ABD’nin Karadeniz stratejisi ne
Güncelleme Tarihi:
Karadeniz, Batı ile Rusya arasında yeni bir gerilim sahası olarak öne çıkarken ABD bölge için yeni bir strateji hazırlığında. Uzmanlar ise bu planda Türkiye’ye kapsamlı rol verilmesi gerektiğini savunuyor. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, hazirana kadar yeni bir Karadeniz stratejisi hazırlayacaklarını açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın hafta içi Senato Tahsisat Komitesi’nde yaptığı, ABD yönetiminin haziran ayına kadar yeni bir Karadeniz stratejisi oluşturmayı planladığına dair sözleri ilgi uyandırdı. Bu bağlamda Washington’daki düşünce kuruluşu ‘Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nin (CSIS) geçen ay hazırladığı raporda, ABD’nin kendini giderek daha bağımsız bölgesel güç olarak konumlandıran Türkiye ile dikkatli denge kurmak zorunda olduğu uyarısı yapılıyor.
BLINKEN’IN AÇIKLAMASI
Blinken, konuşmasında Rusya dışında Karadeniz’e erişimi olan beş ülkeden üçünün NATO üyesi ile ABD müttefikleri Ukrayna ve Gürcistan olduğuna işaret etmişti. Stratejinin yalnızca askeri güvenlik değil, ekonomik işbirliğini ve demokrasiyi de teşvik etmeye odaklanacağını söyleyen Blinken, Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ve Ukrayna savaşının gölgesinde, Karadeniz bölgesine çok daha kapsamlı odaklanmaları gerektiğine dikkat çekmişti. Blinken, yeni stratejiyle ilgili daha fazla detaya girmemişti.
O RAPORDA NELER VAR
CSIS raporunda ise bağımsız bir dış politika izleyen Türkiye’nin ekonomik fırsatlar ve siyasi destek için Moskova ile yakınlaşırken Rusya ile yakınlaşmanın güvenlik risklerinin de farkında olduğuna dikkat çekiliyor. ABD’nin Karadeniz’e yönelik yeni stratejisinin Türkiye için daha büyük bir rolü kapsaması gerektiği belirtilen raporda “Türkiye, Batı ile ilişkisi ne olursa olsun Rusya’nın Karadeniz’deki hâkimiyetini önleme, Ukrayna ve Güney Kafkasya devletleriyle bağlarını derinleştirme hedefi, ABD ve NATO’nun hedefiyle uyumludur” ifadesine yer veriliyor.
‘TÜRKİYE İLE YENİ BİR DENGE ARANMALI’
Amerikan düşünce kuruluşu CSIS’ın ‘Karadeniz’de Yeni Amerikan Stratejisine Doğru’ başlıklı raporunda ABD için şu önerilerde bulunuluyor:
- Askeri üsler, silah satışları, yatırımlar ve diplomatik angajmanlar aracılığıyla bölgedeki ABD varlığını daha da güçlendirilmeli.
- Ukrayna da dahil olmak üzere müttefikler arasında esnek ve “az-taraflı” işbirliğini geliştirerek NATO’nun doğu cephesini güçlendirmeli.
- Türkiye’nin emellerinden endişe duyan diğer bölge devletlerine güvence verilirken, bölgenin en güçlü müttefiki Türkiye ile yeni bir denge aranmalı.
Bilgi Notu: Türkiye 1936 tarihli Montrö Antlaşması’ndan doğan yetkileriyle Ukrayna savaşı nedeniyle Karadeniz’e savaş gemilerinin geçişine izin vermiyor.