Europa'nın su buharı bacaları

Europa'nın yüzeyinin altında okyanuslar olduğunu zaten tahmin ediyorduk. Hatta bu okyanusların Dünya'dakilerden daha derin olduğu düşünülüyor. Bu özelliğinden dolayı Europa Dünya dışı yaşam bulma olasılığı yüksek olan Güneş Sistemi cisimlerinden. Europa üzerinde yaşam olup olmadığını bilmek için oraya bir araç göndermeniz ve yüzeyi delip yer altındaki okyanuslara ulaşmanız gerekiyordu. Ancak eğer gerçekten su buharı bacaları varsa artık Europa'nın o kalın buzlu dış kabuğunu delmenize gerek yok. Çünkü su zaten dışarıya çıkıyor. İşte bu nedenle yeni elde edilen bu bulgu çok önemli.

Su Dünya dışı yaşam arayışımızda referans aldığımız anahtar bir molekül. Su varsa hayat vardır diyoruz. Europa bu nedenle hayat barındırabilir. Nitekim gök cisminde bolca su var. Ancak Europa’da kesinlikle hayat vardır demek için çok erken. Aslında gözlenen bu fışkırmaların su içerdiğini söylemek için de çok erken. Bu biraz da 'Mars'da su bulundu!' haberlerine benziyor. Aslında Mars'da su bulunmamıştı. Yani bildiğimiz anlamda her gün içtiğimiz su gibi bir su bulunmamıştı. Suyun varlığına işaret eden en güçlü kanıt bulunmuştu. Mars'da su bulunduktan sonra Nihat Hatipoğlu'na 'bu suyla boy abdesti alınır mı?' diye bir soru yöneltilmişti. Bazı insanların böyle önemli keşiflere ilk tepkisi 'nasıl abdest alacağız acaba!' olabiliyor. Dilerim Europa için yine bu tarz talihsiz ve absürd sorular sorulmaz. Europa'daki bu keşfin Mars'daki keşfe göre biraz daha kesinlik içerdiğini kabul edebiliriz ama keşfi yapan ekiptekilerin söylediği şu: Eldeki veriler bu yapıların su buharı fışkırmaları olduğunu gösteriyor ancak daha iyi gözlemler yapmalıyız. O nedenle bekleyelim. Zaten öyle bir çağdayız ki her yıl yeni bir keşfin haberini duyuyoruz. Uzay-zaman dalgalanması gibi. Astronomi süprizlerle dolu!

Peki uzaktan Europa'yı gözleyerek hayat olduğunu söyleyebilir miyiz? Hayır. Öncelikle gözlenen şeyin gerçekten su buharı olduğunu kanıtlamak için daha iyi gözlemler şart. İşte bu noktada 2018'de uzaydaki yerini alacak olan emektar Hubble'ın varisi ve ondan çok daha büyük olan James Web Uzay Teleskobu çok yararlı olacak. Onun yapacağı Europa gözlemlerini sabırsızlıkla bekliyoruz. Diğer yandan bir diğer proje ile Jüpiter’e uzay aracı göndermek planlanıyor. Uzay aracı aynı zamanda Europa’ya yakın geçişler yapacak ve uyduyu daha detaylı inceleme fırsatı bulacağız.

 

Europa'nın bacalarından fışkıran şeyin su olduğu kanıtlandıktan sonra oraya uzay aracı gönderip o suyu test etmeniz gerekir. Yani illaki oraya gitmeliyiz ki canlı olup olmadığı sorusuna net bir yanıt verelim. 

Â

Öyle görünüyor ki Güneş Sistemi’nin en büyük buz pistlerinden Europa aktifliğini koruyor. Europa’nın yüzeyinin altında devasa okyanuslar ve o okyanuslar içerisinde yaşayan canlılar var mı? Gerçekten su buharı bacaları var mı? Yoksa bunlar başka bir nedene bağlı oluşumlar mı? İlk Dünya dışı canlıyı bulduğumuz yer Europa olabilir mi? Bu soruların cevabını önümüzdeki yıllarda alacağız. Şimdilik bilmemiz gereken tek şey henüz Dünya dışı canlı bulmadığımız ve şu koca evrende birkaç milyar Dünyalı olarak yalnız olduğumuz. 

Twitter/astronomTurk