Deprem 1000 kat büyük hasar 1000 kat küçük

 

 

 

ŞİLİ DEPREM YARASINI SARIYOR

EKONOMİSİ DEPREMLE BAŞ EDECEK GÜÇTE

ŞİLİ’nin 6 milyon nüfuslu başkenti Santiago’nun 320 kilometre güneyinde ve ülkenin en büyük ikinci şehri olan 650 bin nüfuslu Concepcion’un 90 kilometre kuzeydoğusunda, Büyük Okyanus tabanının 35 km. derinliğinde, yerel saatle sabaha karşı 3.34’de, Moment Büyüklüğü Ölçeği’ne göre 8.8, Richter ölçeğine göre ise 8.3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. 1.5 dakika süren sarsıntıda hem başkentte, hem de Concepcion ve çevresindeki yerleşimlerde birçok ev, hastane ve köprü yerle bir oldu. Deprem, Haiti’nin 1000, Gölcük depreminin ise 100 katı büyüklüğünde.
Binlerce ölü olabilir

Felaket bölgesinde elektrik ve telefon hatlarının kopması nedeniyle merkez üssüne yakın yerleşimlerin dünyayla bağlantısı kesilirken, ilk belirlemelere göre sadece güneydeki Maule bölgesinde en az 214 kişi öldü. Ancak depremin büyüklüğünü değerlendiren uzmanlar, haber alınamayan küçük yerleşimlerde binlerce ölü ve yaralı olabileceğini, muhtemelen binlerce evin yıkıldığını veya ağır hasar gördüğünü vurguluyor.
Bağlantı yok
Şili’nin orta ve güney kesimleriyle bağlantı kurulamadığı için kaç binanın yıkıldığı ve kaç kişinin öldüğü belirsiz. Elektrik ve telefon hatları koptu, köprüler yerle bir oldu. Geçen ay Haiti için seferber olan dünya, 2004’te Endonezya’yı vuran 9 büyüklüğündeki depremden beri yaşanan bu en büyük felaket için yeniden dayanışma içinde. ABD de Şili hükümetine yardım etmeyi önerdi.
Madenler durdu
Deprem, yangınları da beraberinde getirdi. Şili’nin en büyük ikinci şehri olan Concepcion’da birçok bina alevlere teslim oldu. Dünyanın bir numaralı bakır üreticisi olan ülkenin en büyük iki madeninde üretim durdu. Başkent Santiago’da otoyolun çökmesiyle birçok araç takla atarak yere çakıldı. Bazı araçlar yıkılan viyadüklerin altında kaldı. Santiago’da bir katlı otopark da çöktü. Başkentten ülkenin güneyine uzanan yolların kullanılamaz hale geldiği bildirildi. Uykularından müthiş bir sarsıntıyla uyananlar, battaniyelerini kaptıkları gibi sokağa fırladılar. Artçı sarsıntılar yüzünden sabah olana kadar kimse evlerine dönmedi. Şoka girerek birbirine sarılıp ağlayanlar görüldü.
Elçilikte hafif hasar
Deprem, Türkiye’nin Santiago’daki büyükelçilik binasında hafif hasara neden oldu. İlk belirlemelere göre, deprem sonucu ölen ve yaralananların arasında Türk bulunmuyor. Depremin ardından Dışişleri Bakanlığı, Türk Büyükelçisi Mehmet Akat ile irtibata geçti. Akat, depremin merkez üssünün başkente yaklaşık 350 kilometre uzaklıkta olduğunu Ankara’ya rapor etti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Burak Özügergin, başkent Santiago ve çevresinde yaklaşık 200 Türk vatandaşının yaşadığını belirterek, bu kişilerin  hepsine ulaşılamadığını, ancak şu ana kadar Türk vatandaşlarından herhangi bir kayba dair bilginin ulaşmadığını anlattı. Şili’de yaklaşık 400 Türk bulunuyor.

Bu sabah vuracak

Arjantin’de bile insanları uykularından uyandıracak kadar şiddetli hissedilen deprem, 2004’te yaşanan büyük Endonezya depremi gibi tsunamiye neden oldu. Tsunami dalgalarının saatte 965 kilometre hızla hareket ettiği açıklandı.Dev dalgalar kısa süre içinde Şili kıyılarını ve 660 kilometre açıktaki Robinson Crusoe Adası’nı vurarak yıkımın boyutlarını daha da büyüttü. Büyük Okyanus’a kıyısı olan diğer ülkeler hemen alarma geçti.  Şili’ye bağlı Paskalya Adası’nda yerleşimler tahliye edildi, halk daha yüksek bölgelere taşındı. Küçük ada devletine yardım gemileri gönderildi. Hasarın boyutu, tsunaminin okyanusta 21 saat süren yolculuğunu bugün tamamlamasıyla belli olacak. Dünyanın neredeyse yarısında, kıyı şehirlerinde alarm sirenleri çaldı. Alaska’dan Antartika’ya dek bütün bir Amerika kıtasının yanı sıra, Japonya, Avustralya, Filipinler, Endonezya ve hatta Rusya teyakkuzda. Havaii’yi vuran dalgaların yüksekliği 2 metreye ulaştı.

Nadir bir ters fay depremi

İSTANBUL Üniversitesi öğretim görevlisi ve Jeoloji Mühendisi Yrd. Doç. Dr. Oğuz Gündoğdu, Şili’de meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki depremde, Haiti’deki 7 büyüklüğündeki depremden yaklaşık 1000, 7.6 büyüklüğündeki Marmara Depremi’nden yaklaşık 100 kat fazla enerjinin açığa çıktığını söyledi. Deprem büyüklüğünde onda birlik artışların bile büyük enerji farklılıklarına neden olduğunu anlatan Gündoğdu, “Enerji hesaplarken ortaya çıkan oran, sayılar büyüdükçe artıyor. Gölcük depremi bunun yanında küçük sayılır.
15 derecelik açı var
Bu büyüklükte bir deprem olsa, kötü yapılaşma nedeniyle kayıp ve hasar çok daha büyük olur” dedi. Şili depreminin, 2004’te yaşanan 9 büyüklüğündeki Sumatra depremi gibi nadir görülen depremlerden olduğunu vurgulayan Gündoğdu, her iki depremin de ters faylar üzerinde olduğunu söyledi. Gündoğdu, ters fayların, eğik bir fay düzlemi üzerinde kalan bloğun, düzlemin altında kalan bloğa göre yukarı doğru hareket ettiğini anlatarak, “Şili’de yaklaşık 15 derecelik açıyla, Haiti’de ise yaklaşık 45 derecelik bir bindirme gerçekleşti. Açının sıfıra yaklaşması, bindirmeyi daha da kuvvetlendiriyor” dedi.

Moment ölçeği nedir?

Artık deprem bilimcilerin çoğu, daha eski olan Richter ölçeğinden farklı bir hesaplama yöntemine sahip “moment büyüklüğü” ölçeğini kullanıyor. Bu ölçek, orta ve büyük depremlerin büyüklüğünü, açığa çıkardıkları enerji miktarına göre belirliyor. Bu ölçüm yöntemine göre, dünkü Şili depremi, tarihte kaydedilmiş en büyük yedinci deprem. Tarihin en büyük
depremleri şöyle:
- 22 Mayıs 1960 Valdivia, Şili 9.5.
- 26 Aralık 2004 Sumatra, Endonezya 9.3.
- 27 Mart 1964, Alaska, ABD 9.2
- 4 Kasım 1952 Kamçatka, SSCB 9.0
- 26 Ocak 1700 California, ABD 9
- 31 Ocak 1906 Kolombiya-Ekvador 8.8
- 27 ŞUBAT 2010 MAULE, ŞİLİ 8.8
- 4 Şubat 1965 Alaska, ABD 8.7
- 25 Kasım 1833, Sumatra, Endonezya 8.7
- 1 Kasım 1755 Lizbon, Portekiz 8.7

Afet ilan etti

Şili’nin ilk kadın Devlet Başkanı olan Michelle Bachelet, 2006 yılında göreve başlamasından bu yana en büyük krizi yönetiyor. Aslen çocuk doktoru olan merkez solcu lider, gün boyunca afet koordinasyon merkezindeydi. Santiago Uluslararası Havalimanı uçuşlara kapatılırken, Bachelet ülke çapında “afet hali” ilan etti ve “Büyük bir deprem oldu, artçılar da sürüyor. Buna rağmen sistem işliyor. Halk sakin olmalı. Elimizden geleni tüm gücümüzle yapıyoruz. Yola çıkmayın, çünkü trafik ışıkları çalışmıyor” dedi. Bachelat, 11 Mart’ta görevi Sebastian Pinera’ya devredecek. Havalimanının bugün de kapalı tutulacak olması dünyadan gelecek insani yardımları aksatabilir.

Pasifik ateş çemberi

Dünyanın en “boylu” ülkesi olan, kuzeyden güneye 4300 kilometre uzunluğundaki Şili’de 2000’den fazla yanardağ var. Şili bu açıdan Endonezya’dan sonra dünyanın sismik açıdan en aktif bölgesi. İki volkanik ülke, Büyük Okyanus’u saran ‘Pasifik Ateş Çemberi’nin iki ucunu oluşturuyorlar. Büyük depremler, Asya’daki Cocos tektonik plakası ile Güney Amerika tektonik plakası arasına sıkışan Nazca plakasının her iki yöndeki sınırlarında gerçekleşiyor.

Temuco’lu depremzede: Dünyanın sonu gibi

Gün boyunca onlarca artçı sarsıntı yaşandı. İlk üç artçı sarsıntının 6.2, 6.9 ve 6.0 büyüklüğünde oldukları, kendi başlarına bile birçok ülkede büyük yıkıma neden olabilecekleri belirtildi. Temuco şehrinde yaşayan bir Şilili, “Hayatımda böyle bir deprem görmedim, dünyanın sonu gibiydi” dedi.

Kızılay ve GEA yardıma hazır

ŞİLİ’de meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki deprem, Türkiye’yi de harekete geçirdi. Kızılay, bölgedeki ihtiyaç tespitinin ardından Şili’ye yönelik gerekli yardımı yapmaya hazır olduğunu Şili Kızılhaç yetkililerine bildirdi. Haiti’deki depremden bir alışveriş merkezinin enkazından beş kişiyi kurtarınca Haitililer’in “Yılmaz Türkler” adını taktığı GEA Arama Kurtarma ekibi de, Şili’deki depremin ardından alarma geçti. GEA ekibi, Şili makamlarından davet çağrısı alır almaz harekete geçecek.
Gül: Geçmiş olsun
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet’ye, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun da Şili Dışişleri Bakanı Mariano Fernandez Amunategui’ye, Türkiye’nin afet karşısında duyduğu derin üzüntü ve başsağlığı dileklerini iletti. Türkiye’nin Santiago Büyükelçiliği mensuplarının durumunun iyi olduğu belirtildi. Büyükelçiliğin Şili’deki 200 kadar Türk vatandaşıyla irtibat kurmaya çalıştığı bildirildi.