: 432 kabul, 20 ret, 2 çekimser, 1 boÅŸ, 2 geçersiz.)DÄ°L YASAÄžIAnayasa’nın „Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetini“ düzenleyen 26. maddesinde gerçekleÅŸtirilen deÄŸiÅŸiklikle düşüncenin açıklanması ve yayılmasında yasayla yasaklanmış bir dilin kullanılamayacağına iliÅŸkin hüküm kaldırılıyor. Ancak bu özgürlük, „Milli güvenlik, kamu düzeni,  kamu güvenliÄŸi, cumhuriyetin temel nitelikleri, devletin ülkesiyle  bölünmez bütünlüğünün korunması“ amaçlarıyla sınırlandırılabilecek.Düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğünün kullanılmasında  uygulanacak ÅŸekil, ÅŸart ve usuller kanunla düzenlenecek. (1. tur: 397  kabul, 28 ret, 1 çekimser, 1 boÅŸ, 2 geçersiz. 2 tur: 381 kabul, 78  ret, 4 çekimser, 3 boÅŸ, 2 geçersiz.)Anayasa’nın 28. maddesinin deÄŸiÅŸtirilmesi ile yasayla yasaklanmış  olan herhangi bir dilde yayım yapılamayacağına iliÅŸkin yasak  kaldırılıyor. (1. tur: 391 kabul, 25 ret, 2 çekimser, 3 boÅŸ. 2. tur: 393 kabul, 74 ret, 3 çekimser, 4 geçersiz.)BASIN DIÅžI KÄ°TLE HABERLEÅžME ARAÇLARIAnayasa’nın 31. maddesindeki deÄŸiÅŸiklikle, halkın haber alma  hakkının „Milli güvenlik, kamu düzeni, genel ahlak ve saÄŸlığın  korunması“  dışındaki nedenlerle sınırlandırılmasına izin  verilmeyecek. (1. tur: 442 kabul, 14 ret, 2 çekimser, 3 boÅŸ. 2. tur:447 kabul, 20 ret, 3 çekimser, 4 boÅŸ, 2 geçersiz.)DERNEK KURMA ÖZGÃœRLÜĞÜAnayasa’nın „Toplantı hak ve hürriyetleri“ baÅŸlığı altında  „Dernek kurma hürriyeti„ni düzenleyen 33. maddesinde yapılan  deÄŸiÅŸiklikle dernek kurmadaki engeller kaldırılıyor.Dernek kurma özgürlüğü de ancak „Milli güvenlik, kamu düzeni, suç iÅŸlenmesinin önlenmesi, genel ahlak ve genel saÄŸlık ile baÅŸkalarının  özgürlüklerinin korunması“ nedenleriyle sınırlandırılabilecek. (1.  tur: 447 kabul, 9 ret, 1 çekimser, 4 boÅŸ, 1 geçersiz. 2. tur: 439  kabul, 16 ret, 2 çekimser, 4 boÅŸ, 2 geçersiz.)TOPLANTI VE GÖSTERÄ° YÃœRÃœYÜŞÜ HAKKIAnayasa’nın, 34. maddesinin deÄŸiÅŸtirilmesi ile toplantı ve gösteri yürüyüşü yapma hakkı önündeki sınırlamalar kaldırılıyor.Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına da sadece dernek kurma  özgürlüğündeki gerekçelerle sınırlandırma getirilebilecek. (1. tur:447 kabul, 15 ret, 3 çekimser, 1 boÅŸ. 2. tur: 444 kabul, 15 ret, 1  çekimser, 2 boÅŸ, 1 geçersiz.)ADÄ°L YARGILANMAAnayasa’nın 36. maddesindeki deÄŸiÅŸiklikle herkese meÅŸru araç ve  yollardan yararlanarak yargı önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunmada bulunmanın yanı sıra „Adil yargılama“ hakkı da tanınıyor.  (1. tur: 437 kabul, 14 ret, 3 çekimser, 3 boÅŸ. 2. tur: 439 kabul, 23  ret, 1 çekimser, 1 boÅŸ.)Ä°DAM CEZASIAnayasa’nın 38. maddesi deÄŸiÅŸtirilerek,  „SavaÅŸ, çok yakın savaş  tehdidi ve terör halleri dışında ölüm cezası verilemeyeceÄŸi“ hükme  baÄŸlanıyor.Bu maddede yapılan deÄŸiÅŸikliklere göre, yasaya aykırı olarak elde  edilmiÅŸ bulgular delil olarak kabul edilemeyecek ve hiç kimse yalnızca sözleÅŸmeden doÄŸan bir yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı  özgürlüğünden alıkonulamayacak. (1. tur: 368 kabul, 65 ret, 8  çekimser, 10 boÅŸ, 1 geçersiz. 2. tur: 383 kabul, 74 ret, 4 çekimser, 2 boÅŸ, 2 geçersiz.)TEMEL HAK VE ÖZGÃœRLÃœKLERÄ°N KORUNMASIAnayasa’nın 40. Maddesi’nin deÄŸiÅŸtirilmesi ile temel hak ve  özgürlükleri ihlal edilen vatandaÅŸların iÅŸlemlerinde, hangi yasal  yolları kullanacağı ve hangi makamlara baÅŸvuracağı ile baÅŸvurunun  sonuçlandırılması süresi kesin olarak belirlenecek. (1. tur: 407  kabul, 13 ret. 2. tur: 425 kabul, 20 ret, 2 çekimser, 1 boÅŸ, 4  geçersiz.)EÅžLER ARASINDA EŞİTLÄ°KDeÄŸiÅŸiklikle Anayasa’nın 41. maddesine, ailenin „EÅŸler arasında  eÅŸitliÄŸe dayandığı“ ibaresi ekleniyor. (1. tur: 393 kabul, 23 ret, 2  çekimser, 3 boÅŸ, 5 geçersiz. 2. tur: 410 kabul, 30 ret, 2 çekimser, 4  boÅŸ, 3 geçersiz.)  =KAMULAÅžTIRMAAnayasa’nın 46. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸe göre, devlet ve  kamu tüzel kiÅŸileri kamulaÅŸtırmayı, ancak gerçek karşılıkları peÅŸin  ödeyerek yapabilecek.KamulaÅŸtırma bedeli ile kesin hükme baÄŸlanan artırım bedeli nakden ve peÅŸin olarak ödenecek. (1. tur: 406 kabul, 10 ret, 2 çekimser, 4  boÅŸ, 2 geçersiz. 2. tur: 410 kabul, 19 ret, 1 çekimser, 1 geçersiz.)ÇALIÅžMA HAKKIAnayasa’nın 49. Maddesindeki deÄŸiÅŸikliÄŸe göre, devlet çalışanların yanı sıra “İşsizleri“ de koruyacak, çalışma barışını saÄŸlamak için  gerekli önlemleri alacak. (1. tur: 414 kabul, 11 ret, 1 çekimser, 4  boÅŸ, 1 geçersiz. 2. tur: 419 kabul, 11 ret, 2 çekimser.)SENDÄ°KAL HAKLARAnayasa’nın 51. maddesinin deÄŸiÅŸtirilmesi ile sendika kurmadaki  bürokratik engeller kaldırılıyor.Sendika kurma hakkı sadece „Milli güvenlik, kamu düzeni, suç  iÅŸlenmesinin önlenmesi, genel saÄŸlık ve genel ahlak ile baÅŸkalarının  hak ve özgürlüklerinin korunması“ amacıyla sınırlandırılabilecek.Sendikaların ve üst kuruluÅŸlarının tüzükleri, yönetim ve  iÅŸleyiÅŸleri, Cumhuriyet’in temel niteliklerine ve demokratik esaslara  aykırı olamayacak. (1. tur: 424 kabul, 11 ret, 2 çekimser, 5 boÅŸ, 1  geçersiz. 2. tur: 415 kabul, 13 ret, 3 çekimser.)ASGARÄ° ÃœCRETAnayasa’nın 55. maddesinde gerçekleÅŸtirilen deÄŸiÅŸikliÄŸe göre,  asgari ücretin belirlenmesinde, “Ülkenin ekonomik durumu„nun yanı  sıra “Çalışanların geçim ÅŸartları“ da dikkate alınacak. (1. tur: 427 kabul, 8 ret, 1 çekimser, 2 boÅŸ. 2. tur: 414 kabul, 9 ret, 3 çekimser, 3 boÅŸ, 1 geçersiz.)SOSYAL VE EKONOMÄ°K HAKLARIN SINIRIAnayasa’nın 65’inci maddesinin  „Sosyal ve ekonomik hakların  sınırı“ ÅŸeklindeki baÅŸlığı „Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin  sınırları“ ÅŸeklinde deÄŸiÅŸtiriliyor. Devletin, sosyal ve ekonomik  alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini yerine getirmesinde,  „Ekonomik istikrarın korunmasını gözetmesi“ hükmünden vazgeçiliyor.  Devlet, sosyal ve ekonomik alanlardaki görevlerini „Amaçlarına uygun  öncelikleri gözeterek“ yerine getirecek. (1. tur: 432 kabul, 15 ret,  2 çekimser, 3 boÅŸ, 1 geçersiz. 2. tur: 443 kabul, 16 ret, 2 çekimser.)TÃœRK VATANDAÅžLIÄžIAnayasa’nın 66. maddesindeki deÄŸiÅŸiklikle „Yabancı babadan ve  Türk anadan olan çocuÄŸun vatandaÅŸlığı kanunla düzenlenir“ hükmü  kadın-erkek eÅŸitsizliÄŸi yarattığı gerekçesiyle Anayasa’dan  çıkartılıyor. (1. tur: 435 kabul, 12 ret, 3 boÅŸ. 2. tur: 455 kabul, 19 ret, 2 çekimser, 2 boÅŸ, 1 geçersiz.)SEÇİM YASALARIAnayasa’nın 67. maddesine bir fıkra eklenmesiyle Seçim Yasalarında yapılacak deÄŸiÅŸikliklerin, yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaması“ hükmü getiriliyor.Taksirli suçlardan hüküm giyip ceza infaz kurumlarında  bulunanlara, seçimlerde oy kullanma hakkı tanınıyor. (1. tur: 441  kabul, 10 ret, 1 çekimser, 1 boÅŸ, 1 geçersiz. 2 tur: 455 kabul, 15  ret, 4 çekimser, 2 geçersiz.)SÄ°YASÄ° PARTÄ°LERÄ°N KAPATILMASIAnayasa’nın 69. maddesi deÄŸiÅŸtirilerek, siyasi partilerin  kapatılması zorlaÅŸtırılıyor.Bir siyasi parti; kapatmaya gerekçe oluÅŸturacak fiiller, o  partinin  üyelerince yoÄŸun bir ÅŸekilde iÅŸlendiÄŸi ve bu durum o  partinin büyük kongre veya genel baÅŸkan veya merkez karar ve yönetim  organları veya TBMM’deki grup genel kurulu veya grup yönetim kurulunca zımnen veya açıkça benimsendiÄŸi, bu fiiller doÄŸrudan doÄŸruya anılan  parti organlarınca kararlılık içinde iÅŸlendiÄŸi durumda odak haline  gelmiÅŸ sayılacak.Anayasa Mahkemesi, temelli kapatma yerine, fiillerin ağırlığına  göre, siyasi partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun  bırakılmasına karar verebilecek. (1. tur: 428 kabul, 28 ret, 6  çekimser, 5 boÅŸ, 3 geçersiz. 2. tur: 442 kabul, 37 ret, 6 çekimser, 2  boÅŸ, 3 geçersiz.)DÄ°LEKÇE HAKKIAnayasa’nın „Dilekçe hakkı“ baÅŸlıklı 74. Maddesi’nde de  deÄŸiÅŸiklikler yapılıyor.Yetkili makamlara ve TBMM’ye dilekçe ile baÅŸvuruda bulunma hakkı  vatandaÅŸların yanı sıra „Karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla  Türkiye’de ikamet eden yabancılara“ da tanınıyor.BaÅŸvuruların sonucu, baÅŸvuranlara „Gecikmeksizin“ bildirilecek.  (1. tur: 383 kabul, 18 ret, 16 çekimser. 2. tur: 438 kabul, 24 ret, 3  çekimser, 3 boÅŸ, 1 geçersiz.)MÄ°LLETVEKÄ°LÄ° SEÇİLME YETERLÄ°LİĞİAnayasa’nın „Milletvekili seçilme yeterliliÄŸi“ ile ilgili 76.  maddede yapılması öngörülen deÄŸiÅŸiklik, ikinci turda yeterli çoÄŸunluÄŸu alamayarak düştü. DeÄŸiÅŸiklik, milletvekili seçilmeyi engelleyen  durumlar arasında “İdeolojik ve anarÅŸik eylemlere“ katılma yerine,  „Terör eylemlerine“ katılmanın yeralmasını öngörüyordu. (1. tur: 369 kabul, 54 ret, 6 çekimser, 5 boÅŸ, 1 geçersiz. 2. tur: 294 kabul, 169  ret, 11 çekimser, 9 boÅŸ, 10 geçersiz.)MÄ°LLETVEKÄ°LÄ° DOKUNULMAZLIÄžIMilletvekili dokunulmazlığına iliÅŸkin 83. madde de yeterli  çoÄŸunluÄŸu saÄŸlayamadı.Düşen madde, milletvekili dokunulmazlığının kaldırılıp  kaldırılmamasına iliÅŸkin  iÅŸlemlerin TBMM’ye ulaÅŸma tarihinden  itibaren üç ay içinde sonuçlandırılmasını ve dokunulmazlıkla ilgili  oylamanın Genel Kurul’da gizli yapılmasını öngörüyordu.DeÄŸiÅŸiklik düşürülmeseydi, milletvekilleri hakkındaki ceza  davaları Yargıtay’da görülecek, bu davalarla ilgili hazırlık  soruÅŸturmasının yürütülmesi, hükmün temyizi ve diÄŸer yargılama  esasları kanunla düzenlenecekti.„Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruÅŸturma ve kovuÅŸturma  yapılması, yeniden dokunulmazlığın kaldırılmasına baÄŸlıdır“ hükmü de  madde metninden çıkartılacak, böylece, yeniden seçilen milletvekilleri hakkındaki dokunulmazlığın dönem sonuna bırakma kararı, milletvekili  sıfatı sona erinceye kadar sürecekti. (1. tur: 355 kabul, 78 ret, 1  çekimser, 1 boÅŸ. 2. tur: 295 kabul, 166 ret, 4 çekimser, 13 boÅŸ, 5  geçersiz.)MAAÅž MADDESÄ°NDE DEĞİŞİKLÄ°KAnayasa’nın 86. maddesinde öngörülen deÄŸiÅŸiklik, Genel Kurul’da  ikinci turda verilen önergenin kabulu ile yeniden düzenlendi.Önerge ile milletvekillerinin ödenek ve yollukları Genelkurmay  BaÅŸkanı’nın maaşına endekslenirken, emekliliklerine de Anayasal  güvence getirildi. Ayrıca milletvekillerinin ödenek ve yollukları ile  sosyal hakları ve emeklilik iÅŸlemlerinin yanı sıra tazminat ve özlük  iÅŸleri de yasayla düzenlenecek. TBMM üyeleri ile bunların emeklileri,  Emekli Sandığı ile iliÅŸkilendirilecek. (1. tur: 407 kabul, 20 ret, 1  çekimser, 2 boÅŸ. 2. tur: 378 kabul, 39 ret, 1 çekimser, 3 boÅŸ.)AF ÇIKARMAAnayasa’nın TBMM’nin görevlerini düzenleyen 87. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklikle „Genel ve özel af“ kararı alabilmek için TBMM üye  tamsayısının beÅŸte üç çoÄŸunluÄŸunun oyunun aranması koÅŸulu getiriliyor. Anayasa’nın 14. maddesinde yeralan ve „Devlete karşı iÅŸlenen suçlar“ olarak tanımlanan suçlar da af kapsamına alınabilecek. (1. tur: 389  kabul, 17 ret, 2 çekimser, 3 boÅŸ. 2. tur: 393 kabul, 26 ret, 2  çekimser, 3 boÅŸ.)CUMHURBAÅžKANI’NIN KISMÄ° VETO HAKKIAnayasa’nın 89.maddesinde deÄŸiÅŸiklik yapan düzenleme ile  CumhurbaÅŸkanı’na, onayına sunulan yasaları „Kısmen“ de veto etme  yetkisi tanınıyor. Kısmi veto durumunda TBMM, sadece uygun bulunmayan  maddeleri görüşebilecek. (1. tur: 374 kabul, 11 ret, 1 çekimser, 3  boÅŸ, 1 geçersiz. 2. tur: 413 kabul, 24 ret, 2 çekimser, 2 boÅŸ.)ÇATIÅžMA DURUMUAnayasa’nın 90. maddesine, Avrupa BirliÄŸi’ne uyumun hukuksal  altyapısının hazırlanmasına yönelik bir fıkra ekleyen madde de yeterli çoÄŸunluÄŸu saÄŸlayamayarak düştü.Düşen madde, yasalar ile uluslararası andlaÅŸmaların çatışması  halinde uluslararası andlaÅŸmaların esas alınmasını öngörüyordu. (1.  tur: 221 kabul, 149 ret, 16 çekimser, 24 boÅŸ, 20 geçersiz. 2. tur: 244 kabul, 201 ret, 4 çekimser, 1 boÅŸ, 5 geçersiz.)MECLÄ°S BAÅžKANI SEÇİMÄ°Anayasa’nın 94. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklikle Meclis  BaÅŸkanlarının seçim süresi kısaltılıyor.TBMM BaÅŸkan adayları, Meclis’in toplandığı günden itibaren on gün  yerine beÅŸ gün içinde BaÅŸkanlık Divanı’na bildirilecek. BaÅŸkan seçimi  de aday gösterme süresinin bitiminden itibaren 5 gün içinde  tamamlanacak. (1. tur: 370 kabul, 20 ret, 1 boÅŸ. 2. tur: 386 kabul, 25 ret, 2 boÅŸ, 5 geçersiz.)MECLÄ°S SORUÅžTURMASIAnayasa’nın „Meclis soruÅŸturması“ nı düzenleyen 100. maddesinde  yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸe göre, TBMM Genel Kurulu, BaÅŸbakan veya bakanlar  hakkındaki  Meclis soruÅŸturması önergelerini „Gizli oyla“ karara  baÄŸlanacak.SoruÅŸturma komisyonları kendisine verilen kesin süre içinde  raporunu TBMM BaÅŸkanlığı’na sunacak. Rapor, veriliÅŸ tarihinden  itibaren 10 gün içinde dağıtılacak, bundan sonraki on gün içinde  görüşülecek ve gerek görüldüğü takdirde ilgilinin Yüce Divan’a sevkine karar verilecek. Yüce Divan’a sevk kararı, üye tamsayısının salt  çoÄŸunluÄŸunun gizli oyuyla alınabilecek. (1. tur: 434 kabul, 18 ret, 2  çekimser, 2 boÅŸ. 2. tur: 415 kabul, 29 ret, 2 çekimser, 3 boÅŸ, 3  geçersiz.)MGK’NIN YAPISIAnayasa’nın MGK’ya iliÅŸkin 118. maddesi de deÄŸiÅŸtiriliyor.Buna göre, MGK’da, BaÅŸbakan, Genelkurmay BaÅŸkanı, Savunma,  İçiÅŸleri, DışiÅŸleri Bakanları, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri  Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı’nın yanı sıra BaÅŸbakan  Yardımcıları ve Adalet Bakanı da yeralacak.MGK’da alınacak kararların “...Bakanlar Kurulunca öncelikle  dikkate alınacağı“ ÅŸeklindeki ifade, “...Bakanlar Kurulunca  deÄŸerlendirilir“ olarak deÄŸiÅŸtiriliyor. (1. tur: 399 kabul, 32 ret, 1 boÅŸ. 2. tur: 437 kabul, 10 ret, 1 çekimser, 1 boÅŸ, 4 geçersiz.)ANAYASA MAHKEMESÄ°Anayasa’nın 149. maddesinde yapılan deÄŸiÅŸiklikle, Anayasa  Mahkemesi, Anayasa deÄŸiÅŸikliklerinin iptal kararları ile parti kapatma kararlarını, üçte iki yerine beÅŸte üç çoÄŸunlukla alabilecek.( 1. tur:429 kabul, 13 ret, 2 çekimser. 2. tur: 438 kabul, 18 ret, 1 çekimser,  2 geçersiz.)12 EYLÃœL DÃœZENLEMELERÄ°Anayasa’nın Geçici 15. maddesinin son fıkrası da yürürlükten kaldırıldı. Buna göre, 12 Eylül 1980-6 Aralık 1983 döneminde çıkarılan  yasalar, Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile Anayasa Düzeni Hakkında Kanun uyarınca alınan karar ve tasarrufların Anayasa’ya aykırılığı öne sürülebilecek. (1. tur: 423 kabul, 13 ret, 1 çekimser, 1 boÅŸ, 2  çekimser. 2. tur: 452 kabul, 8 ret, 1 boÅŸ.)=GEÇİCÄ° HÃœKÃœMLERAnayasa’nın 67. maddesine eklenen „Seçim kanunlarında yapılacak  deÄŸiÅŸiklikler, yürürlüğe girdiÄŸi tarihten itibaren bir yıl içinde  yapılacak seçimlerde uygulanmaz“ ÅŸeklindeki hüküm, yapılacak ilk  genel seçimlerde uygulanmayacak. Böylece, seçim kanunlarında  deÄŸiÅŸiklik yapılarak genel seçime gidilebilecek.Bu maddeye göre, TBMM, bu kanunun yürürlük tarihinden önce devlete karşı iÅŸlenen suçlar için genel ve özel af da çıkartamayacak. (1. tur:403 kabul, 16 ret, 1 çekimser, 3 boÅŸ, 1 geçersiz. 2. tur: 442 kabul,  18 ret, 1 çekimser, 2 geçersiz.)Yasanın halkoylamasına sunulması durumunda tümünün oylanacağını da içeren yürürlük maddesi birinci turda, 399 kabul, 9 ret, 1 çekimser, 4 boÅŸ, 3 geçersiz oy aldı. 2. turda ise 455 kabul, 12  ret, 2 çekimser  oy kullanıldı. 2 oy da geçersiz sayıldı.Anayasa DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teklifi, 16 ret oyuna karşı 474 oyla kabul  edildi. 1 milletvekilinin çekimser kaldığı oylamada 1 oy boÅŸ çıkarken  2 oy da geçersiz sayıldı. Bu sonuçla Anayasa DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teklifi’nin  tümünün oylamasında daha önce yapılan oylamalara göre en yüksek kabul  oyuna ulaşıldı. Böylece yasa, halkoylamasına gitme zorunluluÄŸu olmadan yürürlüğe girebilecek.BUNDAN SONRA NE OLACAKTBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen  Anayasa’nın Bazı Maddelerinin DeÄŸiÅŸtirilmesi Hakkında Kanun’un  yürürlüğe girebilmesi için CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanıp Resmi Gazete’de yayınlanması gerekiyor.CumhurbaÅŸkanı, Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸine iliÅŸkin yasayı diÄŸer yasalar  gibi en çok 15 gün içinde inceleyecek.Anayasa’nın 175. maddesine göre, CumhurbaÅŸkanı’nın önünde 3  alternatif bulunuyor: CumhurbaÅŸkanı, yasayı onaylayıp Resmi Gazete’de  yayınlanması için BaÅŸbakanlığa yollayabileceÄŸi gibi, halkoyuna da  sunabilecek. Anayasa deÄŸiÅŸikliÄŸine iliÅŸkin yasayı bir kez daha  görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderme yetkisine de sahip olan  CumhurbaÅŸkanı bu yetkisini kullanırsa yasa Meclis’te yeniden  görüşülecek. TBMM, geri gönderilen yasayı en az üçte iki (367 oy)  çoÄŸunlukla kabul ederse, CumhurbaÅŸkanı onaylayabileceÄŸi gibi halkoyuna da sunabilecek.Halkoylamasına sunulduÄŸu takdirde, kanunun yürürlüğe girmesi için  oylamaya katılanların yarıdan çoÄŸunun kabul oyunu alması gerekiyor.ÇİLLER: AB YOLUNDA ÖNEMLÄ° BÄ°R ADIM ATILDIDYP Genel BaÅŸkanı Tansu Çiller, Anayasa deÄŸiÅŸiklikleri ile AB yolunda önemli bir adım atıldığını belirterek, „Demokrasi standardlarının yükseltilmesi açısından önemli bir geliÅŸmedir“ dedi.Çiller, TBMM’den ayrılırken gazetecilere yaptığı açıklamada, Anayasa deÄŸiÅŸiklikleri konusunda alınan sonuçtan mumnun olduklarını ifade etti. Çiller, „AB yolunda önemli bir adım atılmıştır. Demokrasi standartlarının yükseltilmesi açısından önemli bir geliÅŸmedir“ dedi.Sıranın Siyasi Partiler ve Seçim Yasası’na geldiÄŸini kaydeden Çiller, TBMM kapanmadan önce konunun gündeme getirileceÄŸinin açıklandığını kaydetti. Çiller, millet ile Meclis’i bütünleÅŸtirmenin en önemli geliÅŸmesinin bu olacağına iÅŸaret ederek, „Verilen sözlerin yerine getirilmesini millet ÅŸimdi bu iki yasada bekliyor. Milletin istediÄŸi basittir; millet seçsin. En azından tercih sistemi, milletin istediÄŸi doÄŸrultuda önemli bir geliÅŸmeyi saÄŸlayacaktır. Bunun takipçisi olacağız“ dedi."TÃœRKÄ°YE’NÄ°N VARDIÄžI SEVÄ°YE BU OLMAMALIYDI"Ak Parti Genel Sekreteri ErtuÄŸrul Yalçınbayır, sonucu deÄŸerlendirirken, „Milletvekilleri, 83. maddeyle, kendilerine dokundurtmadılar. MaaÅŸlarını yükselttiler; 86. ile ilgili. Dünyaya kapalı olduÄŸumuzu 90. madde ile ilan ettik. Siyasi rekabete hazır olmadığımızı 69 ve 76 ile gösterdik. Türkiye’nin vardığı seviye, bu olmamalıydı“ dedi.Yalçınbayır, Meclis’in bundan sonra daha güçlü mutabakatlara girmesi gerektiÄŸini ifade ederek, mutabakatın, delinerek de olsa kabul edilmesinin, „herÅŸeye raÄŸmen bir kazanım“ olduÄŸunu vurguladı. Yalçınbayır, „DeÄŸiÅŸiklikler ile Türkiye, daha katedeceÄŸi çok mesafe olduÄŸunu gösteriyor. Siyasetin kaybolan itibarını saÄŸlaması için süretle telafi edici çalışmalara girmeli“ görüşünü savundu.Â