Bedroom’un çapkın kraliçesi Ada

Karya Bölgesi Batı Anadolu'dadır. En önemli ÅŸehri Halikarnassos, bugünkü gençlere göre Bedroom (yatak odası) yani Bodrum'dur. Kraliçe Ada orta yaÅŸlı ve bence Bodrum Müzesi'nde bulunan bir nev'i mumyasına göre de çirkin olmasına raÄŸmen, yakışıklı Ä°skender'e her gün yemekler, tatlılar yollayarak bol bol yaÄŸ çeker. YaÄŸ çekmenin her zaman faydası görülmüştür ve ÅŸehri ele geçiren Büyük Ä°skender, Kraliçe Ada'nın Karya'yı yönetmesine izin verir.Sadberk Hanım Müzesi'ne bazen eÅŸ-dost telefon edip ‘‘Falan yerde filanca eser var, gidip görür müsün?’’ diye sorarlar. Umulmadık taÅŸ baÅŸ yarar diye giderim ama çoÄŸunlukla sükut-u hayale uÄŸrarım ve artık gitmiyorum. Gene bir gün Ömer Karacan telefon etti. ‘‘Çok ilginç bir koleksiyon var’’ dedi. Pek üstünde durmadım. Arkasından Yasemin PirinççioÄŸlu aynı koleksiyondan bahsedince ve bana koleksiyonun sahibi Sinan KazancıoÄŸlu'nu tanıştırınca artık gidip görmek vacip oldu. Gittim, loÅŸ ve hoÅŸ bir bekár evi. Duvarlardaki vitrinler arkeolojik eserlerle doluydu. Hakikaten bu sefer görmeye deÄŸer bir koleksiyondu ve tescilli olup bütün evrakı tamamdı. Uzun araÅŸtırmalar ve yazışmalar sonunda, bu koleksiyonu Sadberk Hanım Müzesi'ne kazandırıldı.GÄ°DÄ°N, GÖRÃœNKoleksiyon üç yüz parçadan ibaretti ve yalnızca Karya bölgesine ait muhtelif devirlerden eserlerle doluydu. Aralarında yirmi kadar M.Ö. 7-8. yüzyıllara tarihlendirilen ünik parçalar vardı. M.Ö. 3 binle Bizans ve Roma çağına kadar uzanmakta olan kap-kaçaktan oluÅŸuyordu.Bu koleksiyon ÅŸu anda Sadberk Hanım Müzesi'nde sergileniyor. Tavsiye ederim, gidin ve görün. 14 Ekim'de bir sergi ile halkımızın beÄŸenisine sunduk. Maalesef basında fazla yankı bulmadı, zira bu tür kültür olayları basının fazla dikkatini çekmiyor.KARDEÅžLERÄ°YLE EVLENENLERGelelim Karya Bölgesi'ne: Batı Anadolu'dadır. En önemli ÅŸehri Halikarnassos, bugünkü gençlere göre Bedroom (yatak odası) yani Bodrum'dur. Bu bölge halkı araÅŸtırmalara göre Anadolu kökenli olup Homeros'un Ä°liyada'sında ‘‘Truva'nın müttefiÄŸi’’ diye geçer. Derken M.Ö. 4. yüzyılda Persler Anadolu'yu istila ederler ve Pers kralı Darius, Mausolos adındaki bir adamı buraya vali (satrap) tayin eder. Mausolos daha evvel Milas'ta olan baÅŸkentini Bodrum'a taşır. Kız kardeÅŸi Artemisia ile evlenir. BilindiÄŸi kadarıyla kız kardeÅŸleri ile evlenenler Mısır'daki firavunlar, Hindistan'da adını bilmediÄŸim bir kabile ile iÅŸte bu Karyalılarmış. Dört kardeÅŸlermiÅŸ, Mausolos, karısı ve kardeÅŸi Artemisia, bir baÅŸka kardeÅŸ de bütün otellere adı konan Kraliçe Ada'dır. Bir erkek kardeÅŸleri daha vardır.MOZOLENÄ°N YARATICISIMausolos ölünce karısı ve kız kardeÅŸi olan Artemisia baÅŸa geçer. Ãœlkesini üç yıl yönetir ve yaptığı iki önemli iÅŸle anılır: Biri, kocasının adını ölümsüzleÅŸtiren, literatüre Mausoleon (mozole) diye geçen ve dünyanın yedi harikasından biri olan anıtkabri yaptırmasıdır. 12. yüzyılda yaÅŸayan Piskopos Eustathius, bir yazmasında bu yapıyı anlatırken muhteÅŸem olduÄŸundan söz eder. Derken, Rodos Şövalyeleri 14. yüzyılın baÅŸlarında Bodrum'a geldiklerinde bir harabeyle karşılaşırlar. Muhtemelen bir depremde yıkılmış olan Mausoleon'dan kalan mermer parçalarını toplar ve Bodrum Kalesi'nin yapımında kullanırlar. Anlaşılan tahribat taaa o devirlerde baÅŸlamış. Arta kalan parçalar ise, adına ne derseniz deyin, o zamanlar iÅŸleri sadece eser toplamak ve kaçırmak olan Ä°ngiltere'nin sefiri Earl of Elgin tarafından 1799'da Ä°ngiltere'ye götürülür. Åžimdi Bodrum'da sadece temelleri kalan Mausoleon'nun devrinin en önemli heykeltraşı tarafından yapılan frizlerinin bir bölümü British Museum'da sergileniyor.Kraliçe Artemisia'nın ikinci yaptığı önemli icraat ise, erkeklere taÅŸ çıkaracak cinstendir. Karya'nın bir kadın tarafından yönetilmesini hazmedemeyen Rodoslulara oynadığı oyun... ‘‘Kadın hakları’’ diye bağıran hanımlara duyurulur: Erkeklerin kadınlara tahammülsüzlüğü taaa antik çaÄŸlardan beri mevcuttur. Ama kadının fendi her ÅŸeyi yener.ARTEMÄ°SÄ°A’NIN OYUNUBakın, ne yapmış bu kraliçe. Rodoslular bir donanma hazırlayıp bu kadının elinden krallığı almak üzere yola çıkmışlar. O devirde de casusluk varmış ki bunu önceden haber alan Artemisia, kendi donanmasını Büyük Liman'ın yakınındaki gizli bir koya saklamış ve Rodoslular Büyük Liman'a varıp karaya çıkınca kendi donanmasını ortaya çıkarıp Rodos'un bütün gemilerini ele geçirmiÅŸ. Bununla da kalmamış, bu gemilerle Rodos'a gidip adayı elde etmiÅŸ. Bir kadının düşmanlığından her zaman korkulmalıdır. Ne yazık ki şöyle bir kadın yöneticimiz yok.YAÄž ÇEKMENÄ°N FAYDASIArtemisia'nın ölümünden sonra Makedonyalı Büyük Ä°skender ÅŸehri Perslerden kurtarmak için kuÅŸatır. Bu arada üçüncü kardeÅŸ Kraliçe Ada ise, baÅŸka bir Karya ÅŸehri olan Alinda'da sürgündedir. Rivayete göre orta yaşına raÄŸmen ve bence Bodrum Müzesi'nde bulunan bir nev'i mumyasına göre de çirkin olan Kraliçe Ada güzel ve yakışıklı Ä°skender'e her gün yemekler, tatlılar yollayarak bol bol yaÄŸ çeker ve kendisine ÅŸehri almasında yardımcı olacağını söyler. YaÄŸ çekmenin her zaman faydası görülmüştür ve ÅŸehri ele geçiren Büyük Ä°skender, Kraliçe Ada'nın Karya'yı yönetmesine izin verir.Bir koleksiyondan nerelere sürüklendik. Murat Bardakçı'ya özenip ben de sizlere bazı tarihi dedikodular yaptım.Â