Annelik bir meslek değildir

◊ Çocukların fotoğraf veya videolarının sosyal medyada reklam amacıyla paylaşılması nelere sebep olur?

- Dr. Serap Duygulu (Psikolog):

Kişilerin sosyal medyadaki kimlik tanımı bize önemli ipuçları veriyor.  ‘Anne blogger, ‘anne blogları’ gibi sosyal medya hesabında kullanılan annelik kimliği, kişilerin annelik deneyimlerini belgelemek amacıyla yazılmış çevrimiçi günlükler olarak tanımlanıyor.

Anne veya baba blogger’ların çocuklarının fotoğraflarını sosyal medyada sıklıkla paylaştıkları, bu görüntülerin çoğunda çocukların ‘reklam aracı’ olarak kullanıldığını görüyoruz. Nitekim ‘blogger anneler’ ya da ‘Instagram anneleri’ adıyla paylaşım yapan pek çok annenin çocuklarını birer moda ikonu veya model haline getirdiklerini de söylemek mümkün.

Çocuklarının doğumundan itibaren her anını internet ortamına aktaran, yüzlerce fotoğraf ve videoyu herkese açık olarak binlerce takipçisiyle korkmadan paylaşan anne veya babaların bu tür paylaşımları, konunun sosyolojik, psikolojik ve hukuki boyutlarını gündeme getirmektedir.

- Lerzenur Asan Elik (Avukat):

Özellikle son yıllarda sosyal medya kullanıcıları fark edilme ve beğenilme arzusuyla hareket ederek çocuklarına ait kişisel bilgileri ve hatta en özel anları bile sosyal medyada sergiliyor. Ancak bu mecralar henüz kendisini ifade edemeyen, doğruyu yanlıştan ayırt edebilme yeteneğine sahip olmayan çocuklar için büyük risk taşıyor. Çocukların kişisel haklarını korumak anne-babanın göreviyken, bazen ne yazık ki tam aksine bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde sosyal medya aracılığıyla bu hakları ihlâl edenler de yine anne-babalar olmaktadır.

Bu içeriklerin, dijital ortamdan silinseler bile geride ayak izi bıraktığını unutmadan şunu söylemeliyiz ki; bu durum kişilik hakkı, mahremiyet ihlâli, sanal istismar ve siber zorbalık gibi birçok istismara yol açıyor.

◊ Ancak ‘influencer’lık şu an bir meslek olarak kabul ediliyor ve birçok ebeveyn, bu tür paylaşımlarla çocuğunun geleceğini garanti altına aldığını belirtiyor. Peki, bu durumda ne yapmak gerekiyor?

- Dr. Serap Duygulu: 

Annelerin, blog sayfalarında veya sosyal medyada kendilerini ‘annelik’ ve ‘çocuk’ kavramları üzerinden tanımladıklarını görüyoruz. ‘Prensesin annesi’, ‘hem anne hem baba’, ‘ikiz annesi’, ‘şehzadenin annesi’, ‘akademik anne’, tanımları bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Dolayısıyla blogger annelerin annelik kavramını, toplumda kendilerini var edebildikleri bir kimlik olarak gördüklerini söylemek mümkündür. Buradan yola çıkarak anneliğin, kişisel tatmin elde etme, başarılı olma ya da takdir edilme olarak algılandığı anlaşılmaktadır.

Çocuğun geleceğini çocuk üzerinden garanti altına alma fikri de bir tür çocuk ihmalidir. Zira anne-babanın, çocuğu dünyaya getirme sorumluluğu, onun tüm ihtiyaçlarını karşılama sorumluluğunu da beraberinde getirmektedir.

- Lerzenur Asan Elik:

Bu işin hukuki boyutları var. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin ‘çocuğun üstün yararı’ ilkesini de ihlâl eden bir durum olarak sosyal medya paylaşımları çocuğun zararına dönüşebiliyor. Sanal istismar ve ihtimal de düşünülürse özellikle havuzda, plajda ya da banyoda çocuğun çıplak ya da kısmen giyinmiş halde olduğu fotoğrafların paylaşılması, tehlikeli sitelerde yayımlanma riskini de beraberinde getirmektedir. Yine paylaşımlarda çocuğun bulunduğu konumun etiketlenmesi, çocuğun gittiği okul hakkında bilgilerin paylaşılması çocuğun kaçırılma ya da istismar edilme riskini doğurmaktadır. Yine özellikle, sosyal medyada çocuğun ad ve soyadı, doğum tarihi bilgilerinin paylaşılması da çocukların kimliklerinin çalınma riskini taşımaktadır.

◊ Peki, ne yapmak gerekir?

- Dr. Serap Duygulu:

Her çocuk ayrı bir bireydir ve toplumun bir parçasını oluşturur. Dolayısıyla çocuğun üstün yararı dijital ortamda da gözetilmelidir. Çocuğu gelecekte küçük düşürebilecek hiçbir paylaşım yapılmamalıdır.

- Lerzenur Asan Elik: Sosyal medyada rıza dışı fotoğraf, video gibi paylaşımları bulunan çocukların büyüdüklerinde kişisel haklarını korumak amacıyla ebeveynine karşı hukuki süreç başlatabilecekleri de unutulmamalıdır.

Hadi gidelim

Sevimli Kahramanların Sürprizi

Çocukların çok sevdiği çizgi karakterler birbirinden sevimli halleriyle bu kez tiyatro sahnesinde.

Yer: Muğla-Fethiye Kültür Merkezi
Tarih: 14 Ağustos Pazartesi
Saat: 18.30 Yaş: Her yaşa uygun
İletişim: (0252) 614 49 45
Fiyatı: 85 lira

Haftanın kitabı

Beter Hafiyeler” birbirinden gizemli olayların çözüldüğü sırlarla dolu bir roman. Çocuklar çok sevecek.

Yayınevi: Sadık Uygun Yayınları
Yazan: Ayşen Aydoğan
Tür: Roman
Yaş: 9+ Sayfa: 216 Fiyatı: 70 lira