Bilet fiyatları artacak

HAVAYOLU sektörü için parlak bir yaz sezonu beklenmiyor. Yeterince hızlı uçak teslimi yapılamayan sektörde bilet fiyatları da hızla yükselecek.

Şirketler yeni uçuş rotaları için yaptıkları planları değiştirmeye başladılar. Kârlılığı yüksek hatlarda bile uçuş sayıları kolay kolay artmayacak. Yani neredeyse geçen yaz belirlenen frekanslarda kalmaya çalışılacak. Havayolu şirketlerinin büyüme hızları düşecek, gelirlerinde kayıplar meydana gelecek.

Yükselen bilet fiyatları ile birlikte Business yolcu sayısında da düşüşler görüleceği söyleniyor. Bu durumda kabinde premium sınıfı olan şirketler daha rahat edecek. Business fiyatından kaçanlar ara sınıfı dolduracak.

SORUN BOEING’LE TIRMANDI

- Boeing’deki üretim sıkıntıları, daha yüksek uçak biletlerine ve yolcuların seçebileceği daha az uçuşa yol açacak gibi görünüyor. Havacılık devi, üretim ve diğer operasyonel kusurların ele alınması da dahil olmak üzere, Alaska Airlines uçuşunda 5 Ocak’ta yaşanan (kapı tıkacının uçuş sırasında yanlış montaj nedeniyle kopması) acil durumun etkileriyle uğraşırken üretimde gecikmeler giderek artıyor. Bu, başta United Airlines ve Southwest Air Lines gibi taşıyıcıların uçak teslimatlarını geciktiriyor. Elbette Avrupalı havayolu şirketlerinden büyük sipariş paketleri olanlar zorlanmaya başladı. Örneğin düşük maliyetli taşıcı Ryanair şimdiden ne yapacağını bilemez hale geldi. Hem Amerikalı hem de Avrupalı havayolu şirketleri, Boeing’i ayrı ayrı toplantı yapmaya davet ettiler.

Öte yandan Boeing’deki montaj ve imalat hataları şirketin CEO’su David Calhoun’un başını yedi. Calhoun 2024 sonunda görevi bırakacak.

Boeing verileri şubat sonu itibarıyla 737 Max uçağı için yaklaşık 4 bin 800 siparişin birikmiş olduğunu gösteriyor. Bunlara American Airlines tarafından satın alınan 71 adet 737 Max uçağı, Delta Air Lines için 100, Ryanair için 219, Southwest için 483 ve United için 349 uçak dahil. Beklenen teslimat tarihleri belirtilmedi. Uçak üreticisi yılın ilk iki ayında toplam 42 adet 737 Max uçağını teslim edebildi. Bu arada özellikle  Airbus’ın 320 ailesinin neo serisine ve A350-900 ve ultra uzun menzilli 1000 serisine olan siparişler katlamaya başladı.

KÖTÜ HABER

- Atmosfer Araştırma Grubu’ndan havayolu analisti Henry Harteveldt, CBS MoneyWatch’a şöyle konuştu: “Mesele havayolu şirketlerinin uçuşları kesmek zorunda kalması değil; sorun yaz için portföylerine umdukları kadar yeni uçuş ekleyemeyecekler. Bu, tüketiciler ve havayolları için hayal kırıklığı yaratan bir haber. Tüketicilerin daha fazla uçuşu olmayabilir ve havayolları da daha fazla uçuş sunup daha fazla para kazanamayabilir. Bu, havayolları ve gezginler için bir kaybet durumudur.”

Harteveldt’e göre jet teslimatlarında bir gecikme olmasa bile güçlü tüketici talebi bilet fiyatlarını artırabilir. Ancak azalan uçak üretim kapasitesi ve yüksek yakıt maliyetlerinin, uçuş maliyeti üzerinde daha da yukarı yönlü bir baskı oluşturması bekleniyor.

Harteveldt, “Havayolu şirketleri yaz aylarında talebin iyi göründüğünü ima ediyor ve bu bana göre uçak biletlerinin yine de daha yüksek olacağını gösteriyor” dedi.

“Fakat açıkçası, bir havayolu şirketi sahip olmayı umduğu tüm uçaklara sahip değilse ve bu nedenle tüm uçuşları tam kapasiteyle gerçekleştiremiyorsa, uçak biletlerinin fiyatları normalden daha yüksek olma ihtimali vardır” diye devam etti.

KARGAŞAYA SÜRÜKLENİYOR

- Havayolu endüstrisine danışmanlık hizmetleri veren RW Mann & Company’den Robert Mann ise uçak üretimindeki sorunların havayolu şirketlerinin iş ve kapasite planlarını yılın ikinci yarısının çoğunda kargaşaya sürüklediğini söyledi. Mann, “Bu, kaçınılmaz olarak havayolunun daha önce belirttiğinin aksine yılın ikinci yarısında daha az kapasite anlamına gelecektir. Kapasitede bu şekilde ani bir azalma, bazı yüksek fiyatlara yol açacaktır” dedi. 

Uçmanın ne kadar güvenli olduğuna dair kamuoyu algısı, havayolları ve hava yolculuğu endüstrisi için çok önemlidir. Havayolları için en kötü durumda, Boeing’in sıkıntıları bazı yolcuların algılanan riskler nedeniyle uçak yolculuğundan geri çekilmesine yol açabilir.

NOT: Bu yazıda CBS News’den yararlanılmıştır.

PRATT MOTOR SORUNU UZUYOR

- Airbus kanadında ise Prat&Whitney motorlardan kaynaklanan büyük sorun havayollarını zora soktu. Birçok havayolu şirketinde Pratt&Whitney PW1100G motorları yüzünden Airbus 320-321 neo ailesinden onlarca uçak yerde yatıyor. Airbus dar gövde, tek koridorlu 320 ailesinden neo, yani yeni nesil uçakları seçen havayolu şirketleri ciddi sorunlar yaşamaya başladı. Onlarca uçak topraklandı. Yani yerde duruyor. Türk Hava Yolları da bu tür uçaklardan 20’den fazlasını işletemiyor. Gerçi P&W’den tazminat alınıyor ama elbette işletilerek elde edilecek gelirin çok altında bir tazminat bu. Dünya çapında 300 den fazla Airbus dar gövde neo ailesi yerde. Ayrıca Pratt&Whitney’deki sorun hem Airbus hem de Embraer ailesinin bölgesel jetleri de etkiledi. Hatta birçok havayolu şirketi yeni bölgesel jet siparişini iptal etti ya da erteledi. Bu motorlarla ilgili olarak son 5-6 yıldır toz metal kontaminasyonu (bulaşma) nedeniyle kalıcı sorunlar rapor edilmişti.

SABİHA GÖKÇEN’DE KUBBE ENGELİ

- Geçtiğimiz günlerde Sabiha Gökçen Havalimanı’nın yeni pisti açıldı. Ancak yakındaki bir caminin minarelerinin pistin 24 başında ciddi engel oluşturduğu ortaya çıkınca yıkım kararı verildi. Yıkım işlemi de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın onayı ile hızla yapıldı. Ancak 24L pistine yaklaşık 1000 metre uzaklıkta ve 154.75 m kotundaki yapıların ILS denilen Aletli Yaklaşma sistemini etkilediği ortaya çıktı. Minarelerden sonra yakındaki caminin kubbesi de bu etkileme alanında yer aldı.

Ayrıca bir kargo şirketinin deposunun bir köşesinin de tıraşlanması gerekti. Bayramdan sonra kubbenin yıkılıp daha düşük seviyede yenisinin yapılmasına başlanacak.

Öte yandan yeni pistin hızlı çıkışlarından biri hâlâ yapılamadı. Ve en önemlisi pist ışıkları devreye alınamadığı için havalimanındaki operasyonlar hedeflenen seviyeye getirilemiyor. İnen uçakların terminale gidişlerinde 230 derece sola dönmelerinin gerekmesi de sistemi yavaşlatıyor. Bu arada AJet’in de ana üssünü Sabiha Gökçen’e taşıması ile birlikte terminal binası tam anlamıyla yetersiz hale geldi. Projeleri Tabanlıoğlu Mimarlık tarafından yapılan ikinci terminalin inşaatına ne zaman başlanacağı bilinmiyor.

Öte yandan Sabiha Gökçen Havalimanı’nın Genel Müdürlüğü’ne işletici Malezyalı şirket tarafından Serhat Soğukpınar atandı. Ama Türkiye tarafı henüz bu atamaya onay vermedi.

TURKISH DO&CO’YA DEV İKRAM FABRİKASI

- Türk Hava Yolları ve bir dizi yabancı havayolu şirketi için ikram hizmeti veren Turkish DO&CO şirketi için İstanbul Havalimanı’nda dev bir ikram fabrikası kurulacak. Günde en az 250 bin tepsi uçak yemeği üretecek fabrika için harekete geçildi.

Havayolu ikram şirketleri arasında taze yemeği gökyüzüne çıkaran enderlerden olan DO&CO Viyana ofisinde İstanbul’daki yeni fabrikanın kullanım akış tasarımları yapılıyor. DO&CO Patronu Attila Doğudan’ın bizzat yürüttüğü ön çalışmalar, THY’de inşaat sistemini kontrolünde tutan Genel Müdür yardımcısı Abdulkerim Çay ve Sosyal İdari İşler Başkanı Deniz Demiroğlu’nun mutabakatı sağlandıktan sonra dünyaca ünlü Amerikan mimarlık ve mühendislik şirketi Ghafari’ye gönderiliyor. Ghafari Mimarlık şirketi planları hazırlıyor. Bu şirket ayrıca THY Ek Terminal Binası kapalı katlı otoparkların çizimlerine de yapmıştı.

Turkish DO&CO firmasının yeni ikram üssü 50 bin metrekarelik bir alana kurulacak. İstanbul Havalimanı içinde yer alacak yapı üç katlı olacak ve dünyanın en büyükleri listesinde ilk sıralarda yer alacak.