Haftanın Sohbeti

Ormanda aşk yangınları

Şimdi, bu başlığa bir anlam veremediniz değil mi?.. Ya da, ‘‘Orman yangınları ile ne ilgisi olabilir?’’ diye aklınızdan geçirdiniz... Bu da birşey mi?.. Ormanı, aşk yangınları dışında bir de intikam yangınları alev alev yakıyormuş. Ben de yeni öğrendim.

Antalya Orman Bölge Müdürü Gürel Şirin ile ciğerlerimizi yakan, yüreğimizi burkan, son orman yangınları konusunu görüştük. En azından vatandaş olarak ne yapabilirizin çözümünü aradık. Sohbet sırasında Şirin'in söylediği iki yangın çıkarma gerekçesi oldukça garibime gitti.

Birincisi, aşıkların çakardığı yangınlar... Nasıl oluyor anlatayım... Mesela, siz birine aşıksınız diyelim. Yaşadığınız köy de ormana yakın bir yerde... Köylünün ve tabi ki, kızın ailesinin dikkatini çekmek için ormanı yakmanız yeterli. Onlar ellerde kova, kazma, kürek yangına müdahale ederken, siz sevdiğinizle elele verip tıpış tıpış kaçabilirsiniz.

İkincisi, düşmanınızın evlilik veya sünnet düğünü var diyelim... Yine köyünüz ormana yakın... Meydanda toplanan kalabalığı dağıtıp düşmanınızın en güzel gününü zehir etmenin tek yolu, orman yangını çıkarmak... Böyle hainlikler olmaz demeyin, oluyormuş.

Bunlar inanılması zor, istisna sayılabilecek gerçekler... Ama, bu sohbette, başka gerçekler de var.

Ormanı kim yakıyor?

İstatistiklere göre, orman yangınları yüzde 98 insan kaynaklı. Antalya'da 2000 yılı içinde 66 orman yangını çıktı, bunların 33'ü kasıtlı.

Kasıtlı olduğunu nasıl anlıyorsunuz?

Yangının çıkış yeri, şekli, gelişmesi, birkaç koldan çıkmış olmasına göre yorumluyoruz.

Yangın çıkaranların dertleri ne?

Çeşitli nedenler sayabiliriz. Mesela, kız kaçırmak için bile orman yakanlar tespit ettik.

Kız kaçırma ile yangın çıkarmanın ne alakası var?

Bakın. Adam, köylünün dikkatini yangın bölgesine çekmek için ormanı yakıyor, sonra da kızı kaçırıyor. Köylüler yangını söndürmek için mücadele ederken, o kişi de planladığı işi yapıyor. Bu tür olaylar, bizim istatistiklerimizde var. Kumluca bölgesinde çıkan orman yangınını çıkış nedeni de oldukça ilginç. Birbiriyle geçinemeyen iki kardeşten biri, kardeşinin düğününü sabote etmek için yangın çıkarmış. Amaç, düğündekileri yangın bölgesine çekmek ve düğünü dağıtmak.

15 YIL HAPİS

Bunlara ne gibi cezalar veriliyor?

Kasten orman yakmanın cezası 10 yıldan 15 yıla kadar hapistir. Can kaybı varsa müebbet hapse kadar uzanan hapis cezaları söz konusu oluyor.

Kasten dışında, başka hangi nedenlerle yangın çıkarılıyor?

Bu yıl Antalya Bölgesi yangınları üzerinde yaptığımız değerlendirmede, 66 yangından 22'sinin ihmal ve dikkatsizlik sonucu çıktığını biliyoruz. Toprağın kimyasal ve fiziksel özelliklerini bozmasına, bütün uyarılara ve yasaklamaya rağmen, anız yangınları sürüyor. Ve, bu alevler ormanı yakıyor.

Anız yakanı bizzat yakalayamadığınız sürece suçlayamıyorsunuz sanırım...

Evet, maalesef. Bütün suçlarda olduğu gibi suçu işleyenin o suçu işlediğinin kanıtlanması ve buna mahkemenin karar vermesi gerekiyor.

Bu suçun cezası nedir?

Anız yakmaya 1 yıla kadar hapis cezası veriliyor. Orman bitişiği köylerde ormana 4 kilometre yakın mesafelerde ise anız yakmanın 1 yıl hapis ve 10-300 milyon lira arası para cezası var.

MANGAL YASAĞI

Elektrik tellerinin neden olduğu yangınlar için ne yapıyorsunuz?

Özellikle, enerji nakil hatlarının eskiliğinden kaynaklanan yangınlarda önceki dönemlere oranla artış var. Bu yıl Antalya'da üç yangın bu şekilde çıktı. Ama, bu sayının daha yüksek olduğunu tahmin ediyoruz.

Mangal yasağına vatandaştan tepki geliyor mu?

Ülkemizde piknik anlayışının artık değişmesi gerekiyor. Ateşsiz piknik devri başlamalı. Pikniğin ateşsiz de yapılabileceği mesajları verilmeli. Mangal başında harcanacak zamanda, doğanın güzelliklerini kullanabiliriz. Sandviçlerimizi alır, ormanda gezerek, ormanı tanıyarak bu süreyi geçiririz. Ateşsiz pikniği bütün vatandaşlarımıza öneriyoruz. Önermenin de dışında Orman Bölge Müdürlüğü'nün Resmi Gazete'de ilan edilen bir bildirisi var. Bütün orman alanlarında, ki bunların içinde piknik alanları da dahil şu günlerde ateş yakılması kesinlikle yasak.

Çaltıcak'ta, Topçam'da da yasak öyle mi?

Bütün orman alanlarında yasak. Daha önce piknik alanları yasağın dışında tutulmuştu. Ancak, genel müdürlüğün yayınladığı bildiriyle bütün orman alanları bu yasağa dahil edildi. Buna bizim kolluk kuvvetleriyle bir müdahalenin gerekmemesi, vatandaşlarımızın bunu kabullenmesi gerekli.

HERKES SORUMLU

Bu konuda uyarı kimin görevi?

Vatandaşlarımız ve tüm kamu görevlilerinin. Öncelikle muhtarlar ve orman teşkilatı mensupları bunda birinci derecede sorumlu. Şu anda, bütün güvenlik kuvvetleri, polis, jandarma bu konuyla görevlendirilmiş durumda.

Mangal yanıyorsa söndürecekler mi, uyaracaklar mı?

İlk aşama mangal yakılmaması konusunda uyarı yapılacak. Ancak, ateş yakılıyorsa bunun söndürülmesi istenecek. Bütün vatandaşlarımızın bu görevi sahiplenmesi gerekiyor. Gerek vatandaşları kendileri uyarabilirler, gerekse bizi 177 yangın ihbar telefonundan arayabilirler. Bu hat cep telefonlarından da ücretsiz aranabilir. 24 saat görevdeyiz.

Orman yangınlarında en kritik il sıralamasında Antalya kaçıncı sırada?

Antalya, yangın ve yanan alan sayısı bakımından ilk üç sırada. Bunlar İzmir, Muğla ve Antalya. Çanakkale'yi de bunların arasında sayabiliriz.

20 DAKİKA YETER

Geçen yıllara bakarsak yangın çıkma oranı düşüyor mu yükseliyor mu?

Yangın sayısı değişmiyor, alınan önlemler nedeniyle kaybettiğimiz alanlarda bir azalma var. Yangın, hava koşullarıyla direkt bağlı bir olay. Antalya Bölgesi'nde kuzey yönlü poyraz denilen kuru ve sıcak rüzgarlar çok etkili. Hava sıcaklığının yüksek ve poyrazın olduğu ve bunun hızının yüksek olduğu dönemlerde çıkan yangınlarının geniş alanlara yayıldığını biliyoruz.

Bir yangına en kısa ve en uzun hangi sürelerde müdahale ediyorsunuz?

Yangın gözetleme kulelerimizden görülen duman, bütün ekiplere duyurulur. Oraya en yakın arazöz ekibi sevkedilir, 15-20 dakikada da ulaşabilirler. Helikopterli ekiplerimiz için bu süre 15-30 dakika arasında değişir.

Süre bakımından dünya standardı nedir?

Bizden daha kısa sürede ulaşacak bir organizasyon olduğunu tahmin etmiyorum. Gereği neyse, biz de bunu yapıyoruz.

TURİMZCİLER DEVREDE

Yangınla mücadelede diğer kurumların katılımı yeterli mi, nasıl olmalı?

Antalya Orman Yangınlarıyla Mücadele Koordinasyon Toplantısı yaptık. Diğer kamu kurum ve kuruluşları da katıldı ve bir protokol imzalandı. Bütün kamu kuruluşlarının yangın öncesi, yangın sırası ve sonrasında yapacakları katkılar belirlendi. Biz diğer kamu kuruluşlarının yapmış olduğu katkılardan son derece memnunuz. Ve, onlara teşekkür ediyoruz. Bütün kuruluşlar, bu arada özellikle Köy Hizmetleri, DSİ ve Karayolları ve Meteoroloji Bölge Müdürlüğü bize hergün yardımcı oluyor.

Turizmcilerin bu mücadeleye katkısı nasıl?

Özellikle Belek'teki BETUYAB'tan söz etmek isterim. Çok iyi diyalogumuz var. Orman yangınları konusunda iyi bir organizasyon içindeler. Kendi bağımsız yangın teşkilatını da kurmuş durumdalar. Kendi arazözleri var. Belirli insan güçleri var. O çevrede çıkacak orman yangınlarına bizimle birlikte müdahale etme yeteneğine sahipler. Kemer'de de turizmciler orman yangınları konusunda bizimle işbirliği içindeler. Biz onlara ekiplerinin yetişmesi ve yangın sırasında ekiplerin nasıl davranmaları konusunda eğitim veriyoruz. Manavgat Titreyengöl çevresindeki turizmciler bir dernek etrafında toplanmış durumdalar. Onlar da bir arazöz alınmasıyla yangın mücadelesine başladılar.

51 gözetleme kulesi var

Antalya Bölge Müdürlüğü içinde 51 yangın gözetleme kulesi var. Bunlar 24 saat hizmet veriyor. Bütün orman alanlarını bu kulelerin kapsama alanında. Herhangi bir duman en az 2 kule tarafından görülür. Ve, yeri tam olarak saptandıktan sonra en yakın ekiplerin hareket etmesini sağlamak üzere merkeze bildirilir.

KİM

1947 Bitlis doğumlu. Aslen Adapazarlı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi'ni bitirdi. İlk görev yeri Antalya'nın Alanya İlçesi oldu. Orman işletmeciliği, ağaçlandırma mühendisliği yaptı, araştırma enstitüsünde görev aldı.

1981 yılından 1990'a kadar Trabzon Doğu Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü'nde çalıştı. Buradan Antalya Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü'ne geldi. 1999 yılı Kasım ayından itibaren de Antalya Orman Bölge Müdürlüğü görevini sürdürüyor. Evli, iki kız çocuk babası.

KİMDİR?