Reel sektörün borç yükü artıyor

Buna göre, Türkiye’nin, 2017 Ocak-Mart döneminde toplam brüt dış borç stoku 412,3 milyar dolar olarak gerçekleşti ki, bu rakam, GSYH’nın yani, toplam gelirin, yüzde 49,1’i anlamına geliyor. Borcun, 288,6 milyar doları (yüzde 70’i) özel sektörün, 122,8 milyarı (yüzde 29’u) da kamuya ait. Şunu da belirteyim, toplam borcun, 309,4 milyar doları, yani yüzde 75’i, uzun vadeli. Buraya kadar bir sorun yok. Nitekim geçen senenin aynı dönemi ile mukayese ettiğimizde dış borç stokundaki artış sadece yüzde 0,64 oranında.

BORÇLAR KISA VADELİ

Şimdi biraz detaya girelim. 288,6 milyar dolarlık özel sektör borcunun 151,2 milyar doları finansal kuruluşlara ait ki, bunun da 132,2 milyarı bankaların borcu. Reel sektörün bu yılın ilk üç ayındaki toplam borcu ise 137,4 milyar dolar. 2016’nın aynı döneminde ise bankaların dış borç stoku 138 milyar dolar, reel sektörün ise 129,8 milyar dolarmış. Daha açık bir anlatımla, finansal kuruluşlar bir senede borcunu yüzde 5,82 azaltırken, reel sektör yüzde 5,80 artırmış. Reel sektörün kısa vadeli borç stoku ise yüzde 13,5’a yakın artmış.  

BANKALARIN AZALIYOR

Üstelik bu durum 2017’e has da değil; son 3 yıldır devam ediyor. Üç yılda finansal kuruluşların borç stoku gerilerken, reel sektörün borcu yüzde 16’nın üzerinde artışmış. 2014 yılının ilk çeyreğinde reel sektörün toplam borcu 118 milyar dolar iken bugün 137,4 milyar dolara kadar yükseldi. Rakam küçük olsa da benzer bir durum kamu için de geçerli. Son üç yılda kamunun da dış borç stoku da yüzde 4’ün üzerinde artış gösteriyor.

Bu da şu anlama geliyor ki, dış borcun çoğunluğu bankalar ve reel sektörün üzerinde; ancak reel sektörün borcu her geçen yıl biraz daha artıyor. Borç, çevrilemeyecek boyutta mı? Değil. Durum vahim mi? O da değil. Ama şimdilik değil.