BİR SORUDAN FAZLASI | Sevgili bulunca arayıp sormayan arkadaşı ne yapayım?
Güncelleme Tarihi:
Gününüzün çoğunu geçirdiğiniz, en özel sırlarınızı paylaştığınız, zor günlerinizde hep bir arada olduğunuz arkadaşınız gün gelip hayatına giren sevgilisi yüzünden sizi ihmal etmeye mi başladı? Üzülmeyin, bunu yaşayan yalnız siz değilsiniz. İlişki uzmanlarına göre, genellikle âşık olduğumuz partnerlerimizi her şeyin üstünde tutuyor ve arkadaşlarımızdan beklemelerini istiyoruz, hatta bazen de onları bu uğurda kaybedebiliyoruz. Peki neden bunu yapıyoruz? Hem uzmanlarla hem de benzer durum yaşayanlarla konuştuk.
DAHA SAĞLIKLI OLMAK İSTEYEN ARKADAŞLARINA SIKI SIKI SARILSIN
Sağlığımız için erken yatmak, iyi beslenmek, hareketli yaşam gibi detaylar kadar arkadaşlık ilişkileri de oldukça önemli… İster aşk ilişkisi olsun ister arkadaşlık ilişkisi, ikisi de bir kıvılcımla başlar ama ilişki uzmanları âşık olduğumuz partnerlerimizi her şeyin üstünde tuttuğumuzu söylüyor.
Maryland Üniversitesi'nde Profesör Marisa G. Franco, The Washington Post’a yaptığı açıklamada “Her zaman en üstte romantik aşk ilişkimizi ve ikinci sıraya da arkadaşlıklarımızı koyuyoruz. Dostlar edinirsiniz, devam ettirirsiniz ve sürekli olarak romantik ilişkinin önemli olan tek ilişki olduğu mesajıyla besleniriz. Genellikle sevgililerimizi her şeyin üstünde tutuyoruz ama güçlü arkadaşlıklar birçok yönden romantik ilişkileri gölgede bırakıyor" dedi.
Araştırmalar, güçlü arkadaşlıkları olan insanların daha iyi ruh sağlığına ve fiziksel sağlığa sahip olma eğiliminde olduğunu, geniş bir sosyal çevrenin erken ölüm riskini tek başına egzersiz veya diyet yapmaktan daha fazla azalttığını söylüyor.
ARAŞTIRMAYA GÖRE ÇOK ARKADAŞI OLANLARIN ÖLÜM RİSKİ DAHA DÜŞÜK
İsveçli araştırmacılar, 736 orta yaşlı erkek üzerinde yapılan altı yıllık bir çalışma yaptı. Bu araştırma, bir hayat arkadaşına sahip olmanın kalp krizi veya ölümcül koroner kalp hastalığı riskini etkilemediğini ancak arkadaş sahibi olmanın bu durumu etkilediğini ortaya attı.
Avustralya'da yapılan başka bir araştırma da, 10 yıl boyunca çok arkadaşı olan yaşlı insanların çalışma süresi boyunca az arkadaşı olanlara göre yüzde 22 daha az ölüm riski olasılığının olduğunu buldu. Özellikle, çocuk ve akrabalardan oluşan bir sosyal ağa sahip olmak, yaşam oranlarını etkilemedi. Franco, bu konuda farklı insanların etrafında olmanın, kendi kimliğimizin farklı yönlerini ortaya çıkardığını söyledi.
276 sağlıklı kişiyle yapılan ses getiren bir çalışmada gönüllülere soğuk algınlığı virüsü içeren burun damlaları verildi. Farklı sosyal bağları olan katılımcıların soğuk algınlığı semptomları geliştirme olasılığı daha düşüktü. Bu bağlamda arkadaşlık ilişkilerinin, bağışıklık sistemimizi bile etkilediği söylenebilir.
Arkadaşlara sahip olmak sağlığınız için ne kadar iyiyse onlara sahip olmamak da bir o kadar zararlı olabilir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, yalnızlık daha yüksek depresyon, kaygı ve intihar oranları ile ilişkilendiriliyor. Yaşlı kadınlar için yalnızlık ve sosyal izolasyon, kalp hastalığı riskini yüzde 27'ye kadar artırabilir.
"Friendship in the Age of Loneliness" (Yalnızlık Çağında Dostluk) adlı kitabın yazarı Adam Smiley Poswolsky, sosyal medyanın, zamanlarını bizsiz geçiren arkadaş ve tanıdıkların fotoğraf ve videolarıyla bizi bombardımana tutarak yalnızlık algımızı şiddetlendirebileceğini söyledi.
Orta yaşlı biri olarak yeni arkadaşlar bulmaya yönelik kişisel yolculuğunu anlatan " We Need to Hang Out " adlı kitabının yazarı Billy Baker, lisede veya üniversitede edindiği ömür boyu sürecek arkadaşlıkların ötesine geçmesi gerektiğini fark ettiğini, acil bir durumda gecenin bir yarısı arayabileceği çok fazla insan olmadığını söyledi. Bunu düzeltmek için, her çarşamba gecesi mahalledeki babaların toplanacağı bir buluşma organize etti. Grup artık diğer günlerde ve hafta sonları bir araya geliyor.
Baker, yıllarca iyi bir baba ve koca olmak için çabaladığını yapılacaklar listesinde hiçbir zaman "arkadaşlarımla takılmak" olmadığını söyledi.
Amerikalılar, eskisinden daha az arkadaşı var ve zamanın çoğunu yalnız geçiriyor. American Enterprise Institute (AEI) tarafından 2021'de yapılan bir ankete göre, Amerikalıların yaklaşık yarısı pandemi sırasında en az bir arkadaşıyla iletişimini kaybettiğini söylüyor. 2021'de AEI tarafından ankete katılan Amerikalıların yüzde 12'si yakın arkadaşları olmadığını söyledi
Arkadaşlar hem ruh sağlığımıza hem fiziksel sağlığımıza bu kadar iyi geliyorken, hayatına yeni bir sevgili girince aklı başından giden, arkadaşlarını ikinci plana atan, arayıp sormayan, sevgilisi ile sorun yaşayınca da yanık yanık o arkadaşının omzunu arayan pek çok insan var. Biz de Bir Sorudan Fazlası serimizde arkadaşları tarafından ihmal edilen ya da istemeden de olsa arkadaşlarını ikinci plana atan kişilerin hikayelerini dinledik.
***
‘EN ZOR GÜNLERİMDE YANIMDA OLMAK YERİNE YENİ SEVGİLİSİYLE BİRLİKTEYDİ’
Kübra Ş. (37)
Ben arkadaşlıklara dostluklara çok önem veririm, ailem nasıl değerliyse aynı şekilde çok samimi olduğum arkadaşlarımı da ailemden ayırmam. Bu arkadaşlarım için ben de aynı şekilde değerliyim biliyorum ama sadece birisi konusunda yanıldığımı çok acı şekilde deneyimledim. Nasıl bu hale geldik anlamakta zorlandım, anlamaya çalıştım empati kurdum ama neresinden tutsam elimde kaldı, mantıklı bir sebep bulamıyorum.
Çocukluğumdan beri hiç bağımızın kopmadığı, her gün birkaç dakika bile olsa telefonla konuştuğum sık sık buluştuğum dostum, sırdaşım, her şeyim en son hayatına giren adamdan sonra bambaşka bir insana dönüştü. Tabii ki onun da benim de hayatımızda dönem dönem birileri oluyor ama bu bizim arkadaşlığımızı hiçbir zaman etkilemedi.
5 yıl önce hayatımda çok büyük değişiklikler yaşadım, 4 yıldır birlikte olduğum kişi ile ayrıldım ve toparlanmam biraz zaman aldı. Uzun bir süre depresyondaydım ve çok fazla dışarıya çıkmak istemiyordum. İşte o zaman arkadaşlığımız da çatırdamaya başladı. Benim o dönemimde benden uzaklaşmaya başladı çünkü artık benim yanımda sıkılıyordu, eğlenemiyordu. Gelsin benimle sus pus otursun diye düşünmedim tabii ki ama hiç yanımda olduğunu hissettiremedi bana. Sonra çok sevdiğim dedemi kaybettim ve daha beter hale geldim. Arkadaşlığımız devam ediyordu ama görüşme sıklığımız azalmıştı. Ben de daha fazla ilgi bekliyordum sanırım.
Artık buluşmalarımız, sohbetlerimizi çok azalmıştı ama telefonla arayıp hâl hatır soruyordu. Ama o kadar mecburiydi ki onu hissedebiliyordum. Sırf ‘Ben arayıp soruyorum seni’ diye kendini rahatlatmak içindi. Bu telefon konuşmalarında hayatında yeni birinin olduğunu söylemişti, ben de onun adına çok mutlu olmuştum. Ona her ne kadar kızgın olsam da, mutlu olmasını istiyordum çünkü çok seviyordum, hala da seviyorum.
Arkadaşlığımız böyle ite kaka devam ederken ben bir sağlık sorunu nedeniyle ameliyat oldum ve yaklaşık 2 ay kadar yürüyemedim. Ne ameliyatıma geldi ne de sonrasında ziyaretime. İşte o zaman o kadar üzüldüm ki sanki onu kaybetmişim gibi içim acıdı. Gerçekten o gün benim için öldü o arkadaşım. Benim yanımda arkadaşlarım akrabalarım vardı yalnız değildim ama onun olmaması beni çok üzdü. Tam benim ameliyatımın olduğu gün sevgilisi ile daha önceden satın aldığı tatile denk geliyordu. “Kalbim seninle” diye aradı ameliyattan önce ama benim kalbimi daha da acıttı bu sözü. ‘Kalbinin nerede olduğu belli, söze ne hacet’ dedim kendi kendime ve içimden bir şeyler koptu.
Çevremdekiler, “Yediğin içtiğin ayrı gitmeyen arkadaşın nerede?” diye sorduklarında o kadar utanıyordum ki ne diyeceğimi bilemiyordum. İş gezisinde diyordum sevgilisi ile tatilde demek yerine…Ondan beri de bir türlü ona karşı eski yakınlığı hissedemiyorum.
O çok görüşmediğimiz sürenin sonunda çok değer verdiği, ölüp bittiği sevgilisinden ayrılmış, beni daha sık arayıp sormaya, güya benimle daha yakından ilgilenmeye başladı. Tabii sevgilisinin kollarından kopup eski dostunun omuzuna yaslanmaya geldi ama ben artık eski ben değildim. O dönem hasret kaldığım ilgisine bu sefer sinir olmaya başladım. Sürekli arayıp sormasına, sürekli benimle bir yerlere gitmek istemesine kayıtsız kalıyorum ama bunu misilleme olsun diye yapmıyorum. Artık içimden gelmiyor.
Ben artık iyiyim, bu zor günümde gerçek dostlarım kimmiş onu gördüm ve artık herkese hak ettiği kadar yakınlık gösteriyorum.
Hayatına giren yeni bir insan için ölüp biten, onun uğruna yıllarca her derine ortak olmuş sırdaşını, can dostunu hiçe sayan, duygularını önemsemeyen arkadaşa ne yapılması gerekiyorsa onu yaptım. Küs müyüm hayır ama çok kırgınım… Dedim ya onu hala seviyorum, üzülmesini mutsuz olmasını istemem ama sadece bu kadar, artık eskisi gibi olabilmem mümkün değil.
Bana geçen yine telefon açtı, “Neden artık benimle eskisi gibi değilsin, sanki hiç umurumda değilmişim gibi davranıyorsun” dedi. Sadece “sence neden?” diyebildim. Ona söyleyecek o kadar şey var ki ama ben hepsini yuttum. Konuşup aramızı düzeltmek de istemiyorum. Hani bir elmanın içine kurt girerse artık o elmadan hayır gelmez çürümeye mahkumdur ya bizim arkadaşlığımız da aynı o elma gibi çürüdü gitti, artık eski tadı yerine çürük tadı geliyor. Ben o elmayı yemem daha iyi…
‘SEVGİLİMLE VAKİT GEÇİRİYORUM DİYE ARKADAŞLARIM BENİ DIŞLADI’
Ceyda S. (28)
Benim çok samimi iki kız arkadaşım var ama bazen bana aşırı düşkün olmaları hatta kıskanmaları beni sinir ediyor. Yani birbirimizi seviyoruz değer veriyoruz tamam ama hepimizin özel hayatları var, hayatımızda olan kişilerle daha fazla vakit geçirmemiz normal değil mi? Ben ne zaman sevgilimle plan yapsam, "hep onunla zaman geçiriyorsun bizi ihmal ediyorsun" diyorlar. Bu kıskançlığı çok yersiz buluyorum. Ve bunun yüzünden resmen beni dışladılar, İkisi bir olup bana yükleniyorlar. Arkadaşlık ilişkisi başka, sevgililik bambaşka bir şey. Bence bazı kişiler bunun ayrımını yapamıyor ve gereksiz kıskançlığa giriyor.
Mesela ben tatillere hep bu iki arkadaşımla giderdim, sevgilim olunca onunla tatile gitmeyi tercih ettim. Kızlarla gitmediğim için yemediğim hakaret kalmadı. Onları ihmal ediyor muşum gözüm başka bir şey görmüyormuş, erkekler geçiciymiş arkadaşlıklar kalıcıymış. Bir sevgili bulsalar ben göreceğim onları bakalım birbirleri ile mi vakit geçirmek isteyecekler yoksa sevgilileri ile mi?
10 YILLIK ARKADAŞLIĞIMIZI 10 DAKİKADA SATTI
Işıl T. (32)
Benim tam 10 yıllık arkadaşım, kankam, dostum beni resmen yeni erkek arkadaşı için 10 dakikada sattı. Ortaokuldan beri arkadaşız ve aynı üniversiteye gidiyoruz. Sevgilisiyle 3 aydır falan birlikteler ve ilk günden beri hiç sevmedim erkek arkadaşını. Çok çapkın bir çocuk ve okulda yazmadığı kız yok. Bana gelip onunla sevgili olduğunu söylediğinde hiç sevinmedim ve bunu ona da söyledim. Sanırım sevgilisine gidip benim onu sevmediğimi söylemiş, o da benden hiç hoşlanmıyordu.
Okula beraber gidip geliyorduk ve mecburen okulda sevgilisi ile karşılaşıyorduk aynı ortamda oturuyorduk. Bir gün arkadaşımın sevgilisiyle aramızda bir tartışma yaşandı ve orada 10 yıllık arkadaşlığımızı 10 dakikada nasıl sattığına tanıklık ettim. Sırf sevgilisini kaybetmemek için beni harcadı ama çok yanlış yaptığının farkına vardı. Akşam yanıma geldi özür dilemek için. Ağlamaktan gözlerim şişmişti o akşam, o gelince konuşurken de saatlerce ağladım bunu hak etmedim diye. Benden özür diledi ve dediğim gibi onu kaybetmemek için onun tarafında durmak zorunda olduğunu söyledi. “Onu kaybetmedin ama beni kaybettin” dediğimde ‘Yapma ama biz birbirimizden kopamayız, sen benim en değerlimsin, sen de bensiz olamazsın’ dedi. Çok iyiyim, çok hoşumdur ama biri canımı yakarsa canavara dönüşürüm ve asla alttan alamam. Bunu yapan en yakınım da olsa… Ona çok kırıldığımı, beni çok üzdüğünü, kendimi çok değersiz hissettiğimi söyledim ve kendisine mutluluklar diledim.
‘SEVGİLİ BULUR BULMAZ ARAYIP SORMAYI KESENLERLE BEN DE İLİŞKİMİ KESİYORUM’
Salih K. (41)
Ya benim en tahammül edemediğim arkadaş tipi, sevgili bulunca kayıplara karışanlar. Yalnızken dibinden ayrılmayan, sana nefes aldırmayan, sürekli halı sahada maça gidelim, film gecesi yapalım, bara gidelim diye yakandan düşmeyenler sevgili bulunca sırra kadem basıyor, ayrılınca ‘kanka ne yapacağım ben ya” diye akıl hocalığı yapmanı istiyor, kapıdan atsan bacadan giriyorlar.
Benim de uzun süredir birlikte olduğum bir kız arkadaşım var ama arkadaşlarımın yeri ayrıdır. Onları ihmal etmem, sevgilim olsun olmasın onlara karşı tavrım tutumum hep ayrıdır, olması gereken de budur. Diğer türlüsü çok ergence bir davranış değil mi?
Benim çevremde de sevgili bulunca ortadan kaybolan, ayrılınca ortaya çıkan arkadaşlardan oldu tabii ama onlara karşı tavrım çok net. Sevgilisi olunca hali tavrı değişen, arayıp sormayı kesenler döndüklerinde eski beni bulamıyorlar.
Klinik Psikolog Ebru Özkurt Topçu arkadaşların neden hem ruhumuza iyi geldiğini şu sözlerle anlattı:
“Ruh halimizin iyi olmadığı zamanlarda konuşabileceğimiz güven duyduğumuz ilişkilere yakınlığa ihtiyaç duyarız. Arkadaşlıklar, sosyal bir varlık olan insanın aidiyet duygusunu besler. Ait olma, bir arkadaş grubuna ait hissetme sosyal destek kaynağıdır. Arkadaş ilişkileri insana güven, sevgi ve değerli olma hislerini yaşatmasıyla, zorluklarla baş etme gücünü arttırmasıyla ruh sağlığına koruyucu etkisi vardır.”
YOĞUN DUYGULAR MANTIKLI DÜŞÜNME SÜRECİNİ SEKTEYE UĞRATIYOR
Maalesef yukarıdaki örneklerde olduğu gibi bazen partnerlerini her şeyin üstünde tutup arkadaşlarını ikinci plana atanlar olabiliyor. Bu durumun altında hangi duygunun yattığını sorduğumuz Topçu, sorumuza şöyle yanıtladı:
“Kişinin hayatına yeni biri girdiğinde heyecan, coşku, arzu ve merak duyguları oldukça yoğun yaşanır. Bu yoğun duygular kişiyi sürekli partneriyle vakit geçirme isteğine yönlendirir, dolayısıyla zamanını var olan arkadaşlıklara ayırmak istememe eğilimi başlar. Bu durum arkadaşların ikinci plana atılmasına, kırgınlıklara neden olabilir. Arkadaşları kaybetme korkusu yaşansa bile o dönemde yoğun duygular çok aktif olduğundan olayları mantıklı düşünme değerlendirme süreci sekteye uğruyor olabilir. Partnerini her şeyin herkesin üstünde tutma eğilimi arkadaşların önemsiz oluşundan değil o ilişkiye fazla önem ve öncelik verilmesiyle ilgilidir.”
ARKADAŞINIZA DUYGULARINIZI ANLATIN
Peki arkadaşı ve sevgilisi arasında kalan, aradaki dengeyi kuramayan ne yapmalı?
“Arkadaş ve sevgili ilişkilerini dengede tutmak, sınırları iyi ayarlayabilmek her iki ilişkinizi de koruma altına almaktır. Yeni ilişkinin başlangıcında partnerinizle olma arzusu normaldir; bu durumda arkadaşlarınıza duygularınızı anlatmak işinizi kolaylaştırır.” diyen Topçu, yaşanılan yoğun duyguların paylaşılarak aslında arkadaşlarınızı ihmal etmek istemediğinizin ancak bu yeni dönemde ilişkinize, partnerinize, zaman ve enerjinizi aktarmanın size iyi geleceğinin, buna ihtiyacınızın olduğunun altını çizmenin önemli olduğunu söyledi.
Arkadaşları tarafından ikinci plana atılan kişilere Topçu’nun tavsiyeleri ise şöyle:
“Bu şekilde hisseden kişiler öncelikle bu duygunun kendi yaşamlarında nereye dokunduğuna odaklanmalı. Çok üzüldüğünüz, incindiğiniz belki çok kızdığınız bu ikinci plana atılma durumu sizin geçmişte yaşadığınız benzer bir olayın aktive olmasına neden olmuş olabilir ve bu nedenle daha yüksek tepki veriyor olabilirsiniz. Bu farkındalıkla duruma baktıktan sonra arkadaşınızla düşüncelerinizi ve hissettiklerinizi açıkça ifade ederek paylaşabilirsiniz. Arkadaşınızın bakış açısını dinlemeye açık olup seçimlerini anlamaya çalışabilir, arkadaşlığınızın zarar görmemesi için ihtiyaçlarınızı talep edebilirsiniz.”