Dönüşlü fiil nedir ve ekleri nelerdir? Dönüşlü fiil örnekleri ile konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Fiiller yapılarına, çatılarına ve aldığı eklere göre birçok türe ayrılır. Örneğin nesnesi olan fiillere geçişli (Bırakmak, Tutmak, Götürmek, Görmek), nesne almayan fiillere ise geçişsiz (ağlamak, bakmak, susmak) denir. Özne tarafından gerçekleştirilen eylemler ise etken fiil olarak adlandırılır. Dönüşlü fiil nedir ve ekleri nelerdir? Sizin için örnek cümlelerle detaylı bir şekilde derledik.
Özne - yüklem ilişkisine göre fiiller dört ana başlıkta toplanır. 1- Etken
2- Edilgen 3- Dönüşlü 4- İşteş
Dönüşlü Fiil Nedir Ve Ekleri Nelerdir?
Hem özne tarafından gerçekleştirilen hem de doğrudan ya da dolaylı olarak öznenin etkilendiği fiillere dönüşlü fiil denir.
Bu fiiller -n ve -l ekleriyle oluşturulur.
Örnekler:
(-n) ekiyle oluşturulan dönüşlü fiiller:
Uyandı, sevindi, göründü, yakındı, övündü
(-l) ekiyle oluşturulan dönüşlü fiiller:
Darıldı, ayrıldı, katıldı.
Not: Eylemin, özne tarafından değil, başka biri tarafından yapıldığı fiillere edilgen fiil denir. Bu fiiller de -n ve -l eki alır. Edilgen ve dönüşlü fiilleri ayırt etmek için cümlenin anlamına bakılmalıdır.
Örnekler:
1- ALINMAK
Söylediğin sözlere çok alındı. - Dönüşlü (Alınmak, gücenmek anlamında kullanılmış)
Eşyalar teslim alındı. - Edilgen. (Cümledeki alınmak kelimesi, almak sözcüğünden türetilmiştir.
2- YIKANMAK
Ali, gece yatmadan önce yıkandı. - Dönüşlü Fiil
Arabalar ılık suyla yıkandı. - Edilgen fiil.
Dönüşlü Fiil Örnekleri İle Konu Anlatımı
A- GÖRÜLEN GEÇMİŞ ZAMAN CÜMLELERİNDE DÖNÜŞLÜ FİİL
Örnek Cümleler:
1- Eski sevgilisinin kendisine gönderdiği mektubu okuduktan sonra kahroldu.
2- Genç yazar kitaplarının yeteri kadar okunmadığından ve anlaşılmadığından yakındı.
3- Bir tanıdık var mı diye etrafa bakındı.
4- Teknesiyle denize açıldı.
5- Sevgilisini kurtarmak için öne doğru atıldı.
6- Bugün tatil yaptığımız bu güzel kentten ayrıldık.
7- Yeni tanıştığı kadına çok kısa bir süre içerisinde bağlandı.
8- Belli etmese de yaptığınız şakaya bozuldu.
9- Benim de kulağıma onun hakkında bu tür şeyler çalındı.
10- Sizinle henüz yeni tanıştığı için bir şey rica etmekten çekindi.
11- Zalim insanların yaptıklarına tek başına dayandı.
12- Onun hem kibar hem de bilgili bir insan olmasından çok etkilendim.
13- Odasını ve kitaplığını yeniden düzenledi.
14- Oğlunu gözünden bile sakındı.
15- Alelacele giyinip hemen dışarı çıktı.
16- Bu sınava çok iyi hazırlandım.
17- Onun gibi bir yalancının sözlerine nasıl da kandım!
18- Film çok durağan olduğu için izlerken çok sıkıldık.
19- Sanki kendi eviymiş gibi başköşeye kuruldu.
B- ÖĞRENİLEN GEÇMİŞ ZAMAN CÜMLELERİNDE DÖNÜŞLÜ FİİL
Örnek Cümleler:
1- Duyduğu sözler karşısında adeta yıkılmış.
2- Dün sabah çok erken bir saatte uyanmıştım.
3- O da senden yeteri kadar ilgi göremeyince gücenmiş.
4- Ağacın zayıf dalları şiddetli rüzgara fazla dayanamayıp kırılmış.
5- Mecnun görür görmez Leyla'ya vurulmuş.
6- Gittiği ülkede sıtmaya tutulmuş.
7- Hem üzüntüden hem de öfkeden kaşları çatılmış.
8- Masanın iki ayağı yamulmuş.
9- Utangaç biri olduğu için seninle konuşmaya çekinmiş.
10- Tanıştıktan 2 ay sonra evlenmişler.
11- Bana gerçeği söylediğini sanmıştım.
C- ŞİMDİKİ ZAMAN CÜMLELERİNDE DÖNÜŞLÜ FİİL
Örnek Cümleler:
1- Kibirli bir insan olduğu için sürekli kendi kendisiyle övünüyor.
2- Geçmişinde yaptığı hatalar yüzünden sürekli yeriniyor.
3- O kadar hassas biri ki en ufak bir söze bile alınıyor.
4- İnsan en sevdiklerinin ihanetini görünce ne kadar güçlü olursa olsun kahroluyor.
5- Bu kadın yıllardır hep aynı muhitte dileniyor.
6- Başına gelenlerden sonra insanlara güvenmemesi gerektiğini yavaş yavaş öğreniyor.