Amerikalı Dickey 11’inci günde yeryüzünde... Nefes kesen operasyon

ANADOLU Speoloji Grubu Derneği'nin (ASPEG) organizasyonunda Mersin’in Anamur ilçesindeki Morca Mağarası'nda gerçekleştirilen keşif gezisi sırasında mide kanaması geçirilen ABD’li Mark Dickey’i kurtarmak için yürütülen mucizevi operasyon başarıyla sonuçlandı. Dickey Türk ve yabancı kurtarma ekiplerince gece yarısı 00.37’de mağaradan çıkartıldı. Sağlık durumunun iyi olduğu gözlemlenen Dickey ilk olarak UMKE çadırına götürülerek sağlık taramasından geçirildi. Dickey ardından hazır bekletilen helikoptere alınarak Mersin Şehir Hastanesi’ne sevk edildi. 

11 gün süren ve dünyada bugüne kadarki en kapsamlı mağara kurtarma operasyonu an be an şöyle gelişti;

- 2 EYLÜL: Aralarında nişanlısı Jessica Van Ord'un da olduğu ekibe liderlik yapan profesyonel mağaracı ABD'li Mark Dickey, 2 Eylül'de 1200 metre derinlikte mide rahatsızlığı geçirdi. Dickey'in ekip arkadaşlarından biri, yetkililerden yardım istemek için mağaranın içerisinde, hastalandığı yerin 500 metre ilerisindeki 7-10 saat arasındaki mesafedeki sabit telefon hattına ulaşmak için harekete geçti. Dickey'in nişanlısı Jessica ile diğer ekip arkadaşları yardım gelene kadar müdahalelerde bulundu.

UMKE EKİPLERİ SEVK EDİLDİ

- 3 EYLÜL: 3 Eylül'de telefona ulaşan ekip arkadaşı, yetkililerden yardım isteyince bölgeye AFAD, AKUT ve UMKE ekipleri sevk edildi.

- 4 EYLÜL: Bölgeye Bulgaristan, İtalya, Hırvatistan, Polonya ve Macaristan'dan kurtarma ekipleri gönderildi. ABD Ulusal Mağara Kurtarma Komisyonu'nun deneyimli eğitmeni olan Dickey'e 4 Eylül'de doktorların da aralarında olduğu ilk ekip ulaştı. 1040 metre derinlikteki daha genişçe olan kamp yerinde tedavisine başlanan Dickey'e, 4 ünite kan verildi.

- 5 EYLÜL: Uygulanan tedaviye olumlu yanıt veren Dickey, ayağa kalktı. AFAD, AKUT ve UMKE ile yurtdışından gelen 192 kişilik profesyonel kurtarma ekipleri, Toros Dağı'nın 2 bin 100 metre yüksekliğindeki mağara girişinde kamp kurdu. Dickey'in mağaradan çıkartılabilmesi için kurtarma hazırlıkları başlatıldı.

BAĞLANTI HALATLARLA

- 6-7-8 EYLÜL: Girintili çıkıntılı ve yan yollarla ulaşılan mağaraya uzman ekipler, sağlam kayalara iplerle bağlantı noktaları döşedi.  Hazırlıklarını tamamlayan kurtarma ekibinde yer alan Bulgarlar, Dickey ile ilk teması sağladı.

- 9 EYLÜL: Kan verilip serum bağlanan Dickey, doktorların da onayıyla 9 Eylül'de çıkışa geçti.

- 10 EYLÜL: 7 ayrı bölüme ayrılan mağarada sedye ile uluslararası ekiplerce elden ele taşınarak 500 metreye çıkarıldı.

-  11 EYLÜL: Dickey, dün sabah saatlerinde de son 400 metreye ulaştırıldı.

- 12 EYLÜL: Mark Dickey, saat 00:37 itibariyle mağaranın son çıkışından çıkarıldı ve UMKE çadırına götürüldü. Böylece operasyonun mağara kurtarma kısmı başarıyla sona ermiş oldu.

 

 

BİLİMSEL ÇALIŞMA İÇİN İNDİLER

ORTA Toroslar’ın zirvesindeki Morca Mağarası, Anamur’daki 1429 metre derinliğinde EGMA (Peynirlikönü) ile Kayseri’deki Kuzgun’dan sonra (1400 m) Türkiye’nin en derin 3’üncü mağarası. 1276 metre derinliğindeki Morca, Alp Himalaya Orojenik kuşağında, Taşeli Platosu’nun güney kesiminde yer alıyor.

Türkiye ve dünyadan biliminsanları, 11 yıldır mağaranın jeolojik yapısını inceliyor, içindeki canlı türlerini keşfediyor. Uzman ekipler mağaranın gizemini çözmek için 2 bin 100 rakımdaki girişten halatlarla mağaraya iniyor. Daha önce yapılan kesif çalışmalarında yerin 1274 metre altında göller bulunmuştu.

Morca Mağarası, derin yapısı ve ulaşılmayan noktalarına ulaşıldıkça ortaya çıkan yeni endemik türleriyle, speoloji (mağara bilimi) ile ilgilenen biliminsanlarının büyük ilgisini çekiyor.

ABD’nin New York kentinden olan biliminsanı Mark Dickey de ününü duyduğu bu mağarada inceleme ve keşif yapmak isteyen uluslararası biliminsanlarından biri. Dickey ve profesyonel mağara araştırmacısı olan nişanlısının da olduğu ekibin amacı genel anlamda bilimsel bir keşif yapmaktı. Derinlere inilebilen yeni bir geçit bulmak, haritasını çıkarmak ve bu noktalarda ortaya çıkma ihtimali olan yeni endemik türleri kayıt altına almayı hedeflediler.

 

MARK EĞİTİMLİ BİR MAĞARACI VE KURTARICI 

- AVRUPA Mağara Kurtarma Derneği, Dickey’i “Yüksek eğitimli bir mağaracı ve kendisi de bir mağara kurtarıcısı. Birçok uluslararası keşif gezisine katılan bir mağara araştırmacısı. Derneğin tıbbi komitesinin de sekreteridir” diye tanımladı. ABD basınına bilgi veren Dickey’nin arkadaşı Carl Heitmeyer de “Mark elit bir mağaracı, dünyada onun kalibresinde teknik halat becerileri ve fiziksel yetenekle gerçekten derin sistemler yapan sadece birkaç bin kişi var” diye konuştu.

Morca mağarasına iniş daha önce böyle görüntülenmişti.

 

Mert Gökhan KOÇ * MERSİN