Pasifik’te nükleer denizaltı gerilimi: Çin’i kızdıran sipariş
Güncelleme Tarihi:
Ulusal tehdit algılamasında Çin’i bir numaraya oturtan ABD, Asya Pasifik’teki önemli müttefiki Avustralya ile beş adet nükleer denizaltı siparişine imza attı. Törene İngiltere Başbakanı Sunak da katıldı. Çin ise AUKUS diye anılan üçlüyü, silahlanma yarışını kışkırtmakla suçladı.
Asya Pasifik’teki önemli ABD müttefiki Avustralya, aylardır beklenen denizaltı siparişi için imzaları attı. Beş adet nükleer denizaltının, 18 ay önce kurulan AUKUS ittifakı kapsamında satışını öngören anlaşma, ABD Başkanı Joe Biden ev sahipliğinde San Diego kentindeki Point Loma Donanma Üssü’nde Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ve İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın katılımıyla yapıldı. Anlaşmanın ülkesi için büyüklüğüne işaret eden Albanese, ekonomik etkinin 2’nci Dünya Savaşı sonrası ülkeye otomobil endüstrisinin gelmesine benzer olacağını söyledi. Projenin ilk 10 yılda 40 milyar dolara mâl olması ve 20 bin iş yaratması bekleniyor.
PEKİN: KIŞKIRTICI ADIM
Pekin, AUKUS müttefiki üç ülkeyi bölgede “silahlanma yarışını kırşkırtmakla” suçladı. Çin Devlet Başkanı Şi Jinping de geçen hafta yaptığı bir konuşmada ABD’yi, “Çin’i çevreleme, kuşatma ve bastırma” yönündeki çabalara öncülük ettiğini söylemişti. Washington ise “Tayvan’a yönelik saldırganlıkla Asya Pasifik ülkelerini alarma geçirenin Çin’in kendisi” olduğunu savunuyor.
‘ANLAŞMAYI İHLAL EDİYOR’
Çin Dışişleri, denizaltı satışının Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın ihlali olduğunu da iddia ediyor. Biden, “Bu gemilerde herhangi bir nükleer silah olmayacak” diyerek nükleer silahlar ile dizel yakıt yerine nükleer enerjiden güç alan denizaltının farklı şeyler olduğunu vurgulasa da devreye BM’nin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) girdi. IAEA açıklamasında, nükleer silah sahibi ülkelerden, nükleer silahı olmayan Avustralya’ya “nükleer materyal” transferinin denetlenmesi gerektiği belirtilerek, denizaltı yakıtı olarak nükleer malzeme kullanabilmek için Canberra’nın BM ile “bir anlaşma” yapmak zorunda kalacağı vurgulandı.
RUSYA: SAVAŞ HAZIRLIĞI
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da “Batı, AUKUS gibi yapılarla Asya’da uzun yıllar sürecek çatışmalar yaşanacağı ihtimaline oynuyor” diye tepki gösterdi. ABD, Çin’e karşı AUKUS dışında Avustralya, Hindistan ve Japonya ile güvenlik odaklı Quad ittifakı ile ekonomik işbirliğini önceleyen 13 üyeli Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi’nin (IPEF) de kurucusu.
YEPYENİ BİR MODEL ÜRETİLECEK
- Virginia sınıfı Amerikan denizaltıları, Avustralya’nın filosundaki Collins sınıfı araçlardan iki kat daha uzun ve 48’e karşı 132 mürettebat kapasiteli.
- Üç adet kesin, iki de opsiyonlu olmak üzere sipariş edilen 5 denizaltı, uzun menzilli konvansiyonel füzeler taşıyacak. Teslimatların 2030’da başlaması ve en az 10 yılda tamamlanması bekleniyor.
- Virginia sınıfının üretimi bittikten sonra, yine nükleer enerjili ancak konvansiyonel silahlar taşıyan, SSN-AUKUS adıyla yeni bir modelin inşasına başlanacak. Bu denizaltılarda, İngiliz tasarımı ve ABD teknolojisi kullanılacak.
BİLGİ NOTU: Avustralya 18 ay önce sürpriz şekilde AUKUS’a katıldığını ilan etmeden önce, Fransa’ya 66 milyar dolarlık dizel yakıtla çalışan denizaltı siparişi vermek üzereydi. Son anda iptal edilen sipariş, Paris ile müttefikleri arasında kriz çıkarmıştı.