Prof. Dr. Bilge Yıldız: Mars’a insanlı geziler düzenlenebilir

Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası, Türkiye’nin yetiştirdiği başarılı bilim insanlarını ödüllendirmek ve bilimin gelişmesini teşvik etmek amacıyla 2016 yılından beri her yıl veriliyor. Fen, mühendislik ve tıp alanında verilen madalyayı bu yıl Prof. Dr. Bilge Yıldız aldı.
Prof. Dr. Yıldız, çalıştığı teknolojilerle dünya çapında enerji verimliliğini artırarak iklim ve enerji krizlerine karşı ürettiği çözümlerle öne çıkıyor. Koç Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. Nur Yalman, “Bu yılın madalya sahibi, çağımızın en önemli konularından biri olan enerji ve malzeme bilimlerine yaptığı yenilikçi katkılar ve ortaya koyduğu çığır açıcı çalışmalar sayesinde hem bugüne hem de geleceğe ışık tutan bir isim” dedi.

YENİ DEVRİN KAPTANLARI
Törende konuşan Madalya Seçici Kurul Başkanı Prof. Dr. Umran Inan, iş birliklerinin giderek artığı bu yeni yüzyılda farklı coğrafyalarda kendini rahat hisseden ve tüm dünya insanlığıyla ortak çalışabilen bilim insanlarına ihtiyaç olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Geçmişten bugüne madalya sahipleri, farklı disiplinleri kendi içinde harmanlayan bu yeni devrin kaptanları olacaklar. Bu sene yedincisini takdim edeceğimiz madalya sahibi, çok farklı öğeleri ve çıktıları birleştirerek bambaşka sonuçlar elde edebilen yine çok genç ve olağanüstü başarılı bir araştırmacı ve bilim insanı. Prof. Dr. Bilge Yıldız’ın ışığında, kadınların toplumumuzdaki önemli yerlerini, belirleyici katkılarını ve potansiyelini bir kez daha idrak edelim isterim.”

BEN YAPTIYSAM ONLAR DA YAPABİLİR
Prof. Dr. Bilge Yıldız, törende yaptığı konuşmada Türkiye’den aldığı bu ilk ödülün ülkedeki genç nesile ilham kaynağı olmasını istediğini belirtti. Prof. Yıldız, bilimle uygulamalı olarak ilk kez lisede yaptığı deneylerle karşılaştığını söyleyerek şöyle konuştu:
“Hikayemin Türkiye’de tanınması, umarım daha çok bilimsel çalışma yapmaları için gençlere ilham verir. Ben yaptıysam onlar da yapabilir. Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası, yaptığımız araştırmaları en iyi şekilde devam ettirebilmek, bilim peşinde koşan daha çok genci bu alana yönlendirebilmek ve onları bilim yolunda motive edebilmek için sorumluluklarımı da artırıyor. Umarım bu iki yönde de ileride daha başarılı olabilirim.

MARS’A İNSANLI GEZİLER DÜZENLENEBİLİR
Çalışmalarımızdan biri, atmosferdeki karbondioksit seviyesini düşürürken aynı zamanda karbondioksitin faydalı kimyasal ürünlere ve malzemelere dönüştürülmesi üzerine. Mars’ta da karbondioksiti oksijene çeviren benzer bir çalışma yürütüyoruz. Bu teknoloji başarıyla gerçekleşirse ileride Mars’a insanlı geziler düzenlenebilir ve burada araştırmalar gerçekleştirilebilir. NASA’dan bu yönde gelen önemli bir projeye katkıda bulunduk. Şu anda bu deney Mars’ta karbondioksit elektroliziyle oksijen üretilmesini sağlıyor.

YAPAY ZEKÂLAR AYA GİDİP GELMEK KADAR ENERJİ TÜKETİYOR
Hayatıma yön veren kilit soru ‘Çocuklarımıza nasıl bir gelecek bırakacağız’ oldu. Yaptığımız çalışmaların birinde ‘Enerji verimliliğini bilgi işlem cihazı olarak nasıl kullanabiliriz’ sorusuna odaklandık. Yapay zekâ uygulamaları toplumda değişik konularda insanlığa yardım edecek şekilde geliştiriliyor. Bunu çoğumuz biliyoruz ama daha az bilinen bir konu bu yapay zekâ modellerinin eğitiminde çok fazla enerji ve karbondioksit tüketildiği. ChatGPT denen bir sohbet programı var. Bunu eğitmek için harcanan enerji ve çıkan karbondioksit 5 arabanın 10 yıllık çıkardığı karbondioksite eş değer. Aynı sohbet modelinin biraz daha gelişmiş versiyonunda ise bu modeli eğitmek için harcanan enerji ve çıkan karbondioksit bir arabanın aya gidip gelmesi kadar. Bu sebeple en verimli bilgi işlemci beynimiz. Beynin nasıl çalıştığından ne öğrenebiliriz ve bunu kullanarak daha enerji verimli bilgi işlem cihazlarını nasıl yapabiliriz konusuna odaklandık.”

RAHMİ M. KOÇ BİLİM MADALYASI’NI ALANLAR
2016-Prof. Dr. Aydoğan Özcan
2017-Prof. Dr. Daron Acemoğlu
2018-Prof. Dr. Metin Sitti
2019-Prof. Dr. Filiz Garip
2020-Prof. Dr. Hatice Altuğ
2021-Prof. Dr. Ali Hortaçsu
2022-Prof. Dr. Bilge Yıldız