Diyarbakırlı öğrencilerin çevreci çamaşır makinesi dünya birincisi
Güncelleme Tarihi:
Diyarbakırlı öğrenciler geliştirdikleri çevreci çamaşır makinesi filtresi sayesinde dünya birincisi oldu. Kısa süre önce adını New York Üniversitesi'nden tam burslu kabul alınca duyuran Avjin Aktop’un da aralarında yer aldığı Delavo takımı, çamaşır makinesinde su tasarrufu ve yeniden kullanım sağlayan filtre sistemiyle çevresel sürdürülebilirlik yarışması The Earth Prize 2023’de hem birinciliğin hem de 100 bin dolar ödülün sahibi oldu.
Diyarbakır Bahçeşehir Koleji Hevsel Kampüsü Fen ve Teknoloji Lisesinde eğitim gören Avjin Aktop, Damla Zerya Aslan, Yağmur Delal Cengiz ve kardeşi Irmak Zelal Cengiz, daha sağlıklı ve yaşanabilir bir dünya için bir proje geliştirmek amacıyla kolları sıvadı. Yıl boyunca çeşitli araştırmalar ve çalışmalar yapan dört öğrenci, ECaundry (Ekolojik Yıkama) adını verdikleri projelerini hayata geçirerek, çamaşır makinelerinin su tüketimini düşüren ve kullanılan suyun arıtılıp tekrar kullanılmasına olanak veren filtre sistemini geliştirdi. Delavo takımının geliştirdiği sistem sayesinde bir çamaşır makinesi yılda 8 tondan fazla su tasarrufu sağlayabilecek.
116 FARKLI ÜLKEDEN BİN 290 TAKIMI GEÇTİLER
Delavo takımını oluşturan dört liseli, geliştirdikleri sistemle 13–19 yaş arasındaki öğrencilerin çevre ve iklim sorunları için ürettikleri projelerin yer aldığı dünyanın en prestijli çevresel sürdürülebilirlik yarışması olan The Earth Prize 2023’e katıldı. Delavo takımının projesi bu yıl da 116 ülkeden bin 290 takımın katıldığı yarışmada, dünya birinciliğine layık görüldü. Takım ayrıca yarışma birincisine verilen 100 bin dolarlık ödülün de sahibi oldu. Okullarına ve ailelerine büyük gurur ve mutluluk yaşatan gençler, ikincilik ödülünü paylaşan İngiltere ve ABD takımlarını da geride bırakmış oldu.
Takım üyelerinden 18 yaşındaki Avjin Aktop; “Yaşadığımız dünyada çevre ve iklim sorunlarına duyarsız kalmamak en başta bizim gibi gençlerin sorumluluğu. Biz bu anlayışla yola çıktık. Fizibilite çalışmalarımızın ardından ekolojik yıkama konusunda bir filtre sistemi geliştirdik. Sistemimizle normal bir çamaşır makinesinin bir haftada tüketeceği suyun altı ayda kullanabileceğini ortaya koyduk. Kullandığımız deterjanlar ve atık sularla doğaya verilen zarar ortada. İşte bunun önüne geçip bir çamaşır makinesini hem daha az su hem daha az deterjan kullanabilecek hale getirdik. Atık suların tekrar kullanılması da sistemin ayrı bir avantajı” diye konuştu.
SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?
Takım üyelerinden Damla Zerya Aslan ise geliştirdikleri filtre sisteminin çalışma prensiplerini şöyle anlattı:
“Çamaşır makinelerine monte edilecek bir filtre sistemi geliştirmiştik. Bu sistem makineden çıkan kullanılmış suyu filtrasyon tüplerine gönderiyor. O tüpler de filtreledikleri suyu makinenin üzerindeki tanka depoluyor. Tankın girişinde ventil adı verilen elektrikli musluklar var. Bu da makinenin ihtiyacı olduğunda gereken suyu almasını sağlıyor. Bu şekilde su bir döngü içerisinde makineye giriyor sonra temizlenip tanka gidiyor ve tekrar kullanılıyor. Bu sistem makinenin ömrünü uzatmış oluyor çünkü bizim kullandığımız filtreler sudaki zararlı iyonları da topluyorlar ve kireçlenme gibi problemlerin daha az yaşanmasını sağlıyor.”
ÇAMAŞIRA TONLARCA HARCIYORUZ
“Standart bir çamaşır makinesi normal bir modda çalıştırıldığında her yıkamada 50 litreden fazla su harcıyor. Afrika ülkelerinde içmek için su bulunamazken biz çamaşırlarımızı yıkamak için her seferinde bu kadar çok su harcıyoruz” diyen Damla şöyle devam etti; “Araştırmalarımız sonucunda bir evin su giderinin yüzde 17’ sini çamaşır makinelerinin harcadığını öğrendik. Yaptığımız hesaplamalara göre sistemimiz her yıkamada yüzde 90 oranında suyu tekrar kullanıyor. Bu da her makine için yılda yaklaşık 8 bin 200 litre su tasarrufu demek. Diğer yandan ekolojik yıkamaya uygun deterjanlar pahalı olduğu için genellikle yüksek kimyasal içeren toksik deterjanlar kullanıyoruz. Çamaşır makinesinden çıkan bu deterjanlı su kanalizasyona gidiyor ve oradan doğaya karışıyor. Bizim kullandığımız toksik deterjanlar ve kıyafetlerimizden kopan mikro plastikler de suya karışarak kaynaklarımızı kirletmiş oluyor. Filtreleme sonrası iyonlar sudan ayrıştırıldığı için su daha çok köpürüyor ve bu da daha az deterjanla daha çok çamaşır yıkanmasını sağlıyor.
EVLERDE KULLANILABİLİR HALE GETİRMEK İSTİYORUZ
Projeyi geliştirmek için üniversitelerden hocalarla testler yapıyoruz. Yarışma bize hem fon hem de girişimcilerle görüşmek için olanak sağladı. Kazandığımız ödülü projeyi geliştirmek için harcayacağız. Geliştirdiğimiz filtre sistemiyle donatılmış çamaşır makinelerini evlerde kullanılabilir hale getirmeye çalışacağız.”